%100 YÜNLÜ DOKUMA KUMAŞLARIN KONVANSİYONEL VE ULTRASONİK ENERJİ YÖNTEMİ İLE BOYANMASI

Yıl 2010, Cilt: 20 Sayı: 2, 162 - 167, 01.12.2010

S. Müge Yükseloğlu Neslihan Bolat

Öz

Bu makale, %100 yün sirospun ve straygarn ipliklerden üretilen dokuma kumaşların boyanma davranışını incelemektedir. Burada, ultrasonik enerji yöntemi boyama metodu olarak uygulanmış ve konvansiyonel boyama tekniği ile karşılaştırılmıştır. Çalışmada, farklı çözgü ve atkı sıklıkları ile 2/2 Z dimi olmak üzere üç tip yünlü dokuma kumaş üretilmiştir. Daha sonra, ultrasonik enerji yöntemi kullanılarak iki farklı sıcaklıkta ve iki farklı sürede optimum boyama koşulları incelenmiştir. Yünlü dokuma kumaşlar Dorolan Black MSRL (asidik boyarmadde) ile her iki boyama tekniğinde boyanarak renk ölçümleri reflektans spektrofotometrede ölçülmüş ve elde edilen verilere göre her iki boyama tekniği karşılaştırılmıştır. Ultrasonik enerji yönteminin yünün boyanmasında başarılı bir şekilde kullanılabileceği gözlemlenmiştir. %100 straygarn dokuma kumaşlar ultrasonik prob ile 90oC sıcaklıkta ve kısaltılmış sürede (konvansiyonel boyama tekniğine gore 64 dakika daha kısa sürede) boyanabildikleri görülmüş ve konvansiyonel boyama tekniğiyle kıyaslanabilmiştir. Ayrıca, ince sirospun ipliklerden üretilen yünlü dokuma kumaşlar (158.6 g) ultrasonik enerji yöntemi ile çalışılan boyama koşullarında (her iki sıcaklıkta: 80oC-90oC ve her iki sürede: 80min-90min) rahatlıkla boyanmışlardır

Anahtar Kelimeler

Ultrasonik enerji, Boyama, Yün, Dokuma kumaş, Renk ölçümü, Sirospun, Straygarn iplik

THE USE OF CONVENTIONAL AND ULTRASONIC ENERGY IN DYEING OF 100% WOOL WOVEN FABRICS

Öz

This paper focuses on the dyeing behaviour of wool woven fabrics produced from 100% wool sirospun and conventional woollen yarns. The ultrasonic energy was applied as a dyeing method and was compared with the conventional dyeing technique. Three wool woven fabrics made of 2/2 Z twill and having different weight of fabrics with different warp and weft densities were produced. Later, optimum dyeing conditions were studied by using two different temperatures and two different times on the ultrasonic energy method. The wool woven fabrics were dyed in both dyeing techniques by using a commercial Dorolan Black MSRL (acidic dye) and later these samples were tested for their colour measurement by a reflectance spectrophotometer. Both dyeing techniques were compared according to the data obtained. It was observed that ultrasonic energy technique was successfully adapted to wool dyeing process. 100% wool wollen fabrics were dyed with the ultrasonic probe at 90oC temperature with the reduce amount of time (64 minutes less than conventional dyeing) compare to conventional dyeing technique. The lighter sirospun wool fabrics (158.6 g) were also dyed easily with the use of ultrasonic energy in all conditions (in both temperatures: 80oC-90oC and in both times: 80min-90min)

Anahtar Kelimeler

Ultrasonic energy, Dyeing, Wool, Woven fabric, Colour measurement, Sirospun, Woollen yarn

Kaynakça

• 1. Gültekin, C., Akalın, M., Kandola, B.K., Use of Ultrasonic Energy in Textile Finishing, The 78th World Conference of The Textile Institute, Vol:III, Thessaloniki, Greece, 1997, pp323-324
• 2. Rathi, N. H., Mock, G. N., McCall, R. E.., Ultrasound Aided Open Width Washing of Mercerized 100% Cotton Twill Fabric, AATCC Book of Papers International Conf. and Exhibition, Atlanta, 1997, pp.25
• 3. Shanping, S., Ultrasound a Novel Dyeing Accelerant, American Dyestuff Rep. 77, 1988, pp.15-20
• 4. K. A. Thakore, Physico-Chemical Study on Applying Ultrasonics in Textile Dyeing, American Dyestuff Rep. 79, 1990, pp.45-47
• 5. Öner, E., Başer, İ., Acar K., Use Of Ultrasonic Energy in Reactive Dyeing of Cellulosic Fabrics, JSDC, 111, 1995, pp.279-281
• 6. Mıstık, S.İ., Yükseloğlu, S.M., “Hydrogen Peroxide Bleaching of Cotton in Ultrasonic Energy,” Ultrasonics, 43, 2005, pp811-814
• 7. Canoğlu, S., Gültekin, B.C., Yükseloğlu, S.M., “Effect of Ultrasonic Energy in Washing of Medical Surgery Gowns,” Ultrasonics, 42, Issues 1-9, April 2004, pp113-119
• 8. Duran, K., Perinçek S.D., Körlü A.E., Bahtiyari M.İ., “Ultrason Teknolojisinin Tekstilde Kullanım Olanakları”, Tekstil ve Konfeksiyon, 3, 2007, p 162-166
• 9. Perincek, S., Uzgur, A.E., Duran, K., Dogan, A., Korlu, A.E., Bahtiyari, I.M., “Design Parameter Investigation of Indsutrial Size Ultrasound Textile Treatment Bath”, Ultrasonics Sonochemistry ,16, Issue 1, January 2009, p 184-189
• 10. Kamel, M.M., El-Shishtawy, R.M., Yussef, B.M., Mashaly, H., “Ultrasonic assisted dyeing III. Dyeing of wool with lac as a naturel dye”, Dyes and Pigments, 65, 2005, p 103-110
• 11. McLaren, K., JSDC, Vol 92, No.9, 1976, p338-341
• 12. Sule, A.D., Colourage, Vol. 39, No: 11, 1992, pp20-30
• 13. Park, J., “Instrumental Colour Formulation”, ISBN 0 901956 54 6, Publication of Society of Dyers and Colourists, 1993, p12