TUNCELİ EMEK GAZETESİNE KONU OLAN ALEVİLİK VE HABERLERİN ELEŞTİREL SÖYLEM ANALİZİ

Yıl 2022, Sayı: 104, 265 - 278, 03.12.2022

Şengül Şenol

Öz

Bu çalışmanın amacı Tunceli Kent Belleğini Alevilik inancı bağlamında Tunceli Emek gazetesindeki haberler üzerinden analiz etmektir. Çalışmada söylem analizi ile inanç felsefesinin yerel basında temsili ve bu temsillerin kültürel belleği yaşatma açısından önemi çeşitli açılardan ele alınacaktır. Bunlar Alevilik inancında önemli yere sahip olan mitosların ve hikâye anlatıcılığının Alevilik kimliğini yeniden tanımlamasındaki rolü, değerlerin aktarımı, kadınların rolü, sürek olarak tanımlanan ocakların Alevi inancı ve kültürel mirası aktarmadaki önemi, arınma yeri olarak tanımlanan Cem evlerinin toplumsal yönü, ana ve dedelerin Alevilik inancındaki önemi ve sözlü tarihin ritüellerle aktarımı ve Semah ve deyiş gibi arınma pratiklerinin felsefesi, mezar, dağ gibi ziyaretgâhlar gibi başlıklardır. Bu başlıkların her biri Alevilik kültürünün yaşatılması için önemli birer yere sahiptir. Bu değerlerin yerel basında ne kadar temsil edildiği ve ele alındığı Teun A. Van Dijk’in eleştirel söylem analizi ile ele alınacaktır. Çalışmanın yönteminde derinlemesine söylem analizinin kültürel kent belleği çalışması için uygun olarak görüldüğü için seçilmiştir. Çalışmada Tunceli kent kimliği, Genius Loci bağlamında kentin ruhu ve Aleviliğin kimlik olarak inşası da ayrıca ele alınacaktır. Çalışmada 1 Ocak 2020 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasında Tunceli’de yayınlanan ve halk tarafından yoğun olarak takip edilen Emek gazetesinde Alevilikle ilgili çıkan haber ve yazılar ele alınacaktır. Yazılar haber dağılımı, konusu, anlatım türü, kişi ve kurum dili, Ocakların temsilcileri olan Ana ve Dedelerin (Mürşit, Pir ve Rehber) bakış açıları açısından analiz edilecektir. Ayrıca, bu haberlerin Alevilik kültürel mirası ve geleneği yansıtıp yansıtmadıkları ele alınacaktır. Ayrıca bu haberlerin demokrasiye, toplumsal gelişmeye ne derece katkı sunduğu da içerik analizi yöntemi kullanılarak çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda Tunceli kent kimliği, Alevi felsefesinin yaşatılması ve yeni nesillere aktarımı, ritüellerin yeri ve önemi, mitosların anlatı dilinin günümüzde geçirdiği dönüşümler ayrıca ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tunceli Kent Belleği, Alevilik, Yerel Basın

Teşekkür

Sayın Hocam, Sizlere gösterdiğiniz hassasiyetten dolayı teşekkür ederim.

ALEVISM AND CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS OF NEWS ITEMS IN TUNCELİ EMEK NEWSPAPER

Öz

Kaynakça

• Ayyıldız, Bektaş (t.y.). Buyruk, İmamı Cafer Buyruğu, Ankara. Ayyıldız Yayınları.
• Berentjes, Burchard (1972). Die orantialische Welt, Berlin, Deutscher Verlag der Wissenschaft.
• Beyatlı, Yahya Kemal (1969), Kendi gök kubbemiz, İstanbul, Yahya Kemal Enstitüsü.
• Kemali, Ali (1932). Erzincan –Tarihi, Coğrafi, İçtimai, Etnoğrafi, İdari, İhsai Tetkikat Tecrübesi, Erzincan,Resimli Ay Matbaası.
• Korkmaz, Esat (2015). Hacı Bektaşi Veli Vilâyetname (Menakıb-ı Hacı Bektaş Veli), İstanbul, Can yayınları.
• Max, Frisch (1958). Öffentlichkeit als Partner, Frankfurt/Main, Suhrkamp Yayınevi.
• Şenol, Şengül (2020). Dersim- Aleviten in der Presse unter Atatürk, Hanau, Haag+Herchen Yayınevi.
• Şerefoğlu, Ş. K. – Başbuğ, H. (1985). Millet ve Milli Birlik Bilinci, Ankara, Ayyıldız Matbaası.