Deprem Bölgesinde Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Merhamet Yorgunluğu ve İkincil Travmatik Stres Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 152 - 165, 31.05.2024

Nilüfer Topkara , Feyza Aktaş Reyhan , Elif Dağlı , Emine Bakır

https://doi.org/10.52369/togusagbilderg.1418440

Öz

Amaç: 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş/Pazarcık merkezli depremden en çok etkilenen illerin başında gelen Hatay’da görev yapan sağlık çalışanlarının merhamet yorgunluğu ve ikincil travmatik stres düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir.
Yöntem: Tanımlayıcı nitelikteki çalışmanın örneklemini Mayıs-Ağustos 2023 tarihleri arasında araştırmaya katılma kriterlerini karşılayan 475 sağlık çalışanı oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Tanıtıcı Bilgi Formu, İkincil Travmatik Stres Ölçeği ve Merhamet Yorgunluğu Ölçeği-Kısa Formu kullanılmıştır.
Bulgular: İkincil Travmatik Stres Ölçeği toplam puan ortalaması ile Merhamet Yorgunluğu Ölçeği puan ortalaması ve İkincil Travma alt boyutu arasında yüksek düzeyde ve pozitif yönde, Mesleki Tükenmişlik alt boyutu arasında orta düzeyde ve pozitif yönde ilişki saptanmıştır (sırasıyla: r=-0,739, p<0,001; r=0,744; p<0,01; r=0,687; p<0,01) Gelir düzeyi ile İkincil Travmatik Stres Ölçeği toplam puan ortalaması ve Merhamet Yorgunluğu Ölçeği İkincil Travmatik Stres alt boyut puan ortalaması arasında, öğrenim düzeyine göre İkincil Travmatik Stres Ölçeği toplam puanı arasında anlamlı fark elde edilmiştir (p<0,05). Depremde fiziksel zarar görme, evin yıkılması ile katılımcıların ikincil travmatik stres düzeyi ve depremde yakınını kaybetme ile ikincil travmatik stres puan ortalamaları ve merhamet yorgunluğu düzeyi toplam puan ortalamaları arasında anlamlı fark saptanmıştır (p<0,05).
Sonuç: Deprem bölgesinde görev yapan sağlık çalışanlarında ikincil travmatik stres ve merhamet yorgunluğu gelişmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Türkiye, Sağlık Çalışanları, İkincil Travmatik Stres, Merhamet yorgunluğu

Determination of the Relationship Between Compassion Fatigue and Secondary Traumatic Stress Levels of Healthcare Workers Working in Earthquake Region

Öz

Purpose: The aim of this study was to determine the relationship between compassion fatigue and secondary traumatic stress levels of healthcare workers working in Hatay, one of the provinces most affected by the Kahramanmaraş/Pazarcık earthquake that occurred on February 6, 2023.
Methods: The sample of the descriptive study consisted of 475 healthcare workers who met the inclusion criteria between May and August 2023. Descriptive Information Form, Secondary Traumatic Stress Scale and Compassion Fatigue Scale-Short Form were used to collect the data.
Results: There was a high and positive correlation between the mean total score of the Secondary Traumatic Stress Scale and the mean score of the Compassion Fatigue Scale and the secondary trauma sub-dimension, and a moderate and positive correlation between the mean total score of the Secondary Traumatic Stress Scale and the mean score of the Compassion Fatigue Scale and the secondary trauma sub-dimension, and a moderate and positive correlation between the Occupational Burnout sub-dimension (respectively: r=-0.739, p<0.001; r=0.744; p<0.01; r=0.687; p<0.01) A significant difference was found between the income level and the mean total score of the Secondary Traumatic Stress Scale and the mean score of the Secondary Traumatic Stress sub-dimension of the Compassion Fatigue Scale, and between the total score of the Secondary Traumatic Stress Scale according to the level of education (p<0.05).
Conclusion: Secondary traumatic stress and compassion fatigue developed in health workers working in the earthquake zone.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Turkey, Health Workers, Secondary Traumatic Stress, Compassion Fatigue

Kaynakça

• Kalaycı T, Aygün Ü, Sayır F. Depremde Çoklu Travma Yaklaşımı. Ağrı Med J. 2023;1(2): 22-25.
• Şenol C. Türkiye'de Meydana Gelen Büyük Depremlerin Yerleşme ve Demografik Yapı Üzerindeki Etkileri (1927-2020). Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi. 2020;4(4):620-644.
• Dinçer İ, Akin MK, Akin M, Orhan A, Ozan O, Varol MB ve diğ. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri. Konuralp Medical Journal. 2023;14(1):1-16.
• İşçi C. Deprem Nedir ve Nasıl Korunuruz?. Journal of Yasar University. 2023;3(9):959-983.
• Özbilgin M, Erbil C, Demirbağ KŞ, Demirbağ O & Tanrıverdi V. Afet yönetiminde sorumluluğun yeniden inşası: Deprem, sosyal dramalar, sosyal politikalar. Sosyal Mucit Academic Review. 2023;4(1):71-112.
• Gözükızıl CA & Tezcan S. Cumhuriyet’in Yüzüncü Yılında Türkiye’de Afetler: 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri. Kent Akademisi Dergisi. 2023;97-114.
• Alpert EA, Weiser G & Kobliner D. Challenges İn İmplementing İnternational Standards For The Field Hospital Emergency Department In A Disaster Zone: The Israeli Experience. Journal of Emergency Medicine. 2018;55(5):682-687.
• Dağlı E, Topkara FN. Secondary Traumatic Stress: How Resilient are Midwives? What are the Influencing Factors? J TOGU Heal Sci. 2023;3(1):61-74.
• Öztürk EÇ & Arasu FK. Depremde Hemşire Olmak: Deprem Günlükleri. YBH Dergisi. 2023;4(2):224-235.
• Kahve AC, Aydın S & Er GD. Travmaya Maruz Kalan Bireyler ve Sağlık Çalışanlarında Deprem Sonrası Ortaya Çıkan Ruhsal Sorunlara Yaklaşım. TOTBİD Dergisi. 2023;22:642-651.
• Ünal Y, Işık E, Şahin S & Yeşil ST. Sağlık Afet Çalışanlarının Depremlere İlişkin Bireysel Hazırlık Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) Derneği örneği. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2017;31(2):71-80.
• Dinçer S & Kumru S. Afet ve acil durumlar için sağlık personelinin hazırlıklı olma durumu. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(1), 32-43.
• Cansel N & İlknur U. Post-Traumatic Stress And Associated Factors Among Healthcare Workers İn The Early Stage Following The 2020 Malatya-Elazığ Earthquake. Konuralp Tıp Derg. 2022;14(1):81-91.
• Guo C, Li S & Chan SS. Long-Term Effects Of Disaster Exposure On Health Care Workers’ Resilience: A Comparison Of The Wenchuan Earthquake-Exposed And Unexposed Groups. Int J Disaster Risk Reduct. 2022;67:102658.
• Cingi CC, & Eroğlu E. Sağlık Çalışanlarında Merhamet Yorgunluğu. Osmangazi Tıp Dergisi. 2019; 41(1): 58 – 71.
• Konal E & Ardahan M. Merhamet Yorgunluğu ve Hemşirelik. Sağlık ve Toplum. 2018; 1: 11-16.
• Şeremet GG, & Ekinci N. Sağlık Çalışanlarında Merhamet Yorgunluğu, Merhamet Memnuniyeti ve Merhamet Korkusu. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2021; 12(29): 330-344.
• Flarity K, Gentry JE, & Mesnikoff N. The Effectiveness of an Educational Program on Preventing and Treating Compassion Fatigue in Emergency Nurses. Advanced Emergency Nursing Journal. 2013; 35(3): 247-258.
• Gök GA. Merhamet Etmenin Dayanılmaz Ağırlığı: Hemşirelerde Merhamet Yorgunluğu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2015; 20(2): 299-313.
• Cankardaş S & Sohuoğlu Z. Deprem ya da Yangın Deneyimlemiş Kişilerde Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri ve Belirtilerin Yordayıcıları. Türk Psikiyatri Dergisi. 2019;30(3):151-6.
• Birinci GG, & Ergen G. Yardım Çalışanlarında Üstlenilmiş Travma, İkincil Travmatik Stres ve Tükenmişliğin Değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi. 2016; 31(77): 10-26.
• Kahil A ve Palabıyıkoğlu NR. İkincil Travmatik Stres. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2018; 10(1): 59-70.
• Baack S & Alfred D. Nurses’ Preparedness and Perceived Competence in Managing Disasters. J Nurs Scholars. 2013;45(3):281-287.
• Hian LG, Leong LB & Alicia V. Survey of Factors Affecting Health Care Workers' Perception Towards Institutional and Individual Disaster Preparedness. Prehosp Disaster Med. 2013;28(4):353-358.
• Adams RE, Boscarino JA, Figley CR: Compassion fatigue and psychological distress among social workers: a validation study. Am J Orthopsychiatry. 2006; 76: 103-108.