Turist Rehberlerinde Duygusal Zekâ, Motivasyon, Performans İlişkisi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 43 - 59, 01.11.2019

Gül Erkol Bayram

Öz

Tourist guides should be in contact with people with different demographic levels due to their profession and should observe, analyze, influence and direct their feelings, thoughts and behaviors in order to make their tour better. It is thought that determining the emotional intelligence of the tourist guides will contribute to the smooth running of the tour. In addition, the state of emotional intelligence affecting the motivation and performance of tourist guides is seen as an important concept for sustainability on the tourism guidance . In this context; It aims to determine the relationship between emotional intelligence, motivation and performance of tourist guides. According to the data of the Ministry of Culture and Tourism as of 2018; There are 10.1675 tourist guides working in Turkey. In this research, relational survey model was used to determine the relationship between variables and it was applied to 388 tourist guides. The questionnaire form was applied to the professional tourist guides on different regions in Turkey. According to the results of the research; There were significant positive and negative relationships between emotional intelligence, performance, motivation and some sub-dimensions.

Anahtar Kelimeler

Tour Guides, Emotinal Intelligence, Motivation, Performance, Tourism

Turist Rehberlerinde Duygusal Zekâ, Motivasyon, Performans İlişkisi

Öz

Turist rehberleri
mesleği gereği farklı demografik düzeylere sahip kişilerle ilişki içinde
olmalı, turunun daha iyi geçmesi adına onların duygu, düşünce ve davranışlarını
gözlemlemeli, analiz etmeli, etkilemeli ve yönlendirmelidir.  Turist rehberlerinin duygusal zekalarının
belirlenmesi turunun sorunsuz geçmesine büyük katkı sağlayacağı
düşünülmektedir. Ayrıca duygusal zekalarının turist rehberlerinin
motivasyonlarını ve performanslarını etkileme durumu da turist rehberliği
mesleğinde sürdürülebilirlik için önemli bir kavram olarak görülmektedir. Bu
kapsamda araştırma; turist rehberlerinin duygusal zeka, motivasyon ve
performansları arasındaki ilişkiyi tespit etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmada
değişkenler arası ilişkiyi tespit etmeyi amaçladığı için ilişkisel tarama
modeli kullanılmış ve 388 turist rehberine uygulanmıştır. Türkiye’nin farklı
bölgelerinde profesyonel turist rehberliği yapan 388 çalışanı araştırmanın
örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS programı
aracılığı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucuna göre; duygusal zeka,
performans, motivasyon ve bazı alt boyutları arasında pozitif ve negatif yönlü
anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre bazı
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Turist Rehberliği, Duygusal Zeka, Motivasyon, Performans, Turizm

Kaynakça

• Acar, E. (2007). İşletme Yönetiminde Duygusal Zekânın Yeri Ve Önemi Üzerine Bir Araştırma, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, HatayAcar, F. (2001). Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Göreve Yönelik Ve İnsana Yönelik Liderlik Davranışları İle İlişkisi: Banka Şube Müdürleri Üzerine Bir Alan Araştırması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Ahipaşaoğlu, H. S. (2001). Turizmde Rehberlik. Ankara: Detay YayıncılıkAk, S., Kargiglioğlu, Ş. ve Erkol Bayram, G. (2019). Turist Rehberliği Mesleği. Zengin B., Erkol Bayram, G. Ve Batman, O. (Ed) Turist Rehberliği Mesleği Dünü Bugünü Yarını İçinde, Detay Yayıncılık, Ankara.Akal, Z. (1992). İşletmelerde Performans Ölçüm Ve Denetimi. Çok Yönlü Performans Göstergeleri, Ankara: Mpm Yayınları.Akbolat, M. ve Işık, O. (2012). Sağlık Çalışanlarının Duygusal Zekâ Düzeylerinin Motivasyonlarına Etkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (32), 109-124.Akın, M. (2004). İşletmelerde Duygusal Zekânın Üst Kademe Yöneticiler İle Astları Arasındaki Çatışmalar Üzerindeki Etkileri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.Aktaş, S. ve Batman, O. (2010). Efsanelerin Turistik Çekicilik Üzerine Etkileri: Profesyonel Turist Rehberlerine Yönelik Bir Araştırma. E-Journal Of New World Sciences Academy, 5(4), 365-395Araştırma Ve Eğitim Genel Müdürlüğü (2019). Rehber İstatistikleri. Erişim Tarihi: 22.03.2019, Http://Aregem.Kulturturizm.Gov.Tr/Tr-178564/Turist-Rehberleri-Sayilari.HtmlArgon, T., Eren, A., (2004). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara, Nobel Yayıncılık. Arla L. D. ve Carroll, S. (2003): Situational And Patternedbehavior Description Interviews: A Comparison Of Their Validity, Correlates, Andperceived Fairness, Human Performance, 16.1, 25-47.Arslantürk, Y. Altünöz, Ö. (2012). Antecedents of satisfaction in guided tours: an introduction. Procedia - Social and Behavioral Sciences 62, 891 – 895. Arslantürk, Y., Altünoz, Ö. ve Çalık, A.Z. (2013). Turist Rehberligi Hizmet Kalitesi Ölçümü: Servqual Yaklasımı. Uluslararası Sosyal Arastırmalar Dergisi, 6, 27, Issn: 1307-9581. Ay, N. (2015). Örgütsel Stresin İş Motivasyonu Üzerine Etkisi (Banka Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma, Doğuş Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.Badu, E.E. (2005), Employee Motivation İn University Libraries İn Ghana: A Bartol, Kathryn M. And Martin, David Christian, (1994), Management, New York, Mcgraw-Hill.Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2002). Stres Ve Başa Çıkma Yolları, 21. Baskı, İstanbul: Remzi KitabeviBaltaş, Z. (2006). İnsanın Dünyasını Aydınlatan Ve İşine Yansıyan Işık: Duygusal Zekâ, 3. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.Bartol, K. M. ve Martin, D. C. (1994), Management, New York.Başaran, İe. (2000). Eğitim Yönetimi, Umut Yayım Dağıtım, Ankara.Bellack, J. (1999). Emotional Intelligence: A Missing Ingredient?. Journal Of Nursing Education, 38 (1), 3-4.Brislin, R. W., Kabıgtıng, F., Macnab, B., Zukıs, B., Worthley, R., (2005), Evolving Perceptions Of Japanese Workplace Motivation, International Journal Of Cross Cultural Management, Vol: 5, No: 1, Pp.87-103.Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim Ve Sanat Yayınları.Cooper, R. K. ve Sawaf, A. (2003). Liderlikte Duygusal Zekâ. Yönetimde Ve Organizasyonda Duygusal Zekâ (Z. B. Ayman Ve B. Sancar, Çev.). İstanbul: Sistem Yayıncılık.Cumming, E.A. (2005). An Investigation İnto The Relationship Between Emotional Intelligence And Workplace Performance: An Exploratory Study, Master Of Commerce And Management Thesis, Department Of Business Management, Law And Marketing. Lincoln University, Lincoln.Çakar, U. ve Arbak, Y. (2004). Modern Yaklaşımlar Işığında Değişen Duygu-Zekâ İlişkisi Ve Duygusal Zekâ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6 (3): 23-48.Çetin, G. ve Yarcan, S. (2017). The Professional Relationship Between Tour Guides And Tour Operators. Scandinavian Journal Of Hospitality And Tourism, 17(4), 345-357.Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1) , 35-46.Delice, M. ve Günbeyi, M. (2013). Duygusal Zekâ Ve Liderlik İlişkisinin İncelenmesi: Polis Teşkilatı Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi. 27 (1): 209-239.Donovan, J.J., (2009). İş Motivasyonu, Endüstri, İş Ve Örgüt Psikolojisi El Kitabı. Derleyenler: Anderson, N.L-Ö., Sinangil, D., H., Kepir-Viswesvaran, C.. 1. Basım, Ankara: Literatür Yayıncılık.Dündar, S., Özutku, H. ve Taşpınar, F. (2007). İçsel ve Dışsal Motivasyon Araçlarının İşgörenlerMotivasyonu Üzerindek Etkisi: Ampirik Bir İnceleme, Ticaret Ve Turizm Egitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2007 Sayı: 2, 105-119.Dünya Turist Rehberleri Birliği Federasyonu [Wftga] (2011). European Standard En13809:2003, Tourism Services - Travel Agencies And Tour Operators Terminology. Http://Www.Wftga.Org/Sites/Default/Files/İmceuploads/Documents/Defınıtıons%20of%20tourıst%20guıde-Tour%20manager-Tour%20escort-Fınal.Pdf. Erişim Tarihi: 22.03.2019.Erkol Bayram, G. (2017). Motivasyonun Demografik Ve Mesleki Özelliklere Göre Farklılaşması: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Journal Of Yasar University , 12 (48), 257-271.Erkol Bayram, G. (2018), Kadın Girişimciler Ve Turizm: Mevcut Durum Ve Sorunlar Üzerine Sinop İlinde Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (2), 56-88.Gegez, E. (2010), Pazarlama Araştırmaları, 3. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.Goleman, D. (2000). İş Başında Duygusal Zekâ, (Çev. H. Balkara), İstanbul: Varlık Yayınları.Goleman, D. (2005). Duygusal Zekâ Neden Iq’dan Daha Önemlidir? (Çev. B.S. Yüksel), İstanbul: Varlık Yayınları.Gredler, M. E., Broussard, Sheri, Coates ve Garrison, Betsy, M.E, (2004), The Relationship Between Classroom Motivation And Academic Achievement İn Elementary Schoolaged Children. Family And Consumer Sciences Research Journal, 33(2), 106–120.Guay, F., Chanal, J. Ratelle, Catherine F., Mars H. W., Larosa, S. ve Boivin M. (2010), Instrinsic, İdentified, And Controlled Types Of Motivation For School Subjects İn Young Elementary School Children, British Journal Of Educational Psycholohgy , 80, 711-735.Güllüce, A. Ç. ve İşcan, Ö. F. (2010). Mesleki Tükenmişlik Ve Duygusal Zekâ Arasındaki İlişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İibf Dergisi, 5 (2): 7-29.Gürbüz, S. ve Yüksel, M. (2008). “Çalışma Ortamında Duygusal Zekâ: İş Performansı, İş Tatmini, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ve Bazı Demografik Özelliklerle İlişkisi” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2):174-190.Johnson, P.R. (1999). “Organizational Benefits Of Having Emotionally Intelligent Managers And Employees”, Journal Of Workplace Learning, 11(3): 84-97.Jonasson, M., Scherle, N., (2012). “Performing Co-Produced Guided Tours”, Scandinavian Journal Of Hospitality And Tourism, Vol. 12, No. 1, 55–73.Jordan, P.J., Ashkanasy, Nm., Härtel, Cej. ve Hooper, Gs. (2002). “Workgroup Emotional Intelligence Scale Development And Relationship To Team Process Effectiveness And Goal Focus”, Human Resource Management Review, 12(2): 195-214.Kerse, G. (2016). Motivasyon Araçlarının Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Kamu Kurumlarındaki X Ve Y Kuşağı Karşılaştırması. Business & Management Studies: An International Journal Vol.:4 Issue:1 Year:2016, Ss.1-23. Kirkman, B.,L., ve Rosen, R. (1999). Beyond Self-Management: Antecedents And Consequences Of Team Empowerment, The Academy Of Management Journal Vol. 42, No. 1 , 58-74.Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği. 10th Edition, Istanbul:Arıkan Yayınları.Köroğlu, Ö. (2011). İş Doyumu Ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Performansla İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. T.C. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.Köroğlu, Ö. ve Avcıkurt, C. (2015). Turist Rehberlerinin Motivasyonu İle Performansı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (39).Köroğlu, Ö. ve Köroğlu, A. (2012). The İmportance Of Using The Emotional İntelligence Skills For Tour Guides And Their Performance. Management And Education. 8 (3): 28-35Köroğlu, Ö. ve Türkmen, M.T. (2017). Turist Rehberlerinin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2).107-122.Kreitner R. ve Kinicki A. (2004). “Organizational Behavior”, 6th Ed., The Mcgraw-Hill Companies Inc. , Usa.Lam, L.T. ve Kirby, S.L. (2002). “Is Emotional Intelligence An Advantage? An Exploration Of The Impact Of Emotional And General Intelligence On Individual Performance”, The Journal Of Social Psychology, 142(1): 133-143.Law, Ks., Wong, C. ve Song, Lj. (2004). “The Construct And Criterion Validity Of Emotional Intelligence And Its Potential Utility For Management Studies”, Journal Of Applied Psychology, 89(3): 483-496.Locke, E. A. ve Latham, G. P. (2004), What Should We Do About Motivation Theory ? Six Recommendations For The Twenty- First Centry, Academy Of Management Review, Sayı:29, No:3, S. 388-403.Luthans, F. (1992), Organizational Behavior, Mc Graw Hill Book Co: New York.Lyons, Jb. ve Schneider, Tr. (2005). “The Influence Of Emotional Intelligence On Performance, Personality And Individual Differences”, Personality And Individual Differences, 39(4): 693-703.Mahaney C. R. ve Lederer A. L. (2006), The Effect Of Intrinsic And Extrinsic Rewards For Developers On Information Systems Project Success, Project Management Journal, Vol: 37, No: 4, Pp.42-54.Min, J. C. H. (2010). Tour Guides’ Emotional İntelligence İn Relation To Demographic Characteristics. African Journal Of Business Management, 4 (15): 3730-3737.Mottaz, J. C., (1985), The Relative Importance Of Intrinsic And Extrinsic Rewards As Determinants Of Wok Satisfaction, The Sociological Quarterly, Vol: 26, No: 3, Pp.365-385.Olcay, A., Bozgeyik, Y., Akköz, H., Sürme, M. (2015). Profesyonel Turist Rehberlerinin Performanslarının Yerli Turistler Tarafından Değerlendirilmesi , İşletme Araştırmaları Dergisi, 7/2, 349-374. Oran, Ç.,F., Güle Bilir, S., Bilir, P. (2016). İş Motivasyonunun Örgütsel Bağlılığa Olan Etkinin İncelenmesi: Sultangazi/İstanbul İlköğretim Okullarında Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13, 35, 236-252.Osterloh, M. ve Bruno, F. S. (2000). Motivation, Knowledge Transform And Organisational Forms. Organisation Science, Vol.11, No. 5, 538-550.Pınarcık,Ö, Salı, G. ve Altındiş, N.M. (2016). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zekaları Ve İletişim Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Asya Öğretim Dergisi , 4(1), 34-44.Prakash, M., Chowdhary, N., ve Sunayama (2011) Tour Guiding: Interpreting The Challenges. An International Multidisciplinary Journal Of Tourism.6(2), 65 – 81. Available Online From: Http://Www.Chios.Aegean.Gr/Tourism/Volume_6_No2_Art04.Pdf Erişim Tarihi: 22.03.2019.Pugh, D. (1991), Organizational Behaviour. Prentice Hall Interneational . United Kingdom.Rady (2014). Emotional Intelligence And Potential Tour Guides İn Egypt (Case Study Of Tour Guiding Department - El Minia University). Journal Of Faculty Of Tourism And Hotels, Fayoum University Volume (8), Issue (2), 31-37. Robbıns, Stephen P. (1993), Organizational Behavior (6ed.), Englewood Cliffs: Prentice-Hall. Ross, G.,F. (1997) "Tour Guide Employment Motivation", The Tourist Review, Vol. 52 Issue: 2, Pp.32-40, Https://Doi.Org/10.1108/Eb058246Salovey, P. ve Mayer, Jd. (1990). “Emotional Intelligence”, Imagination, Cognition And Personality, 9(3): 185-211.Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J., ve Dornheim, L. (1998), “Development And Validation Of A Measure Of Emotional Intelligence”, Personality And Individual Differences, 25, 167–177. Doi:10.1016/S0191-8869(98)00001-4.Selami G. ve Icigen, G. (2019) A Research On Professional Tour Guides Emotional Intelligence And Problem-Solving Skills, Journal Of Quality Assurance İn Hospitality & Tourism, 20:2, 230-258, Doı: 10.1080/1528008x.2018.1524810.Sıgler, T.H., Pearson, C. M. (2000). Creating An Empowering Culture: Examining The Relationship Between Organizational Culture And Perceptions Of Empowerment. Journal Of Quality Management, Vol.5, 27-52.Steers, R.M., Mowday, R.T. ve Shapiro, D.L. (2004), “The Future Of Work Motivation Theory”, Academy Of Management Review, 29(3), 379-387.Şahin, S., (2012). Turist Rehberlerinin Kültürlerarası İletişim Yeterlilikleri: Alman, İngiliz Ve Rus Turistlerin Algılamaları, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Balıkesir.Şat, A., Amil, O. ve Özdevecioğlu, M. (2015). Duygusal Zekâ Ve Duygusal Emek Düzeylerinin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi: Özel Okul Öğretmenleri İle Bir Araştırma, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı:39 Yıl: 2015/2 (1-20 S.).Tureb (Türkiye Turist Rehberliği Birliği), Http://Tureb.Org.Tr/Tr/Rehberıstatistik/ Erişim Tarihi: 22.03.2019. Turhan, M , Çetinsöz, B . (2019). Duygusal Zekâ Ve Motivasyon Arasındaki İlişki: Turizm Programı Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (69), 268-287. Doı: 10.17755/Esosder.438269Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010) Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 65 (02), 196-218.Uslu, E., Kartal, C. ve Durukan, T. (2018). Doğrudan Pazarlamada Duygusal Zekâ, Performans Algısı, Motivasyon İlişkisi. Uluslararası Sağlık Yönetimi Ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(1), 412-426.Weissinger, H. (1998). İş Yaşamında Duygusal Zekâ, (Çev. N. Süleymangil), İstanbul: Mns Yayıncılık.Zengin, B. Eker, N. ve Bayram, G. E. (2017). Turist Rehberliği Meslek Kanununun Profesyonel Turist Rehberlerince Değerlendirilmesi, Jthm-Journal Of Travel And Hospitality Management, 14(2), 142-156.Zhang, H. Q. ve Chow, I. (2004). Application Of Importance Performance Model İn Tour Guides Performance: Evidence From Mainland Chinese Outbound Visitors İn Hong Kong, Tourism Management, 25: 81–91.