EĞİTİMDE ÖZELLEŞTİRME POLİTİKALARI AÇISINDAN TÜRKİYE, ÇİN VE JAPONYA’NIN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 11, 60 - 94, 25.02.2022

Muammer Maral

https://doi.org/10.30520/tjsosci.1002451

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye, Çin ve Japonya’da eğitimde özelleştirme politikalarını karşılaştırmak ve eğitimde özelleşme politikaları açısından bu ülkeler arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyarak politika yapıcılara ve araştırmacılara yeni bir bakış açısı sunmaktır. Verilerin toplanmasında Dünya Bankası, OECD, UNICEF, MEB, YÖK ve TÜİK raporları ve veri tabanlarının yanında MEB, MEXT (Japonya Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı), MOE (Çin Eğitim Bakanlığı), MOJ (Çin Yasa ve Yönetmelikler Veri Tabanı) resmi internet sitelerinden ve yapılmış bilimsel çalışmalar kullanılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre Türkiye’de eğitim halen bir kamu hizmeti olarak algılanmakta ve eğitim büyük oranda devlet tarafından sağlanmaktadır. Ancak Türkiye’de okul öncesi hariç tüm kademelerde özel okul oranı ve öğrenci oranı yıldan yıla artış göstermiştir. Türkiye’de oran olarak en fazla özel okul ve öğrenci, okul öncesinde en az ise ilkokul kademesinde, Japonya’da en fazla mesleki ve teknik eğitim kademesinde en az ilkokul kademesinde, Çin’de ise en fazla okul öncesi en az ilkokul kademesindedir. Japonya ve Çin’e göre Türkiye, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’dan eğitime daha fazla pay ayırmaktadır. Eğitim finansmanı olarak özel sektörün payı Japonya’da Türkiye ve Çin’den daha fazladır. Japonya, Türkiye ve Çin’e göre özelleştirmenin daha fazla etkisinde kalmıştır. Her üç ülkede de eğitim finansmanının çoğunluğu devlet tarafından karşılanmaktadır. Japonya’da özel yükseköğretim kurumlardaki öğrenci oranı Türkiye ve Çin’e göre oldukça yüksektir Her üç ülkede de eğitimde özel sektörü teşvik etmek amacıyla yasal dayanak oluşturulmuş ve eğitimde özel sektör teşvik edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

eğitim, özelleştirme, politika, Türkiye, Japonya, Çin.

Kaynakça

• Bakioğlu, A., & Baltacı, R. (2017). Çin'de Eğitim. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bakioğlu, A., & Kirişçi Sarıkaya, A. (2015). Eğitimde özelleştirme:avantaj ve dezavantajlar. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ball, S., & Youdell, D. (2002). Hidden privatisation in public education. Brussels: Education International.
• World Bank. (2019). GDP Ranking. Erişim adresi: https://datacatalog.worldbank.org/dataset/gdp-ranking
• Belfield, C. R., & Levin, H. M. (2002). Education privazition: causes, consequences and planning implications. UNESCO: International Institute for Educational Planning.
• Boursma, P. B. (2002). Privaitizing the Muse ‘and all that Jazz’. P. B. Boursma, A. Hemel, & N. Ve Wielen (Der.), Privatization and culture: Experiences in the arts, heritage and cultural ındustries in Europe. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• CNN. (2018). Dershane dönüşüm programı son rakamları belli oldu. Erişim adresi: https://www.cnnturk.com/turkiye/dershane-donusum-programi-son-rakamlari-belli-oldu
• Flannery, R. (2018). Why the private education market ın china will outperform ın the next decade. Erişim adresi: https://www.forbes.com/sites/russellflannery/2018/03/25/why-the-private-education-market-in-china-will-outperform-in-the-next-decade/#3fc460ff13f4
• Kishan, R. (2008). Privatization of education. New Delhi: APH Publishing Corporation.
• Levin, H. M. (2002). A comprehensive framework for evaluating educational vouchers. Educational Evaluation and Policy Analysis, 24 (3), 159-174.
• Levin, H. (2001). Privatizing education: Can the school marketplace deliver freedom of choice, efficiency, equity, and social cohesion?. Westview Press.
• Liu, Z. L. (2010). Developing early childhood education is the obligation of the government in all levels, the confirm of the government’s obligation in the national medium and long term program on education reform and development. Early Childhood Education Research, 11, 12-16.
• Lubienski, S. T., Lubienski, C. A. (2006). School sector and academic achievement: A multilevel analysis of NAEP data. American Education Research journal, 43(4), 651-698.
• Millî Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (1 Mart 2014). Resmi Gazete (Sayı:28941) Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/03/20140314-1.htm
• MEB. (2018). 2018-2019 eğitim ve öğretim yılında özel okullarda öğrenim gören/görecek öğrenciler için eğitim ve öğretim desteği verilmesine ilişkin tebliğ. Erişim adresi: https://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_08/13145137_20182019_E_O_Ozel_Okullarda_YYrenim_GYren_E_O_DesteYi_Verilmesine_YliYkin_TebliY
• MEB. (2019). Strateji Geliştirme Başkanlığı 2020 yılı bütçe sunuşu. Erişim adresi: http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/18094404_2020_BUTCE_SUNUYU_17.12.2019.pdf
• MEB (2019). 2019 yılı performans programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• MEB-SGB. (2007). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2006-2007. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2010-2011/icerik/73
• MEB-SGB. (2008). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2007-2008. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2010-2011/icerik/72
• MEB-SGB. (2009). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2008-2009. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2010-2011/icerik/71
• MEB-SGB. (2010). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2009-2010. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2010-2011/icerik/70
• MEB-SGB. (2011). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2010-2011. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2010-2011/icerik/69
• MEB-SGB. (2012). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2011-2012. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2011-2012/icerik/68
• MEB-SGB. (2013). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2012-2013. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2012-2013/icerik/79
• MEB-SGB. (2014). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2013-2014. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2013-2014/icerik/95
• MEB-SGB. (2015). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2014-2015. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/mill-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2014-2015/icerik/153
• MEB-SGB. (2016). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2015-2016. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=232
• MEB-SGB. (2017). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2016-2017. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=270
• MEB-SGB. (2018). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2017-2018. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=327
• MEB-SGB. (2019). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2018-2019. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=361
• MEXT. (2006). Basic act on education. Erişim adresi: https://www.mext.go.jp/en/policy/education/lawandplan/title01/detail01/1373798.htm
• MEXT. (2020). Erişim adresi: https://www.mext.go.jp/
• MEXT. (2020a). Erişim adresi: https://www.mext.go.jp/en/policy/education/lawandplan/ title01/detail01/sdetail01/1373809.htm
• MEXT. (t.y.). Higher Education in Japan.
• https://www.mext.go.jp/en/policy/education/highered/title03/detail03/__icsFiles/afieldfile/2012/06/19/1302653_1.pdf
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (24 Ocak 1973). Resmi Gazete (Sayı:14574). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
• Min, H. (2004). Non-government/private Education in China. The National Center of Educational Development Research.
• MOE. (21 Temmuz 2009). Law on the promotion of non-public schools of the People’s Republic of China. Erişim adresi: http://en.moe.gov.cn/Resources/Laws_and_Policies/ 201506/ t20150626_191387.html
• MOJ. (18 Haziran 2018). Private School Law. Erişim adresi: https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=H0020001
• Mok, K. H. (2009). The growing importance of the privateness in education: Challenges for higher education governance in China. Compare: A journal of Comparative and International Education,39 (1), 35-49.
• Numano, T., Nagata, Y., & Abumiya, M. İ. (2002). Educational research for policy and practice in Japan: Eith particular reference to youth education. Educational Research for Policy and Practice, 1 (1), 35-50.
• OECD. (2012). PISA. Erişim adresi: https://www.oecd-ilibrary.org/education/public-school-private-school_9789264175006-en
• OECD. (2016). Education at a Glance. Erişim adresi: https://www.oecd-ilibrary.org/education/relative-share-of-public-private-and-international-expenditure-on-educational-institutions-final-source-of-funds-2016_f2239a74-en
• OECD. (2018). Share of enrolment by type of institution. Erişim adresi: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=EAG_ENRL_SHARE_INST
• OECD. (2020). Education at a Glance. Erişim adresi: https://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance-2020_69096873-en
• OECD. (2019). Education at a Glance. Erişim adresi: https://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance-2019_f8d7880d-en
• OECD. (2016). Education in China a snapshot. Erişim adresi: https://www.oecd.org/china/Education-in-China-a-snapshot.pdf
• OECD.Stat. (2019). Share of enrolment by type of institution. Erişim adresi: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=EAG_ENRL_SHARE_INST#
• Özel Eğitim Kurumları Kanunu. (8 Şubat 2007). Resmi Gazete (Sayı: 26434). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5580.pdf
• Pan, S., & Law, W. (2006). Legalizing education: The role of law in the regulation and deregulation of China’s private education. Education and The Law, 18 (4), 267-282.
• PMAC. (2020). PMAC System. Erişim adresi: https://www.shigakukyosai.jp/en/ about/about01.html
• QS. (2021). QS 2021 World University Rankings. Erişim adresi: https://www.qs.com/
• Saito, Y. (2010). Distinctive features of the japanese education system. National Institute for Educational Policy Research.
• Saito, Y. (2017). Private school in Japan. Erişim adresi https://www.nier.go.jp/English/educationjapan/pdf/201703PSIJ.pdf
• Sakellariou, C. (2016). Private or public school advantage? Evidence from 40 countries using PISA 2012-Mathematics. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/317109513 _Private_or_public_school_advantage_Evidence_from_40_countries_using_PISA_2012Mathematics
• TÜİK. (2019). Finans kaynağı ve eğitim düzeylerine göre eğitim harcamaları:Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1018
• Wikipedia. (2019). List of countries by spending on education. Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_spending_on_education_(%25_of_GDP)#cite_note-http://www.gov.cn/shuju/2016-11/10/content_5131034.htm-6
• Woessmann, L. (2006). Public-private partnership and schooling outcomes across countries. Washington DC: Cesifo Working. UNICEF (2018). Government expenditure on education and its percentage of GDP, 1992–2017. Erişim adresi https://www.unicef.cn/en/figure-826-government-expenditure-education-and-its-percentage-gdp-19922017
• YÖK. (2020). YÖK İstatistik. Erişim adresi. https://istatistik.yok.gov.tr/ Yükseköğretim Kanunu. (4 Kasım 1981). Resmi Gazete (Sayı: 17506). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf
• Zha, Q. (2006). The resurgence and growth of private higher education in China. Higher education perspectives, 2(1).