Symptom Management and Nursing Care in the Hemodialysis Process

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 21 - 29, 31.05.2021

Tuba Karabey Şerife Karagözoğlu

Öz

Chronic Renal Failure is a disease with high follow-up morbidity and mortality rates and disrupting life style. Hemodialysis is the process of removing harmful substances such as urea, creatinine and excess water from the body through a membrane, correcting some of the advanced and impaired kidney functions, and is an important treatment method that prolongs the life span of kidney patients. Patients experience many symptoms during or after treatment, depending on the effects of the hemodialysis process. These symptoms, which occur as a result of the disease and treatment, affect the patients negatively in many ways. In this sense, nurses play a primary role in the treatment and care process of hemodialysis patients. Nurses have basic responsibilities before, during and after hemodialysis with a holistic perspective in this process. The education and counseling service given by nurses, who regard the individual as a biopsychosocial entity, to dialysis patients should also include the individual's family. At this point, among the primary responsibilities of nurses for individuals receiving CRF treatment, with a holistic perspective and approach, predicting the problems that the individual may encounter in the home and hospital environment and providing training, counseling and rehabilitation services to solve the problems are included. In this context, nurses have an indispensable role in the treatment and care process of hemodialysis patients and they strengthen their coping by taking an active role in solving all biopsychosocial problems of patients.

Anahtar Kelimeler

Hemodialysis, Nursing Care, Chronic renal failure, Symptom Management

Hemodiyaliz Sürecinde Semptom Yönetimi ve Hemşirelik Bakımı

Öz

Kronik böbrek yetmezliği hastalarda yüksek düzeyde morbidite ve mortaliteye neden olan ve hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan bir hastalıktır. Hemodiyaliz vücutta birikmiş üre, kreatinin gibi zararlı maddelerin ve aşırı suyun bir membran aracılığıyla vücuttan uzaklaştırılması, ilerlemiş ve bozulmuş böbrek işlevlerinin bir kısmının düzeltilmesi girişimi olup, böbrek hastalarının yaşam süresini uzatan önemli bir tedavi yöntemidir. Hastalar tedavi sırasında ya da sonrasında hemodiyaliz sürecinin etkilerine bağlı olarak birçok semptomla karşı karşıya kalmaktadır. Hastalığın ve tedavinin sonucunda oluşan bu semptomlar hastaları birçok yönden olumsuz olarak etkilemektedir. Bu anlamda hemodiyaliz hastalarının tedavi ve bakım sürecinde hemşireler primer rol üstlenerek hastaları holistik bir bakış açısı ile ele almalıdır. Bireyi biyopsikososyal bir varlık olarak kabul eden hemşirelerin, diyaliz hastalarına verdiği eğitim ve danışmanlık hizmeti aynı zamanda bireyin ailesini de kapsamalıdır. Bu noktada hemşirelerin kronik böbrek yetmezliği tedavisi alan bireylere yönelik öncelikli sorumlulukları arasında bireyin ev ve hastane ortamında karşı karşıya kalabileceği sorunların öngörülmesi ve sorunların çözümünde eğitim, danışmanlık ve rehabilitasyon hizmetlerinin sunulması yer almaktadır.
Bu derlemenin amacı hemodiyaliz sürecinde semptom yönetimi ve hemşirelik bakımının önemini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Hemodiyaliz, Hemşirelik Bakımı, Kronik Böbrek Yetmezliği, Semptom Yönetimi

Kaynakça

• Referans1 Arık N, Ateş K, Süleymanlar G, Tonbul H.Z, Türk S, Yıldız A. Hekimler için hemodiyaliz kaynak kitabı. Güneş Tıp Kitabevleri: Ankara; 2009.
• Referans2 Akpolat T, Utaş C. Günlük nefroloji ve böbrek yetmezliğinde ilaç kullanımı, Türk Nefroloji Derneği Yayınları, Ankara; 2005.
• Referans3 Tuna D, Ovayolu N, Duygu K.E.S. Hemodiyaliz hastalarında sık karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 2018; 13(1), 17-25.
• Referans4 Sen A, Sever A, Karakoc A. Periton diyalizi uygulamaları eczacıbaşı – Baxter, İstanbul. 2004.
• Referans5 Akpolat T, Utaş C. Hemodiyaliz hekim el kitabı. Türk Nefroloji Yayınları; Samsun: 2010.
• Referans6 Ovayolu N, Ovayolu Ö. Hemodiyaliz yeterliliğinin yaşam kalitesine etkisi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 2013; 1(1): 39-53.
• Referans7 Smith C, Da Silva-Gane M, Chandna S, Warwicker P, Greenwood R, Farrington K. Choosing not to Dialyse: Evaluation of Planned non-dialytic management in a cohort of patients with end-stage renal failure, Nephron Clinical Practice, 2013; 95(2): 40-46.
• Referans8 Erdem E. Hemodiyaliz hastalarında sıvı kısıtlamasına uyum, tuz bilgisi ve yiyecek tüketim alışkanlıkları. Uzmanlık Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı. 2012.
• Referans9 Acaray A, Pınar R. Kronik hemodiyaliz hastalarının yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. C.Ü Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2014; 8(1): 1-12.
• Referans10 Çalışkan T, Pakyüz SÇ. Hemodiyaliz Tedavisi Alan ve Almayan Üremik Hastalarda Kaşıntı Konforu Etkiler mi? Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 2019; 14(3), 84-96.
• Referans11 Üstün M.E, Karadeniz G. Hemodiyaliz tedavisi gören hastaların yasam kalitesi ve bilgilendirici hemşirelik yaklaşımının önemi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2006; 1: 33-43.
• Referans12 Mollaoğlu M, Bağ E. Hemodiyaliz uygulanan hastalarda öz yeterlilik ve etkileyen faktörler. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi. 2009; 72(2): 37-42.
• Referans13 Schipper H, Clinch J.J, Olweny CLM. Quality of life study, definitions and conceptual issues. ın: spilker bed, quality of life and pharmacoeconomics in clinical trials. 2d ed, Philadelphia: Lippincott-Raven Publishers. 1996: 11-23.
• Referans14 Pehlivan F. Hemodiyaliz hastalarında karakter mizaç özellikleri ve yaşam kalitesi Master's thesis, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2013.
• Referans15 Çakır S. Hemodiyaliz hastalarında tıbbi beslenme tedavisi eğitiminin yaşam kalitelerine ve bilgi düzeylerine etkileri. Ege Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir. 2013.
• Referans16 Bağcı-Bosi T. Yaşlılarda antropometri. Geriatri. 2013; 6 (4): 147- 151.
• Referans17 Lazarus M. Nutrition in Hemodialysis Patients. Am J KidneyDis. 1993; 21: 99-105.
• Referans18 Efe D, Kocaöz S. Adherence to diet and fluid restriction of individuals on hemodialysis treatment and affecting factors in turkey. Japan Journal of Nursing Science. 2015; 12:113-123.
• Referans 19 Kaymak D.A. Hemodiyaliz hastalarının yaşam kalitesi ve beslenme durumlarının değerlendirilmesi. Master's thesis, Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2012.
• Referans20 Akpolat T, Sungur C. Böbreklerin temel fonksiyonları ve düzenlenmesi Akpolat T. Utas C. Süleymanlar G.(eds). Nefroloji El Kitabı (4. Baskı). 2007. Nobel Tıp Kitabevleri, Ankara.
• Referans21 Coşar A.A. Ölçek Geliştirme Çalışması: Hemodiyaliz Hastalarında Sıvı Kontrolü, Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. 2012.
• Referans22 Kaçar, G. Kronik böbrek yetmezliği ve bakım, İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 2012; 381-396.
• Referans23 Boothby M, Salmon P. Öz Yeterlilik ve hemodiyaliz tedavisi nitel ve nicel bir yaklaşım, Türk Psikiyatri Dergisi. 2013; 24(2): 84-93.
• Referans24 Barnett T, Li Yoong T, Pinikahana J, Si-Yen T. Fluid compliance among patients having hemodialysis: can an educational programme make a difference? J Adv Nurs. 2008; 61: 300-306.
• Referans25 Fidaner C. Sağlıkta yasam kalitesi sempozyumu, Sağlıkla İlgili Yasam Kalitesi, İzmir. 2004.
• Referans26 Güney İ. Hemodiyaliz hastalarında yaşam kalitesinin mortalite üzerine etkisi. Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2007.
• Referans27 Öz F. Psikiyatri kliniğinde yatan hastaların hemşirelik bakım hizmetlerinden beklentileri ve karşılanma durumu. Kriz Dergisi. 2003; 11 (2): 7- 18.
• Referans28 Kıyak E, Ergüney S. Hemodiyaliz hastalarının öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2002; 5(1).
• Referans29 Balım S. Hemodiyaliz hastalarının sıvı kontrolüne uyumlarının değerlendirilmesi, Marmara Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. 2013.
• Referans30 Akça, N. K. Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastalarda Sık Karşılaşılan Cilt Sorunları ve Hemşirelik Bakımı. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 2019; 14(1), 26-32.
• Referans31 Tayaz E, Ayşegül K. Hemodiyaliz Tedavisi Alan Kronik Böbrek Yetmezliği Hastalarında Semptom Yönetimi ve Hemşirelik. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2020; 23(1), 147-156.
• Referans32 Sümer S, Çakır A.D, Büyükyılmaz F. Diyaliz Hastalarında Hemşirelik Bakımının Planlanması: Olgu Sunumu. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 2020; 15(1), 37-44.