Konaklama İşletmelerinde Kadın Yönetici Olmak: Vignette Tekniği Uygulaması

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 39 - 53, 16.06.2022

Ebru Kemer Zeynep Aslan

Öz

Bu çalışmanın amacı; kadınların turizm sektöründe çalışmayı tercih etme ve yönetici pozisyonlarına gelme aşamalarında yaşadıkları deneyimleri çözümleyip, değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum araştırması yöntemi temel alınmış ve vignette (kısa hikâyeler) tekniğinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda “Kadınların turizm sektöründe çalışmayı tercih etme ve yönetici pozisyonlarına gelme aşamalarında yaşadıkları deneyimler nelerdir?” sorusu araştırmaya yön vermiştir. Daha sonra ortaya çıkarılan teorik temeli destekleyen gerçek hayat hikâyelerinden alınmış vignetteler oluşturulmuştur. Bu vignetteler, Nevşehir ilinde faaliyet gösteren konaklama işletmelerinde en az bir yıldan beri yönetici pozisyonunda çalışan, araştırmaya katılmayı kabul eden 18 adet kadın yöneticiye yönlendirilmiştir. Kadın yöneticilerden hikâyelerin sonunda yer alan sorulara yanıt vermeleri istenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen veriler; bireylerin yaşadıkları toplumun onlara sunduğu kültür ve sosyal rollerle şekillendiği ve turizm sektöründe çalışmayı tercih eden ve yönetici olarak çalışan kadınların bu durumdan olumsuz etkilendiği yönündedir. Ayrıca kadın, erkek fark etmeksizin yaratılan sosyal rollerin benimsendiği ve bu durumun üstü örtük yollarla devam ettirilmeye çalışıldığı fakat kadın yöneticilerin hedeflerinden vazgeçmediği vignettelere verilen cevaplarla ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadın yönetici, konaklama işletmeleri, vignette tekniği

Women in Hospitality Businesses: Vignette Technique Application

Öz

Kaynakça

• Akgül, Ö. A. (2020). Turizmde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadınların Güçlendirilmesi İle Mutluluk Endeksi Arasındaki İlişki, Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 9(2), 160-178.
• Ardıç Yetiş, Ş. & Çalışkan, N. (2020). Turizm Sektöründe Kadın İstihdamı: Mevcut Duruma İlişkin Bir Değerlendirme, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (3) , 105-119 .
• Ağlı, E. (2015). Günümüze Türk Kadınının Eğitim, Sosyal ve Siyasal Hayata Katılımları Üzerine Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aşkın, E. Ö. & Aşkın, U. (2017). Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet ve Yoksulluk İlişkisi: Aile İçi Şiddet Mağduru Kadınlar Üzerine Bir Araştırma, Kapadokya Akademik Bakış, 1 (2), 16-37.
• Balcı İzgi, B. & Olcay, A. (2008). Çalışma Koşullarının Önemi: Gaziantep İlindeki 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmesi Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 43-62.
• Bayram, T. A. (2019). Türk Turizm Alan Yazınında Kadınlar Üzerine Yapılan Çalışmaların Bibliyometrik Analizi, Turizm ve Araştırma Dergisi, 8(2), 56-77.
• Carvalho, I., Costa, C., Lykke, N. & Torres, A. (2014). An Analysis of Gendered Employment in The Portuguese Tourism Sector, Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism,13(4), 405-429.
• Carlson, B. E. (1996). Dating Violence: Student Beliefs About Consequences, Journal of Interpersonal Violence, 11, 3–18.
• Cave, P. & Kılıç, S. (2010). The Role of Women in Tourism Employment with Special Reference to Antalya, Turkey, Journal of Hospitality Marketing & Management, 19(3), 280-290.
• Chalkiti, K. & Sigala, M. (2010). Staff Turnover in The Greek Tourism Industry: A Comparison Between Insular and Peninsular Regions, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 22(3), 335-359.
• Creswell, J.W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri, Bütün, M. & Demir, S. B. (Çev.), Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Costa, C., Bakas, F. E., Breda, Z. & Durao, M. (2017). ‘Emotional’ Female Managers: How Gendered Roles in Uence Tourism Management Discourse, Journal of Hospitality and Tourism Management, 33, 149–156.
• Coşar, Y. (2017). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Kadın Emeğinin Rolü, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 115-138.
• Çakır, S. (2011). Geleneksel Türk Kültüründe Göç ve Toplumsal Değişme, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 129-142.
• Çatalbaş Karpat G. (2015). Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Faktörlerin Belirlenmesi: Panel Veri Yaklaşımı, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10), 249-280.
• Çelik Uğuz, S. & Topbaş, F. (2014). Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Emeği: Turizm Sektörüne Betimsel Bir Yaklaşım, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(7), 487-509.
• Çiçen, C., Boyacıoğlu, E. Z. & Oğuzhan, A. (2020). Turizm Sektöründe Kadın İşgücü Performansının İncelenmesi: Edirne İli Konaklama İşletmeleri Örneği, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 123-150.
• Demirel Hatun, Z. & Şahin Perçin, N. (2018). Otel İşletmelerindeki Kadın Yöneticilerin Kariyer Engellerinin Kariyer Geliştirme Stratejileri Üzerine Etkisi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 546-557.
• Dumbraveanu, D., Light, D., Young, C. & Chapman, A. (2016). Exploring Women’s Employment in Tourism Under State Socialism: Experiences From Tourism Work in Socialist Romania, Tourist Studies, 16(2), 151-169.
• Eagly, A., Karau, S. & Makhijani, M. (1995). Gender and the Effectiveness of Leaders:A Meta-Analysis, Psychological Bulletin, 117(1), 125-145.
• Elmas, S. (2007). Gender And Tourism Development: A Case Study of the Cappodoccia Region of Turkey, Pritchard, A., Nigel Morgan, N. & Irena Atelyevic, I (Eds.), Tourism and Gender: Embodiment, Sensuality and Experience, (pp. 302-314), CABI Publishing, Oxford.
• Eryazıcıoğlu, E. & Cengiz, H. (2018). İnsan Hakları Odaklı Bir Kültürel Miras Sistemi İçin Değerlendirme Modeli, Megaron, 13(4), 636-650.
• Finch, J. (1987). The Vignette Technique in Survey Research, Sociology, 21(1), 105–114.
• Freund, D. & Hernandez-Maskivker, G. (2021). Women Managers in Tourism: Associations for Building a Sustainable World, Tourism Management.Perspective, 38, 1-12.
• Gül Çakır, P., Barakazı, M. & Barakazı, E. (2017). Turizm Sektöründe Çalışan Kadınların Karşılaştığı Sorunları Değerlendirmeye Yönelik Bir Araştırma, The Journal of Academic Social Science Studies, 61, 461-474.
• Günlü Küçükaltan, E. (2019). Turizm Endüstrilerinde Kadının Metalaş(tırıl)ması, Vatan, A. (Ed.), Turizmde Kadın Olmak, (ss.101-118), Değişim Yayınları, İstanbul.
• Hinkin, T. R. & Tracey, J. B. (2000). The Cost of Turnover: Putting a Price on The Learning Curve, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 41(3), 14–21.
• Ho, C. I., Liao, T. Y., Huang, S. C. & Chen, H. M. (2015). Beyond Environmental Concerns: Using Means–End Chains to Explore The Personal Psychological Values and Motivations of Leisure/Recreational Cyclists, Journal of Sustainable Tourism, 23(2), 234-254.
• International Labour Organization, (2020). ILOSTAT Database, Retrieved from https://ilostat.ilo.org/data/
• İkiz Nalçacı, A. (2020). Turizm İşletmelerinde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın Çalışanlar: Yöneticilerinin Konuya İlişkin Tutum ve Uygulamaları, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 50, 373-396.
• Janta, H. & Christou A. (2019) Hosting as Social Practice: Gendered Insights into Contemporary Tourism Mobilities, Annals of Tourism Research, 74, 167-176.
• Jeffries, C. & Maeder, D. W. (2009). The Effect of Scaffolded Vignette Instruction on Student Mastery of Subject Matter, The Teacher Educator, 44(1), 21-39.
• Kattara, H. (2005). Career Challenges For Female Managers in Egyptian Hotels, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 17(3), 238–251.
• Kaya, Ş. (2017). Turizmde Kadın Emeği, Karatahta İş yazıları Dergisi, 9, 1-22.
• Kazoğlu, İ.,H. (2018). Toplum Temelli Turizm Yaklaşımı: Turist Rehberlerinin Algılamaları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Kish, M. H. Z. (2004). Using Vignettes to Develop Higher Order Thinking and Academic Achievement in Adult Learners in An Online Environment, Doctoral Dissertation, Duquesne University, Pittsburgh.
• Kocacık F. & Gökkaya B. V. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadınlar Ve Sorunları, Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (1), 195-219.
• Kozak Akoğlan, M. (1996). Konaklama Endüstrisinde Kadının Konumu, Anatolia, 7(2), 16–23.
• Lee, I. C., Pratto, F. & Johnson, B. T. (2011). Intergroup Consensus/Disagreement in Support of Group-Based Hierarchy: An Examination of Socio-Structural and Psycho-cultural Factors, Psychological Bulletin, 137(6), 1029–1064.
• Mayuk, A. (2013). Çalışma Yaşamında Kadın ve Konaklama İşletmelerinde Kadın Yöneticilerde Cam Tavan Sendromunu Önlemeye Yönelik Stratejiler: İstanbul Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• McKeganey, N. (1995). Quantitative and Qualitative Research in The Addictions an Unhelpful Divide, Addiction, 90, 749–751.
• Merriam, S.B. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Turan S. (Çev.), Nobel Akademik Yayımcılık Eğitim Danışmanlık, Ankara.
• Neziroğlu, S. (2018). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Turizm Haberleri Üzerine Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Ortaylı İ. (2007). Son İmparatorluk Osmanlı, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Özateş, Ö. S. (2015). Malumun İlanı Kadın Emeğinin Saklı Yüzü: Ev İçi Bakım Emeği (1.baskı). Nota Bene Yayınları, Ankara.
• Poulston, J. (2008). Hospitality Workplace Problems and Poor Training: A Close Relationship, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 20(4), 412–427.
• Richman, J., & Mercer, D. (2002). The Vignette Revisited: Evil and the Forensic Nurse, Nurse Researcher, 9(4), 70–82.
• Sarı, D. B. & Akıncı, Z. (2020). Kadın ve Turizm Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 557-566.
• Skalpe, O. (2007). The CEO Gender Pay Gap in The Tourism Industry – Evidence from Norway, Tourism Management, 28(3), 845–853.
• Sidanius, J. & Pratto, F. (1999). Social Dominance: An Intergroup Theory of Social Hierarchy and Oppression, Cambridge University Press, Cambridge.
• Sayın, U. (2007). Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynler ile Normal Gelişim Gösteren Çocuğa Sahip Ebeveynlerin 7-15 Yaş Arası Çocuklarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine Yaklaşım ve Görüşlerinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Şimşek, Ş. M., Özgener, Ş. & İlhan, İ. (2017). Turizm Sektöründeki Kadın Girişimciler ve Yöneticiler Açısından Otantik Liderliğin Sosyal Tembellik Üzerindeki Etkileri: Yaşam Tatmininin Düzenleyici Rolü, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3): 88-109.
• Tahtasakal, M. (2019). Sürdürülebilir Turizm Uygulamalarının Bölgesel Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi: TRB1 Bölgesine Yönelik Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Taşar, M. F. (2006). Probing Preservice Teachers’ Understandings of Scientific Knowledge by Using a Vignette in Conjuction With a Paper and Pencil Test, Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 2(1), 53- 70.
• Tekin, A. Ö. (2017). Turizm Sektöründe Toplumsal Cinsiyet Algısı: Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 669-684.
• Tellioğlu, İ. (2016). İslam Öncesi Türk Toplumunda Kadının Konumu Üzerine, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 55, 209-224.
• Thrane, C. (2008). Earnings Differentiation in The Tourism Industry: Gender, Human Capital and Socio-Demographic Effects, Tourism Industry, 29, 514-524.
• Türksever Çapraz, B. (2019). Metalaştırma Üzerinden Kadın Algısı: Medya Örneği, Retrieved from https://www.academia.edu/19673916/METALA%C5%9ETIRMA_%C3%9CZER%C4%B0NDEN_KADIN_ALGISI
• Tüzünkan, D. (2015). Türkiye’de Beş Yıllık Kalkınma Planlarının İstihdam Politikaları Açısından Değerlendirilmesi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 90-117.
• Tüzünkan, D. (2019). Turizm 4.0, İçöz, O. & Uysal, M. (Ed.), Turizm Ansiklopedisi Türkiye: Turizmin ve Ağırlama Endüstrisinin Temel Kavramları, (ss.521-538), Detay Yayıncılık, Ankara.
• United Nations World Tourism Organization UNWTO. (2019, October). Global Reportson Women in Tourism, Second Edition, Madrid, Retrieved from https://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284420384.
• Ünal, S. (2014). Türk Kadınının Seçme ve Seçilme Hakkını Kazanması ve Basın, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(7), 525-559.
• Walby, S. (1990). Theorizing Patriarchy, Retrieved from https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1468-4446.1999.00118.x
• Yıldız, Z. (2011), Turizm Sektörünün Gelişimi ve İstihdam Üzerindeki Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3(5), 54-71.
• Yılmaz, G. (2020). Kadın Yöneticilerin Sürdürülebilir Kalkınmadaki Rolü: İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Örneği, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2586-2605.