Otel İşletmelerinde Kişi-Örgüt Uyumu ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Algılanan Örgütsel Desteğin Aracılık Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 53 - 67, 10.06.2023

Aytaç Toptaş

Öz

Bu çalışmada, kişi örgüt uyumunun işten ayrılma niyetini nasıl etkilediğini belirlemek; bu etkide örgütsel desteğin rolünü tespit etmek amaçlanmıştır. Bu amaçla; İstanbul, Balıkesir, Çanakkale ve Antalya’da 242 otel çalışanına anket uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, “kişi örgüt uyumu” ile “örgütsel destek algısı” arasında (β = 0.72, p < 0.01) anlamlı ve pozitif; “kişi örgüt uyumu” ile “işten ayrılma niyeti” arasında (β = -0.41, p < 0.01) ve “örgütsel destek algısı” ile “işten ayrılma niyeti” arasında (β = -0.56, p < 0.01) anlamlı ve negatif ilişkiler tespit edilmiştir. Ayrıca, “örgütsel destek algısı” ile “işten ayrılma niyeti” arasında anlamlı ve negatif bir ilişki görülürken; kişi örgüt uyumunun, işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Buna göre örgütsel destek algısının, kişi örgüt uyumu ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide tam aracılık rolünün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kişi Örgüt Uyumu, İşten Ayrılma Niyeti, Algılanan Örgütsel Destek

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The Relationship Between Person-Organization Fit and Turnover Intention: The Mediation Effect of Perceived Organizational Support in Hotel Businesses

Öz

In this study, to determine how person-organization fit affects turnover intention; It is aimed to determine the role of organizational support in this effect. For this purpose; A questionnaire was applied to 242 people working in the hotels in the provinces of Istanbul, Balıkesir, Çanakkale and Antalya. According to the results of the study, there was a significant and positive relationship between “person-organization fit” and “perception of organizational support” (β = 0.72, p < 0.01); significant and negative relationships were found between “person-organization fit” (β = -0.41, p < 0.01), “perception of organizational support” (β = -0.56, p < 0.01) and “turnover intention”. In addition, there is a significant and negative relationship between the “perception of organizational support” and “turnover intention”; it has been determined that “person-organization fit” has no effect on “turnover intention”. According to this; It was concluded that the perception of organizational support has a full mediating role in the relationship between person-organization fit and turnover intention.

Anahtar Kelimeler

Person Organization Fit, Turnover Intention, Perceived Organizational Support

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aksay, K. & Yasım, Y. K. (2016). Kişi-Örgüt Uyumunun Örgütsel Sinizm Üzerindeki Etkisi: Kamu Çalışanları Örneği. Journal of International Social Research, 9(43), 1602-1611.
• Alıç, M. (1995). Örgütler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 1-40.
• Anafarta, N. (2015). Algılanan Örgütsel Destek ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: İş Tatmininin Aracılık Rolü. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi, İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 26(79), 112-130.
• Aydoğan Güleryüz, E. & Aydıntan, B. (2020). Kişi-örgüt uyumu ve örgüt kültürü arasındaki ilişki, bankacılık sektöründe bir uygulama, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(1), 51-78.
• Bağdoğan, S. Y. (2018). Algılanan Örgütsel Destek, Psikolojik İyi Oluş ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi. İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20(3), 5-20.
• Baranik, L. E., Roling, L. T. & EBY, L. E. (2010). Why does mentoring work? The role of perceived organizational support, Journal of Vocational Behavior, 76, 366-373. Baron, Reuben M. & David A. Kenny (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Behram, N. K. & Dinç E. (2015). Algılanan Kişi-Örgüt Uyumunun Kişilerarası Çatışma ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 115-124.
• Bıyık, Y. (2021). Örgüt Kültürünün Bireysel Yaratıcılık ve Yenilikçiliğe Etkisinde Kişi-Örgüt Uyumu ve Örgütsel Desteğin Aracı Rolü: Türkiye’deki Teknokent/Teknopark Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bolat, O. İ., Bolat, T., Seymen, O. & Katı, Y. (2017). Otellerde Nepotizm (Akraba Kayırmacılığı) ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Kariyer Düzleşmesinin Aracılık Etkisi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 157-180.
• Büyükyılmaz, O. & Çakmak, A. F. (2014). İlişkisel ve İşlemsel Psikolojik Sözleşmede Algılanan İhlalin İşten Ayrılma Niyeti ve Algılanan Örgütsel Destek Üzerindeki Etkisi. Ege Academic Review, 14(4), 583-596.
• Carnevale, T. (2005). The coming labor and skills shortage. Training & Development, 59(1), 37-41.
• Chatman, J. A. (1989). Improving Interactional Organizational Research: A Model of Person-Organization Fit. Academy of Management Review, 14(3), 333-349.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. (4. Bs.). Ankara: Pagem Akademi.
• Dawley, D., Houghton, J. D. & Bucklew, N. S. (2010). Perceived organizational support and turnover intention: The mediating effects of personal sacrifice and job fit. The Journal of social psychology, 150(3), 238-257.
• DeConinck, J. & Bachmann, D. (2005). An analysis of turnover among retail buyers. Journal of Business Research, 58(7), 874-882.
• Demir, M. (2011). İşgörenlerin çalışma yaşamı kalitesi algılamalarının işte kalma niyeti ve işe devamsızlık ile ilişkisi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(3), 453-464.
• Eisenberger, R., Armeli, S., Rexwinkel, B., Lynch, P. D. & Rhoades, L. (2001). Reciprocation of perceived organizational support. Journal of applied psychology, 86(1), 42.
• Eisenberger, R., Cummings, J., Armeli, S., & Lynch, P. (1997). Perceived organizational support, discretionary treatment, and job satisfaction. Journal of applied psychology, 82(5), 812-821.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S., & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71, 500–507.
• Eroğlu, A. (2020). İş Yükü ve İş Tatmininin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Kişi-Örgüt Uyumunun Rolü: Kamuda Bir Araştırma. Doktora Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Fındıklı, M. A. (2014). Algılanan Lider Desteği ve Algılanan Örgütsel Destek İle İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Örgütsel Özdeşlemenin Aracılık Rolü: İstanbul’da Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25(77), 136-157.
• Giffen, R. (2015). Organizational culture and personality type: Relationship with person-organization fit and turnover intention. Iowa State University, Iowa.
• Gouldner, A. W. (1960). The Norm of Reciprocity: A Preliminary Statement. American Sociological Review, 161-178.
• Guliyeva, D. (2018). Psikolojik Sözleşme, Kişi Örgüt Uyumu, Örgütsel Çekicilik ve Duygusal Emek Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi; Konaklama İşletmelerinde Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürbüz, S., & Özkalp Yılmaz, N. (2019). Algılanan Örgütsel Desteğin İşten Ayrılma Niyeti ve Kişi-Örgüt Uyumu İlişkisinde Aracılık Rolü: Turizm Sektöründe Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(3), 557-572.
• Hair, J., Black, W., Babin, B. & Anderson, R. (2010). Multivariate data analysis. (7. Bs.). New Jersey: Pearson Education.
• Hassan, M., Akram, A. & Naz, S. (2012). The Relationship between Person Organization Fit, Person-Job-Fit and Turnover Intention in Banking Sector of Pakistan: The Mediating Role of Psychological Climate. International Journal of Human Resource Studies, 2(3), 172-188.
• Işık, E. (2014). Rol Belirsizliği, Rol Çatışması, Örgütsel Destek ve Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• İpek, M. (2021). İşveren Markası ile İş Tatmini Arasındaki İlişkide Kişi-Örgüt Uyumunun Aracılık Rolünün İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Jin, M. H., McDonald, B. & Park, J. (2018). Person–organization fit and turnover intention: Exploring the mediating role of employee followership and job satisfaction through conservation of resources theory. Review of Public Personnel Administration, 38(2), 167-192.
• Jung, H. S. &Yoon, H. H. (2013). The effects of organizational service orientation on person–organization fit and turnover intent. The Service Industries Journal, 33(1), 7-29.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. 5. Baskı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kinter, O. & Katı, Y. (2022). The Mediation Effect of Job Stress and Burnout on the Relationship between Workload and Turnover Intention: An Application in the Healthcare Sector, Journal of Economics and Administrative Sciences, 23(4), 852-863.
• Koçak, D. &Yücel, İ. (2018). Algılanan Örgütsel Destek İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Duygusal Bağlılığın Aracı Etkisinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 683-704.
• Kristof, A. L. (1996). Person-organization fit: An integrative review of its conceptualizations, measurement, and implications. Personnel Psychology, 49(1), 1–49.
• Küçükodacı, Z. B. (2014). Birey-Örgüt Uyumu, Örgütsel Adalet Algısı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Küçükusta, D. (2007). Konaklama İşletmelerinde İş-Yaşam Dengesinin Çalışma Yaşamı Kalitesi Üzerindeki Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Landau, J. & Hammer, T.H. (1986) “Clerical Employees’ Perceptions of Intraorganizational Career Opportunities” Academy of Management Journal, 29(2), 385-404.
• Liu, B., Liu, J. & Hu, J. (2010). Person-Organization Fit, Job Satisfaction, and Turnover Intention: An Empirical Study in the Chinese Public Sector. Social Behavior and Personality: An International Journal, 38(5), 615-626.
• Loi, R., Hang‐Yue, N. & Foley, S. (2006). Linking employees' justice perceptions to organizational commitment and intention to leave: The mediating role of perceived organizational support. Journal of occupational and Organizational Psychology, 79(1), 101-120.
• Maertz, C. P., Jr., Griffeth, R. W., Campbell, N. S. & Allen, D. G. (2007). The effects of perceived organizational support and perceived supervisor support on employee turnover. Journal of Organizational Behavior, 28, 1059-1075.
• Memon, M. A., Salleh, R., Baharom, M. N. R. & Harun, H. (2014). Person-Organization Fit and Turnover Intention: The Mediating Role of Employee Engagement. Global Business & Management Research, 6(3), 205-209.
• Mertler, C. A., & Vannatta, R. A. (2005). Advanced and multivariate statistical methods: Practical application and interpretation (3th ed.). Glendale, CA: Pyrczak Publishing.
• Mowday, R.T., Porter, L.W. & Steers, R.M. (1982). Employee Organization Linkages: The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover. San Diago, Ca: Academic Press.
• Nadler, D. A., Jenkins, G. D., Camman, C. & Lawler, E. E. (1975). The Michigan Organizational Assessment Package: Progress Report II. Ann Arbor: Institute for Social Researc, University of Michigan.
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., MacKee, D. O. & MacMurrian, R. (1997). An Investigation into the Antecedents of Organizational Citizenship Behaviors in a Personal Selling Context. Journal of Marketing, 61(3), 85-98.
• Ökten, S. S. (2008). Güçlendirmenin İş İnceliğini ve Değerlendirmesine Göre Puan Puanında Değerlendirmen Olarak İncelenmesi Kalite Kültürünün Yetkilendirme ile İşle İlgili Sonuçlar Arasındaki Medya Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
• Özlü, M. (2021). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Algılanan Örgütsel Desteğin İş Stresine Etkisinde Kişi Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Özşahin, E., & Aydın, M. (2017). Algılanan Örgütsel Desteğin Kişi-Örgüt Uyumu ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisindeki Aracılık Etkisi: İşletme Sektöründe Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 141-158.
• Öztürk, M. & Eryeşil, K. (2016). Lider-üye etkileşimi ve örgütsel destek algılarının çalışanların işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 19(2), 123-141.
• Pallant, J. (2007). SPSS survival manual: a step by step guide to data analysis using SPSS for Windows. (3. Bs.). England: McGraw-Hill Education.
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y. & Podsakoff, N. P. (2003). Common method biases in behavioral research: A critical review of the literature and recommended remedies. Journal of applied psychology, 88(5), 879-903.
• Rhoades, L. & Eisenberger, R. (2002). Perceived organizational support: A review of the literature. Journal of Applied Psychology, 87(4), 698-714.
• Rusbult C. E., Farrel D., Rogers G., & Mainous A. G. III (1988). Impact of exchange variables on exit, voice, loyalty and neglect: an integrative model of responses to declining job satisfaction. Academy of Management Journal, 31(3), 599–627.
• Samadi, L., Bagheri, M. S., Sadighi, F. & Yarmohammadi, L. (2020). An investigation into EFL instructors’ intention to leave and burnout: Exploring the mediating role of job satisfaction. Cogent Education, 7(1), 1781430.
• Scheneider, B. (1987). The People Make the Place, Personnel Psychology, 40 437-453.
• Schneider, B., Goldstein, H. W. & Smith, D. B. (1995). The ASA framework: An update, Personnel Psychology, 48(4), 747-773.
• Sökmen, A. & Benk, O. (2020). Dönüşümsel Liderlik, Kişi-Örgüt Uyumu ve İş Tatmini İlişkisi: Kamu Çalışanlarına Yönelik Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1347-1357.
• Staw, B. M., & Ross J. (1985). Stability in the midst of a change: a dispositional approach to job attitudes. Journal of Applied Psychology, 70, 469-480.
• Turunç, Ö. & Çelik, M. (2012). İş Tatmini-Kişi-Örgüt Uyumu ve Amire Güven-Kişi-Örgüt Uyumu İlişkisinde Dağıtım Adaletinin Düzenleyici Rolü. İş, Güç: The Journal of Industrial Relations & Human Resources, 14(2), 57-78.
• Vilela, B. B., González, J. A. V. & Ferrín, P. F. (2008). Person-Organization Fit, OCB and Performance Appraisal: Evidence from Matched Supervisor-Salesperson Data Set in a Spanish Context. Industrial Marketing Management, 37(8), 1005-1019.
• Wayne, S. J., Shore, L. M. & Liden, R. C. (1997). Perceived Organizational Support and Leader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective. Academy of Management Journal, 40(1), 82-111.
• Wingreen, S. C. & Blanton, J. E. (2007). A social cognitive interpretation of person‐organization fitting: The maintenance and development of professional technical competency. Human Resource Management: Published in Cooperation with the School of Business Administration, The University of Michigan and in alliance with the Society of Human Resources Management, 46(4), 631-650.
• Xiang-ju, M. (2010). Intention to leave or remain: Testing the different effects of perceived organizational support and job satisfaction. In 2010 International Conference on Management Science & Engineering 17th Annual Conference Proceedings, 976-981.
• Yıldırım, K. (2021). Kişi-Örgüt Uyumu ve Örgütsel Sosyalizasyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kütahya İlinde Bir İşletme Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.