Öz
Susturulmuş bir akademik camia var…” Bu sözler, Aralık 2011-Kasım 2014 tarihleri arasında Yükseköğretim Kurulu Başkanı olarak görev yapan Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya’ya ait. Bu çalışma, Çetinsaya’nın sözlerinden hareketle Türkiye’de üniversitenin suskunluğu meselesini ele alıyor. Bu suskunluğun tarihsel nedenlerini hatırlıyor; güncel nedenlerini örneklendiriyor. Ve şu üç soru ekseninde üniversitenin işlevi ile toplumsal sorunlar karşısındaki konumunu tartışıyor: Gerçekte üniversitenin toplumsal sorunlar hakkında görüş belirtmesini –konuşmasını neden isteriz? Üniversitelerin toplumsal sorunları çözümleyici ve deşifre edici işlevi var mıdır? Üniversiteler etkili bir kamu politikası aktörü/politika analizcisi olabilirler mi?
Anahtar Kelimeler
Üniversite Bilimsel Özgürlük Akademik Özerklik Toplumsal Sorunlar Kamu Politikası
Kaynakça
- hizmet fonksiyonları vardır, denildikten sonra bunlardan sadece birisinin
- öne çıkarılması üniversiteden beklenilenler ile ilgili toplumda yanlış bir
- yönlendirme ve şartlandırma da yapıyor. Hâlbuki üniversitenin varlığı,
- bütün faaliyetleri ile zaten toplum içindir, öyle de olmalıdır.”
- Lima Bildirgesi’nin 15. Maddesi de tüm topluma hizmet işlevine dikkat çekmektedir:
- “Tüm yükseköğretim kurumları ilgilerini toplumun karşı karşıya
- bulunduğu çağdaş sorunlara yöneltirler. Bu amaçla bu kurumların
- müfredatları ve faaliyetleri bir bütün olarak toplumun ihtiyaçlarına yanıt
- verir. Yükseköğretim kurumları, kendi toplumlarında politik baskıları ve
- insan hakları ihlallerini kınamalıdırlar.” Sonuç Yerine Üniversiteler toplumların
- demokratikleşmesine hizmet etmeli;
- öğrencilerin kendilerini özgürce gerçekleştirebilmesini sağlamalı; özerkliğini
- toplumun eleştirisinde kullanmalı; kamu yararını/toplumun genel çıkarını
- gözetmelidir. Bu bağlamda üniversiteler «toplumsal sorunları tespit etme ve
- çözümleme» işlevi yüklenmek durumundadırlar. Bulunduğu ilde yaşayanların,
- kentsel-kırsal yerleşmelerin ve genel olarak Türkiye’nin iktisadi-toplumsal
- sorunlarını gündeme taşıyan, bu sorunların çözümü için bilimsel öneriler
- geliştiren ve kamu politikası oluşum sürecine etki eden üniversite mümkün olabilmelidir.
- Susan değil konuşan, özgürce düşüncelerini açıklayan, demokratik, özgür ve yaratıcı bir üniversite mümkündür. Bunun zor olduğu ve zaman alıcı bir çaba gerektirdiği açıktır. Fakat toplumsal gelişmede kısa ve kestirme yollar yoktur. AKP. Adalet ve Kalkınma Partisi Programı, www.akparti.org.tr. Al Jazeera. 2014, “Susturulmuş Bir Akademik camia var…”, erişim: 11.10.2014,
- http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/yok-baskani-cetinsaya
- susturulmus-bir-akademik-camia-var. Altıparmak, K. 2014, Bilim Özgürlüğü’nün Savunusu: Nymphomaniac’ı İzlemek, erişim:
- 06.2014, http://www.bianet.org/bianet/sanat/ 155336-bilim ozgurlugunun
- savunusu-nymphomaniac-i-izlemek. Anadolu Ajansı. 25 Haziran 2014. Anderson, J. 1994, Public Policy Making: An Introduction, Houghton Mifflin, Boston. BETAM. 2014, Üç Çocuktan İkisi Şiddetli Maddi Yoksunluk Çekiyor, Bahçeşehir
- Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi Araştırma Notu
- /164, 22 Nisan. BM. 2014, İnsani İlerlemeyi Sürdürmek: Kırılganlıkları Azaltmak ve Dayanıklılık
- Oluşturmak, Birleşmiş Milletler. Bruinessen, van M. 2011, “Akademik Özgürlük ve İfade Özgürlüğü: İsmail Beşikçi
- Vakası”, içinde İsmail Beşikçi, der. B. Ünlü & O. Değer, s. 47-56, İletişim, İstanbul. CHP. Cumhuriyet Halk Partisi Programı, www.chp.org.tr Dye, T. 1995, Understanding Public Policy, Eight Edition, PrenticeHall, New Jersey. Economist. 2014, Global Wealth Databook. Eğitim-Bir-Sen. 2015, Rakamlarla 28 Şubat Raporu, Şubat, Ankara. ERG. 2014, Türkiye Eğitim Sisteminde Eşitlik ve Akademik Başarı, Sabancı Üniversitesi
- Eğitimi Reformu Girişimi, Mayıs, İstanbul. Eroğul, C. 2014, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, (birinci baskı 1970), Yordam Kitap, İstanbul. GALLUP. 2013, http://www.gallup.com/poll/170795/families-struggling-afford-food
- oecd-countries.aspx. Halkların Demokratik Partisi. www.hdp.org.tr http://www.sendika.org, 14 Mart 2015. http://www.mersinolay.net/mersindeki-hakaret-davasinaberaat/ #ixzz3UThUaqfV Hürriyet, 2014, “Üniversiteler susturulmuş diyemem ama isteksiz..”, erişim:
- 11.2014, http://www.hurriyet.com.tr/egitim/27590494.asp. Kalkınma Bakanlığı. 2006, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara. Kalkınma Bakanlığı. 2013, Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, Ankara. Keskin, N. E. 2015, Kamu Politikası Analizi Ders Notları, Samsun. Kılıçbay, M. A. 1989, “Gergin Bekleyiş Mutlu Sona Erdi: Çocuğumuz Üniversiteyi
- Kazandı”, Türkiye Günlüğü, (6), Eylül, s. 6-16. Lima Bildirgesi. 1988, Akademik Özgürlük ve Yükseköğretim Kurumları’nın Özerkliği,
- Dünya Üniversiteler Servisi (WUS) Altmışsekizinci Genel Kurulu, 6-10 Eylül, Lima. MHP. Milliyetçi Hareket Partisi Programı, www.mhp.gov.tr OECD. 2014, OECD Sosyal Harcama Güncellemesi, Kasım 2014. Önder, İ. 2007, “Üniversite Özerkliği, Bilimsel Özgürlük ve Demokrasi”, Dönüştürülen
- Üniversiteler ve Eğitim Sistemimiz, Eğitim-Sen Yayınları, s. 11-26, Ankara. Özen, H. 2002, Entelektüelin Dramı: 12 Eylül’ün Cadı Kazanı, İmge Yayınları, Ankara. Radikal. 29 Aralık 2014. TEDMEM. 2013, Türkiye Eğitim Atlası, Ankara. Timur, T. 2000, Toplumsal Değişme ve Üniversiteler, İmge Kitabevi, Ankara. Terzi, C. vd. 2013, Kapitalizm Kıskacında Doğa, Toplum ve Bilim: Onur Hamzaoğlu
- Olayı, Yordam Kitap, İstanbul. TÜRK-İŞ. 2014, http://www.turkis.org.tr/dosya/nkhl6TSnMiZH.pdf. Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği
- (RG: 21.8.1982/17789) (Ek: RG-29/1/2014-28897).
Öz
“There is a silenced academic community...” These are the words of Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya who was the president of the Council of Higher Education between December 2011 – November 2014. This paper departs from the words of Prof. Çetinsaya and deals with the issue of the silence of the university, and reminds its historical roots and illustrates its present causes. It examines the role of the university and its stance on social issues around three questions: Why do we really want the university to express its views on social issues? Is there a role for the university to analyse and disclose social issues? Can the university be an influential public policy actor or policy analyst?
Anahtar Kelimeler
University Academic Freedom Academic Autonomy Social Issues Public Policy
Kaynakça
- hizmet fonksiyonları vardır, denildikten sonra bunlardan sadece birisinin
- öne çıkarılması üniversiteden beklenilenler ile ilgili toplumda yanlış bir
- yönlendirme ve şartlandırma da yapıyor. Hâlbuki üniversitenin varlığı,
- bütün faaliyetleri ile zaten toplum içindir, öyle de olmalıdır.”
- Lima Bildirgesi’nin 15. Maddesi de tüm topluma hizmet işlevine dikkat çekmektedir:
- “Tüm yükseköğretim kurumları ilgilerini toplumun karşı karşıya
- bulunduğu çağdaş sorunlara yöneltirler. Bu amaçla bu kurumların
- müfredatları ve faaliyetleri bir bütün olarak toplumun ihtiyaçlarına yanıt
- verir. Yükseköğretim kurumları, kendi toplumlarında politik baskıları ve
- insan hakları ihlallerini kınamalıdırlar.” Sonuç Yerine Üniversiteler toplumların
- demokratikleşmesine hizmet etmeli;
- öğrencilerin kendilerini özgürce gerçekleştirebilmesini sağlamalı; özerkliğini
- toplumun eleştirisinde kullanmalı; kamu yararını/toplumun genel çıkarını
- gözetmelidir. Bu bağlamda üniversiteler «toplumsal sorunları tespit etme ve
- çözümleme» işlevi yüklenmek durumundadırlar. Bulunduğu ilde yaşayanların,
- kentsel-kırsal yerleşmelerin ve genel olarak Türkiye’nin iktisadi-toplumsal
- sorunlarını gündeme taşıyan, bu sorunların çözümü için bilimsel öneriler
- geliştiren ve kamu politikası oluşum sürecine etki eden üniversite mümkün olabilmelidir.
- Susan değil konuşan, özgürce düşüncelerini açıklayan, demokratik, özgür ve yaratıcı bir üniversite mümkündür. Bunun zor olduğu ve zaman alıcı bir çaba gerektirdiği açıktır. Fakat toplumsal gelişmede kısa ve kestirme yollar yoktur. AKP. Adalet ve Kalkınma Partisi Programı, www.akparti.org.tr. Al Jazeera. 2014, “Susturulmuş Bir Akademik camia var…”, erişim: 11.10.2014,
- http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/yok-baskani-cetinsaya
- susturulmus-bir-akademik-camia-var. Altıparmak, K. 2014, Bilim Özgürlüğü’nün Savunusu: Nymphomaniac’ı İzlemek, erişim:
- 06.2014, http://www.bianet.org/bianet/sanat/ 155336-bilim ozgurlugunun
- savunusu-nymphomaniac-i-izlemek. Anadolu Ajansı. 25 Haziran 2014. Anderson, J. 1994, Public Policy Making: An Introduction, Houghton Mifflin, Boston. BETAM. 2014, Üç Çocuktan İkisi Şiddetli Maddi Yoksunluk Çekiyor, Bahçeşehir
- Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi Araştırma Notu
- /164, 22 Nisan. BM. 2014, İnsani İlerlemeyi Sürdürmek: Kırılganlıkları Azaltmak ve Dayanıklılık
- Oluşturmak, Birleşmiş Milletler. Bruinessen, van M. 2011, “Akademik Özgürlük ve İfade Özgürlüğü: İsmail Beşikçi
- Vakası”, içinde İsmail Beşikçi, der. B. Ünlü & O. Değer, s. 47-56, İletişim, İstanbul. CHP. Cumhuriyet Halk Partisi Programı, www.chp.org.tr Dye, T. 1995, Understanding Public Policy, Eight Edition, PrenticeHall, New Jersey. Economist. 2014, Global Wealth Databook. Eğitim-Bir-Sen. 2015, Rakamlarla 28 Şubat Raporu, Şubat, Ankara. ERG. 2014, Türkiye Eğitim Sisteminde Eşitlik ve Akademik Başarı, Sabancı Üniversitesi
- Eğitimi Reformu Girişimi, Mayıs, İstanbul. Eroğul, C. 2014, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, (birinci baskı 1970), Yordam Kitap, İstanbul. GALLUP. 2013, http://www.gallup.com/poll/170795/families-struggling-afford-food
- oecd-countries.aspx. Halkların Demokratik Partisi. www.hdp.org.tr http://www.sendika.org, 14 Mart 2015. http://www.mersinolay.net/mersindeki-hakaret-davasinaberaat/ #ixzz3UThUaqfV Hürriyet, 2014, “Üniversiteler susturulmuş diyemem ama isteksiz..”, erişim:
- 11.2014, http://www.hurriyet.com.tr/egitim/27590494.asp. Kalkınma Bakanlığı. 2006, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara. Kalkınma Bakanlığı. 2013, Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, Ankara. Keskin, N. E. 2015, Kamu Politikası Analizi Ders Notları, Samsun. Kılıçbay, M. A. 1989, “Gergin Bekleyiş Mutlu Sona Erdi: Çocuğumuz Üniversiteyi
- Kazandı”, Türkiye Günlüğü, (6), Eylül, s. 6-16. Lima Bildirgesi. 1988, Akademik Özgürlük ve Yükseköğretim Kurumları’nın Özerkliği,
- Dünya Üniversiteler Servisi (WUS) Altmışsekizinci Genel Kurulu, 6-10 Eylül, Lima. MHP. Milliyetçi Hareket Partisi Programı, www.mhp.gov.tr OECD. 2014, OECD Sosyal Harcama Güncellemesi, Kasım 2014. Önder, İ. 2007, “Üniversite Özerkliği, Bilimsel Özgürlük ve Demokrasi”, Dönüştürülen
- Üniversiteler ve Eğitim Sistemimiz, Eğitim-Sen Yayınları, s. 11-26, Ankara. Özen, H. 2002, Entelektüelin Dramı: 12 Eylül’ün Cadı Kazanı, İmge Yayınları, Ankara. Radikal. 29 Aralık 2014. TEDMEM. 2013, Türkiye Eğitim Atlası, Ankara. Timur, T. 2000, Toplumsal Değişme ve Üniversiteler, İmge Kitabevi, Ankara. Terzi, C. vd. 2013, Kapitalizm Kıskacında Doğa, Toplum ve Bilim: Onur Hamzaoğlu
- Olayı, Yordam Kitap, İstanbul. TÜRK-İŞ. 2014, http://www.turkis.org.tr/dosya/nkhl6TSnMiZH.pdf. Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği
- (RG: 21.8.1982/17789) (Ek: RG-29/1/2014-28897).
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA39CG27CF |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Temmuz 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 8 Sayı: 17 |