Turizm Alanındaki Dergi Editörlerinin Bilimsel Yayınların Kabul Sürecinde Yayın Etiğine Bakış Açısı

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 363 - 378, 19.12.2022

Seher Konak , Yunus Özhasar

Öz

Bu araştırmanın amacı, editör bakış açısıyla bilimsel bir dergiye gönderilen bir çalışmanın değerlendirme ve yayın sürecinde hangi etik kuralların talep edildiğini ortaya koymaktır. Bu amaçla, turizm alanında yer alan ulusal ve uluslararası statüde yer alan dergi editörleriyle online (çevrim içi) ve yüz yüze yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler yapılırken kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ve kartopu örneklem yöntemlerinden faydalanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler tema, alt tema ve kodlara ayrılarak nitel içerik analizine tabii tutulmuştur. Buna göre etik konusunun tüm katılımcılar için son derece önemli olduğu, etik ihlallerin önüne geçmek için çeşitli önlemlerin alındığı, düzeltilemez bir etik ihlalin tespit edilmesi durumunda çalışmaların kesin olarak reddedildiği anlaşılmıştır. Öte yandan hakem önerisi, etik ihlali taşıyan yayınlara geribildirim gibi konularda fikir ayrılıklarının olduğu anlaşılmıştır. Turizm alanyazınında sıklıkla karşılaşılan etik ihlallerin atıf ile ilgili ihlaller, veri ile ilgili ihlaller ve çeşitli diğer ihlaller olduğu çalışmanın diğer bulgularındandır.

Anahtar Kelimeler

Etik, yayın etiği, dergi editörleri, bilimsel yayın

The Perspective of Journal Editor’s in the Field of Tourism on Publication Ethics in the Accepting Process of Scientific Publications

Öz

The aim of this research is to reveal which ethical rules are required in the evaluation and publication process of a study sent to a scientific journal from the editor's point of view. For this purpose, online and face-to-face semi-structured interviews were conducted with the editors of national and international journals in the field of tourism. While conducting the interviews, convinience sampling and snowball sampling methods were used. The data obtained from the interviews were divided into themes, sub-themes and codes and subjected to qualitative content analysis. Accordingly, it has been understood that the issue of ethics is extremely important for all participants, various measures are taken to prevent ethical violations, and studies are definitively rejected in case an uncorrectable ethical violation is detected. On the other hand, it has been understood that there are differences of opinion on issues such as referee suggestions and feedback to publications with ethical violations. It is one of the other findings of the study that the ethical violations frequently encountered in the tourism literature are attribution-related violations, data-related violations and various other violations.

Anahtar Kelimeler

Ethics, publication ethics, journal editors, scientific publication

Kaynakça

• Arda, B. (2003). Bilimsel Bilgi Üretiminde Yayın Etiği, Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık Sempozyum Kitabı. Ankara: TÜBİTAK Matbaası.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bülbül, T. (2004). Bilimsel Yayınlarda Etik, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(15), 53-61.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S. & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Çevirgen, A. & Üngüren, E. (2009). Konaklama İşletmelerinde Etik İklim ve İş Tatmini İlişkisi. 10. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, ss. 273-283. 21-24 Ekim, Mersin.
• Dörnyei, Z. (2007). Research Methods in Applied Linguistics: Quantitative Qualitative, and Mixed Methodologies. Oxford: Oxford University Press.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Emiroğlu, O.N. (2005). Bilim Etiği ve Sorumluluklar, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1(2): 5-25.
• Erdoğan, İ. (2001). Sosyal Bilimlerde Pozitivist-Ampirik Akademik Araştırmaların Tasarım ve Yöntem Sorunları, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12(1), 119-134.
• Erdoğan Morçin, S. & Aşıroğlu, B. (2020). Türkiye’de Yayımlanan Turizm ve Etik Konulu Makalelerin Bibliyometrisi (2003-2019). Journal of Recreation and Tourism Research, 7 (4), 613-641.
• Fennell, D.A. (2006). Tourism Ethics. UK: Channel View.
• Fennell, D. A. & Malloy, D. C. (2007). Codes of Ethics in Tourism: Practice, Theory, Synthesis. UK: Channel View. Gören, N. (2002). Bilim Etiği ve Bilimde Sahtekarlık, http://bilimsel.fateback.com
• Gül, H. (2021). Bilim ve Araştırma Etiği, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, Ö103-Ö120.
• Hamilton, D.G., Fraser, H., Hoekstra, R. & Fidler, F. (2020). Meta-Research: Journal Policies and Editors’ Opinions on Peer Review, Elife, 9, e62529.
• Hojat, M., Gonnella, J. S., & Caelleigh, A. S. (2003). Impartial Judgment by the "Gatekeepers" of Science: Fallibility and Accountability in the Peer Review Process, Advances in Health Sciences Education, 8, 75-96.
• İnci, O. (2015). Bilimsel Yayın Etiği, Türk Kütüphaneciliği, 29(2): 282-295.
• Karataş, N. (2000). Hemşirelik Araştırmalarında Etik, Hemşirelik Araştırma Dergisi, 1:5-8.
• Oğuz, N. Y. (1999). Bilimsel Yayın Etiği, Klinik Psikiyatri, 2,153-159.
• Öner, A. I. ve Yıldız, K. (2021). Bilimsel Araştırmalarda Etik Dışı Davranışların Nedenleri ve Çözüm Önerileri, İZÜ Eğitim Dergisi, 3(5): 1-14.
• Patton, Q. M. (1987). How to Use Qualitative Methods in Evaluation. Londra: Sage Pub.
• Polat, E. & Şahin, B. (2016). Turizm Yazınında Etik: Problemlerin Tespiti ve Çözüm Önerileri Üzerine Pilot Bir Araştırma, Akademik Bakış Dergisi, 55, 604-629.
• Ruacan, Ş. (2005). Bilimsel Araştırma ve Yayınlarda Etik İlkeler, Gazi Tıp Dergisi, https://etikkurul.ksu.edu.tr/depo/duyuru_belge/KSU_EEM_DUYURU_149_140907_1506021320324359.pdf
• Sandelowski, M. (1995). Sample Size in Qualitative Research. Research in Nursing & Health, 18(2), 179–183.
• Sarıışık, M., Akova, O. & Çontu, M. (2006). Otel Yöneticilerinin Etik Politika ve Yöntemlere Yaklaşımları Üzerine Ampirik Bir Araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 22-34.
• Sert, S. (2015). Turizmin Disipliner Gelişiminde İntihal Engeli: Turizm Alanındaki Lisansüstü Tezlerde (2012-2014) Yapılan Atıflar Üzerine Bir Araştırma. 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, ss.133-144. Ankara.
• Smith, M. & Duffy, R. (2003). The Ethics of Tourism Development. Routledge.
• Sop, S. A. (2014). Bir Makale Yayım Sürecinin Yayın Etiği Açısından Değerlendirilmesi, VII. Lisansüstü Turizm Araştırma Kongresi, (04-05 Nisan), Kuşadası, Aydın.
• Şahinoğlu, A. & Bebek, G. (2018). Araştırma Görevlilerinin Bilimsel Araştırma Etiğine İlişkin Algıları: Nitel Bir Çalışma, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (1), 47-58.
• Şener, S., Bahçeci, V., Doğru, H., Sel, Z. G., Ertaş, M., Songür, S., & Tütüncü, Ö. (2017). Turizm Alanındaki Nitel Araştırmaların Güvenirlik ve Geçerlik Ölçütleri Kapsamında Değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 28(1), 7-26.
• Tabancalı, E. (2004). Bilim ve Yayın Etiği. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(8): 225-237.
• Toplu, M. (2012). Bilim Etiği: İnternetin Bilim Etiği Üzerine Etkileri, Türk Kütüphaneciliği, 26(4): 654-698. Töreci, K. (2005). Yayın Etiği, Akademik Gıda Dergisi, 3(5): 24-44. Ülman, Y. I. (2006). Bilimsel Yayın Etiği (Örneklerle Bilimsel Yanıltma Türleri), Tıbbi Yayın Hazırlama ve Yayın Etiği, Ed. H. Yazıcı, M. Şenocak, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum dizisi, No: 50, İstanbul, 49-62.
• Wager, E., Fiack, S., Graf, C., Robinson, A., & Rowlands, I. (2009). Science journal editors’ views on publication ethics: results of an international survey. Journal of medical ethics, 35(6), 348-353.
• Weber, R. P. (1990). Basic Content Analysis. Beverly Hills, CA: Sage.
• Yaşar, A. & Ataç, A. (2001). Araştırma Etiği Üzerine, Veteriner Bilimleri Dergisi, 17(4), 43-48.