“Çağdaş” Kent-“Çağdaş” Konut: Kentsel Dönüşüm ve Dönüştürülen Yaşam Alanları

Yıl 2009, Cilt: 3 Sayı: 5, 151 - 160, 25.07.2016

Bediz Yılmaz

Öz

TOKİ’nin kentsel dönüşümü meşru kılmaya dair gayretlerindeki en fazla göze batan unsur “çağdaşlık” söylemidir. TOKİ’nin hemen her türlü belgesinde ve söylevinde önemli bir yer tutan “çağdaş” teriminin Avrupa dillerindeki karşılıkları göz önünde bulundurulduğunda bir muğlaklık taşıdığını düşünüyoruz. TOKİ zihniyetindeki çağdaş, modernin karşılığı olarak kullanılıyor, fakat modern olan aslında, bugün artık çağcıl (contemporary-zamandaş) olan değildir. Daha açık bir ifadeyle, TOKİ’nin modern dediği konutların ve bu konutlarla yaratmayı düşündüğü modern kentlerin aslında kesinlikle çağcıl konutlar/kentler değil, 70’lerden itibaren Batı dünyasının ciddi anlamda sorguladığı ve önemli ölçüde de yıktığı, modernizm akımı çerçevesinde inşa edilen modern konut tipine karşılık geldiğini iddia ediyoruz. En çağcıl olanı yaptığı iddiasıyla ortaya çıkan bu kurumun aslında dünyada artık yanlışlığı anlaşılan bir toplu konut yöntemini yeniden ürettiğini görüyoruz.

Anahtar Kelimeler

TOKİ, kentsel dönüşüm, modern kent, modern konut, barınma hakkı

“Modern” City-“Modern” Housing: Urban Renewal and the Renewed Living Spaces

Öz

What attracts attention in the efforts of the Mass Housing Agency to legitimize the urban renewal projects is the discourse of “modernity”. We think that the word “modernity” in Turkish that holds a primordial place in the documents of the MHA is an ambigous concept when we think of its meaning in European languages. We argue that what is meant by “modern” is not “contemporary”, although the MHA uses the term in that sense. To put it clearly, the modern housing and the modern city in the MHA’s vision do not correspond to contemporary housing/city, on the contrary, they correspond to the housing that was built along with the modern architectural movement following the Second World War in the Western countries and that were questioned and torn down with the 70s. Therefore, MHA reproduces a mass housing method that is infamous with its fallacy.

Anahtar Kelimeler

Mass housing agency, urban renewal, modern city, modern housing, right to shelter

Kaynakça

• Akkar, M., 2006, “Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye”, Planlama, 36 (2), s. 29-38.
• Aslan, Ş., 2006, “Yıkılmayı Bekleyen Gecekondular: Eyüp İlçesi Güzeltepe Mahallesinde Bir Konut Bölgesi ”, Planlama, 36 (2), s. 103-109.
• _____, 2008, “İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınlarında Kentsel Dönüşüm Vurgusu ve Gecekonduya Yönelik Dışlayıcı Dilin İnşası”, İktisat Dergisi, Özel Sayı: Sermaye Birikimi Açısından Kentsel Dönüşüm, Eylül-Ekim, s. 79-87.
• Bartu Candan, A. & Kolluoğlu, B., 2008, “Emerging Spaces of Neoliberalism: A Gated Town and a Public Housing Project in İstanbul”, New Perspectives on Turkey, 39 (Güz), s. 5-46.
• Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, 2009, “Kentsel Yoksulluk, Göç ve Sosyal Politikalar Komisyonu Raporu”, Kentleşme Şûrası.
• Bayraktar, E., 2006, Gecekondu ve Kentsel Yenileme, Ekonomik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Ankara.
• Birgün (27/04/2008) “Sadece Barınma Hakkı İçin”.
• Buğra, A., 2008, Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika, İletişim, İstanbul.
• Burton, E., 2000, “The Compact City: Just or Just Compact? A Preliminary Analysis”, Urban Studies, 37 (11), s. 1969-2007.
• Development Planning Unit (DPU/UCL), Committee on Social Inclusion and Participatory Democracy (CSIPD/UCLG) (2007) Innovative Policies For Social Inclusion, Londra.
• Erman, T. & Türkyılmaz, S., 2008, “Neighborhood Effects and Women’s Agency Regarding Poverty and Patriarchy in a Turkish Slum”, Environment and Planning A, 40 (7), s. 1760-1766.
• Gündoğdu, İ., 2008, “’Kentsel dönüşüm’ ve TOKİ: ‘Yeniden Dağıtımcı’ Kentsel Siyasalardan Birikim Amaçlı ‘Otoriter-Devletçi’ Kentleşmeye Geçiş”, İktisat Dergisi, Özel Sayı: Sermaye Birikimi Açısından Kentsel Dönüşüm, Sayı: 499, Eylül-Ekim, s. 70-78.
• Harvey, D., 1996, Sosyal Adalet ve Şehir, (çev.) Moralı, M., Metis, İstanbul.
• Henk, M., 2009, “Anadolu’nun Yeni Çehresi”, GEO, Mayıs, s. 44-60.
• Jacobs, J., 1992, [1961] The Death and Life of Great American Cities, Vintage Books, New York. Kütük-İnce, E.,
• , Kentsel Dönüşümde Yeni
• Politika, Yasa Ve Eğilimlerin
• Değerlendirilmesi: Kuzey Ankara Girişi (Protokol Yolu) Kentsel Dönüşüm Projesi, Gazi
• Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kilcullen, J., 2005, “Milenyum Kalkınma Hedefleri: Kentin Yoksul Bölgelerinin İyileştirilmesi Üzerine”, UIA 2005 İstanbul Kongresi, “Sınırı Olmayan Kentleşme” Açık Forumu Sunuşu, Mimarlık Dergisi, 336, Kasım-Aralık.
• Kocabaş, A., 2006, Kentsel Dönüşüm (Yenileş(tir)me): İngiltere Deneyimi ve Türkiye’deki Beklentiler, Literatür, İstanbul.
• Kurtuluş, H. (der.), 2005, İstanbul’da Kentsel Ayrışma, Bağlam, İstanbul.
• Le Corbusier, 2009, [1941] Atina Anlaşması, (çev.) Yörükan, A., Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Lefebvre, H., 2000, La Production de l’Espace, Anthropos, Paris.
• Özden, P. P., 2008, Kentsel Yenileme – Yasal-Yönetsel Boyut, Planlama ve Uygulama, İmge, Ankara.
• Robert, J., 1999, Kent ve Halk – Kent Üzerine Alternatif Düşünceler, (çev.) Orhangazi, Ö., Ütopya, Ankara.
• Scott, J., 2008, Devlet Gibi Görmek-İnsanlık Durumunu Geliştirmeye Yönelik Projeler Nasıl Başarısız Oldu, (çev.) Erdoğan, N., Versus, İstanbul.
• Schubert, D., 1996, “Yenileme ya da Onarma: Kentleri Modernleştirmede Madalyonun İki Yüzü”, Defter, Sayı: 26, s. 59-83.
• Şen, B., 2008, “Kentsel Dönüşüm: Kavramsal Karmaşa ve Neoliberalizm”, İktisat Dergisi, Özel Sayı: Sermaye Birikimi Açısından Kentsel Dönüşüm, 499, Eylül-Ekim, s. 34-41.
• Yılmaz, B., 2006, “Göçmenlik, Yoksulluk, Dışlanma ve Şiddet Sarmalında Fransız Banliyöleri”, Mülkiye, XXX (251), s. 131-150.