Üreme Çağındaki Evli Kadınların Kullandıkları Kontraseptif Yöntemlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 4, 666 - 675, 20.12.2020

Meltem Uğurlu , Bediye Öztaş , Gönül Kurt

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.785577

Öz

Amaç: Bu araştırma ile üreme çağındaki evli kadınların kullandıkları kontraseptif yöntemlerin ve tercih etme nedenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu çalışma çevrimiçi olarak yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini, araştırmacıların kişisel bağlantıları aracılığıyla kolayda örneklem yöntemi ile ulaşabildikleri ve üreme çağında olan 510 kadın oluşturmuştur.Veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan “Veri Toplama Formu” ile elektronik ortamda toplanmıştır. Verilerin değerlendirmesinde, tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde ve ortalama±standart sapma; kesikli verilerin karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma kapsamındaki kadınların %81.6’sı herhangi bir kontraseptif yöntem kullanmaktadır. Kadınların%62.5’inin modern yöntemleri, %19.2’sinin ise geleneksel kontraseptif yöntemleri kullandığı belirlenmiştir. Kadınların en yüksek oranda kullandıkları modern kontraseptif yöntemlerin prezervatif (%32) ve rahim içi araç (RİA) (%23.1), geleneksel yöntemin ise geri çekme (%20.9) olduğu saptanmıştır. Kadınların %54.3’ü aile planlaması danışmanlığı almadığını belirtmiştir. Kadınların modern veya geleneksel kontraseptif yöntem kullanma durumları eğitim düzeyi, çalışma durumu, hane gelir düzeyi ve aile planlaması danışmanlığı alma durumlarına göre anlamlı derecede farklı bulunmuştur. Buna göre, ortaöğretim mezunu olan, çalışmayan, geliri giderine denk olan, aile planlaması danışmanlığı alan kadınların daha yüksek oranda modern kontraseptif yöntem kullandıkları belirlenmiştir (p<0.05). Sonuç: Üreme çağındaki kadınların kullandıkları kontraseptif yöntemlerin ve yöntem seçimlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, aile planlaması hizmetlerinin planlanmasında yol gösterici olacak, etkili aile planlaması yöntemlerinin kullanılmasına, kaliteli aile planlaması hizmet sunumuna, anne ve çocuk sağlığının geliştirilmesine ve dolayısıyla toplum sağlığına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

aile planlaması, kontrasepsiyon, kadın

Evaluation of Contraceptive Methods Used by Married Women of Reproductive Age

Öz

Purpose: The aim of the study was to determine the contraceptive methods used by married women in reproductive age and their reasons for preference. Materials and Methods: This descriptive and cross-sectional study was conducted online. The sample of the study consisted of 510 women of reproductive age whom there searchers could reach easily with their personal connections. Data collection form was transferred to the electronic environment via and the link was shared with women. The "Data Collection Form" created by there searchers was used for data collection and the data were collected electronically. For descriptive statistics; number, percent age and mean ± standard deviation; for comparing discrete data Chi-Square test was used. Results:In the study, 81.6% of the women were found to use a contraceptive method, 62.5% of them were using modern methods and 19.2% traditional methods. The most common modern contraceptive methods used by women were condoms (32%) and intra-uterine devices (IUD) (23.1%), and the most common traditional method was with drawal (20.9%). More than half of the women (54.3%) stated that they did not receive family planning consultancy. Women's use of modern and traditional contraceptive methods was found to be significantly different according to their education level, working status, family income level and receiving family planning counseling. It was determined that the women who is secondary school graduates, not working, income is equivalent to expenses and receive Professional family planning counseling have used higher rates of modern family planning methods (p<0.05). Conclusion:Healthcare professionals should make positive contributions to the improvement of maternal and child health by facilitating Access to quality family planning and counseling services for women of reproductive age and increasing women's conscious choice of contraceptive methods and effective modern methods.

Anahtar Kelimeler

family planning services, contraception, woman

Kaynakça

• 1. Lasong J, Zhang Y, Gebremedhin SA, Opoku S, Abaidoo CS, Mkandawire T et al. Determinants of modern contraceptiveuseamongmarriedwomen of reproductiveage: a cross-sectionalstudy in ruralZambia. BMJ open, 2020;10(3):e030980.
• 2. Şantaş G, Eryurt MA. Gebeliği önleyici modern yöntem kullanımının iç göç, sosyodemografik ve sosyoekonomik faktörler ile ilişkisi. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 2020;5(1):46-55.
• 3. Uçtu AK; Karakoç H, Özerdoğan N. Evlendirme dairesine başvuran kadınların aile planlaması yöntem kullanımı ve hizmet alımına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2018;7(1):12-21.
• 4. Asresie MB, Fekadu GA, Dagnew GW. Contraceptiveuseamongwomenwithnofertilityintention in Ethiopia. PloS ONE, 2020;15(6):e0234474.
• 5. Ahmed S, Li Q, Liu L, Tsui AO. Maternaldeathsavertedbycontraceptiveuse: an analysis of 172 countries. TheLancet, 2012;380:111-125.
• 6. Çalikoğlu, EO, Yerli EB, Kavuncuoğlu D, Yılmaz S, Koşan Z, Aras A. Use of familyplanningmethodsandınfluencingfactorsamongwomen in Erzurum. MedSciMonit, 2018;24:5027-34.
• 7. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. T.C. Kalkınma Bakanlığı ve Tübitak. Ankara, Türkiye. 2014. p.75-94. [cited 2020 August 10]Availablefrom: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf
• 8. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve Tübitak. Ankara, Türkiye. 2019. p.84-90.[cited 2020 August 12] http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• 9. Fotso JC, Cleland J, Mbreru B, Mutua M, Elungata P. Birthspacingandchildmortality: an analysis of prospectivedatafromthe Nairobi urban healthanddemographicsurveillancesystem. Journal of BiosocialScience, 2013;45(6):779-98.
• 10. Gavas E, İnal S. Türkiye’de kadınların aile planlaması yöntemleri kullanma durumları ve tutumları: sistematik derleme. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 2019;1(2):37-43.
• 11. Toptaş B, Aksu H. Contraceptiveuse in perimenopausalwomen. Journal of Human Sciences, 2020;17(2):548-57.
• 12. Kutlu R, Kılıçaslan AÖ. Bir aile planlaması polikliniğine başvuran kadınların rahim içi aracı terk etme nedenleri. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 2014;18(3):149-55.
• 13. Balcıoğlu H, Göker N. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi aile planlaması merkezine başvuran hastaların tercih ettikleri doğum kontrol yöntemi dağılımı,EurasianJournal Of FamilyMedicine. 2016;5(1):41-5.
• 14. Koçak DY, Büyükkayacı Duman N, Topuz Ş, Yılmazel G, Güngör T, Başçı AB. Üreme çağındaki kadınların acil kontrasepsiyon ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları, Jinekoloji Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi. 2016;13(3):112-16.
• 15. Şantaş F, Çelik Y. Türkiye’de gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;9(3):255-265.
• 16. The World Bank. Contraceptiveprevalence, anymethods (% of womenages 15-49). 2017. [cited 2020 August 12] https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.CONU.ZS
• 17. Dakhly DMR, BassiounyYA,Bayoumi YA, Gouda HM, Hassan AA, Hassan AA et al. CurrentcontraceptivetrendsamongmarriedEgyptianwomen: a cross-sectionalsurvey. Eur J ContraceptReprod Health Care, 2018;23(5):351-56.
• 18. Abdel-Salam DM, Albahlol IA, Almusayyab RB, Alruwaili NF, Aljared MY, Alruwaili MS et al. Prevalence, correlates, andbarriers of contraceptiveuseamongwomenattendingprimaryhealthcenters in AljoufRegion, SaudiArabia. Int J EnvironResPublic Health, 2020;17(10):3552.
• 19. Black A, Rouhani S, Cook J.AdherencetocontraceptiveuseamongCanadianwomen of reproductıveage: results of a natıonalsurvey. Journal of ObstetricsandGynaecologyCanada. 2019;41(5):712.
• 20. Lindh I, Skjeldestad FE, Gemzell‐Danielsson K,Heikinheimo O, Hognert H, Milsom I, et al. Contraceptiveuse in theNordiccountries. Actaobstetricia et GynecologicaScandinavica, 2017;96(1):19-28.
• 21. Akintayo-Usman NO, Fatunmbi OJ, Usman SO, Edet-Utan O, Oluberu AO, Omeonu CA et al. Birthcontrolplansandaffectingfactorsamongwomen in Western Nigeria. TurkishJournal of FamilyMedicineandPrimaryCare, 2017;11(1):4-9.
• 22. Ertop NG, Altay B. 15-49 yaş arası evli kadınların kullandıkları aile planlaması yönteminin eş uyumuna etkisinin incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2012;14(3):1-8.
• 23. Haliloğlu S, Gündoğdu YP, Evcimen TS, Çivilibal M. Aile Planlaması Polikliniğine Başvuran Hastalarda Gebelikten Korunma Yöntemlerinin Değerlendirilmesi. EurasianJournal Of FamilyMedicine, 2013;2(2):70-6.
• 24. Sağlık Bakanlığı. Cinsel sağlık ve üreme sağlığı ulusal stratejiler ve eylem planı (2005-2015). 2010. p.13-48.[cited 2020 August 12] Retrievedfromhttps://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/a%C3%A7sap9.pdf
• 25. Dinç A. 40 yaş üzeri evli kadınların kontraseptif tercihlerinin incelenmesi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 2018;49(3):251-55.
• 26. Nyarko SH. Spatialvariationsandsocioeconomicdeterminants of modern contraceptiveuse in Ghana: A Bayesianmultilevelanalysis. PlosOne, 2020;15(39): e0230139.