Sosyal Hizmet Örgütlerinde Personel Güçlendirme ve Örgütsel Vatandaşlık İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 101 - 117, 31.07.2022

Mehmet Birinci

Öz

Sosyal hizmet örgütlerinin, verdikleri hizmetlerin doğrudan insanla ilgili olması, hizmet alanlar ve sunanlar arasında karşılıklı etkileşim sonucu ortaya çıkması muhtemel davranış biçimlerinin öngörülememesine yol açmaktadır. Sosyal hizmet faaliyetlerinin yönetilmesinde çeşitli zorluklar yaşanabiliyor olması ve sonuçlarının tam olarak ölçülememesi bu tür hizmetler açısından ayrı bir sorun teşkil etmektedir. Bu tür sorunların aşılabilmesi için sosyal hizmet sunan organizasyonlarda personel güçlendirme çalışmalarına ihtiyaç vardır. Güçlendirilmiş çalışanların ortaya koyacakları örgütsel vatandaşlık davranışı ile birlikte hizmet alan kesimlere bu hizmetlerin daha etkin, hızlı ve daha kaliteli bir şekilde verilmesi mümkün olabilecektir. Bu çalışmada, sosyal hizmet sunan örgütlerde personel güçlendirme ile örgütsel vatandaşlık ilişkisi ele alınmış ve sosyal hizmetler açısından önemi üzerinde durulmuştur. Sosyal hizmetin temel amaçlarından biri olan müracaatçıların güçlendirilmesine, güçlendirilmiş ve örgütsel vatandaşlık davranışı sergileyebilecek çalışanlarla ulaşılabilir. Çalışma kapsamında yapılan literatür araştırmasında, personel güçlendirme ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında olumlu yönde ve çok sıkı bir ilişki olduğu görülmüştür. Günümüz rekabet ortamında kâr amaçlı olsun veya olmasın, tüm organizasyonlar için biçimsel görev tanımları dışında davranabilecek çalışanlara olan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. Özellikle kâr amacı gütmeyen organizasyonlar açısından baktığımızda, hizmet verilen kesimin, kırılgan-incinebilir birey, aile ve gruplardan oluşması, insan faktörünün ve güçlendirilmiş personelin önemini bir kat daha artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal hizmet, Sosyal çalışma, Personel güçlendirme, Örgütsel vatandaşlık davranışı

Teşekkür

Sayın Editör'e; teşekkürler, iyi çalışmalar.

The Relationship between Personnel Empowerment and Organizational Citizenship in Social Service Organizations

Öz

The fact that social services are directly related to people leads a kind of unpredictability of some possible behavioral patterns that may arise as a result of mutual interaction between the service recipients and the providers. Difficulties in the management of social work activities and inability to measure the results accurately pose a separate problem in terms of such services. In order to deal with such problems, personnel empowerment is essential for social service organizations. With the organizational citizenship behavior of empowered personnel, providing social services to recipients in a more effective, faster and in a high-quality manner is going to be possible. This study examines the relationship between personnel empowerment and organizational citizenship in social service organizations, and its importance in terms of social services. Empowering clients, which is one of the main purposes of social work, can be achievable with empowered personnel who can exhibit organizational citizenship behavior. The literature research shows that there is a positive and strong relationship between personnel empowerment and organizational citizenship behavior. In today's competitive world, the need of employees who can act outside of the formal job descriptions is increasing day by day for all organizations, whether it is profit-oriented or not. Especially in non-profit organizations, the fact that the serviced group consists of fragile-vulnerable individuals, families and groups increases the importance of the human factor and empowered personnel.

Anahtar Kelimeler

Social service, Social work, Staff empowerment, Organizational citizenship behavior

Kaynakça

• Abun, D., Magallanes, T., Calaycay, VG, Aurelio, MF, & Julian, FP (2021). Çalışan güçlendirme ve örgütsel vatandaşlık davranışı. International Journal of Business Ecosystem & Strategy (2687-2293) , 3 (3), 13–25.
• Adams R. (2003). Social Work and Empowerment. Practical Social Work (Third Edition). Palgrave, Londra.
• Akın, M. (2010). Personeli Güçlendirme Algılaması, Örgüt İklimi Algılaması ve Yaratıcı Kişilik Özelliklerinin Örgüt Düzeyinde Yaratıcı Çıktılar Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (29), 211-238.
• Al-Dmour, R., Yassin, O., Masa’deh, R. (2018). Review of Literature on the Associations among Employee Empowerment. Work Engagement and Employee Performance,1,1 313-329.
• Alayvaz, C., Kesgin, B. (2020). Darülaceze Başkanlığı Çalışanlarının Örgütsel Bağlılık ve İş Tatminleri Üzerine Bir Araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 15 (2), 1-14.
• Alessandri, G., Filosa, L., Eisenberg, N., & Caprara, G. V. (2021). Within-individual relations of emotional, social, and work self-efficacy beliefs to organizational citizenship behaviors. Journal of Research in Personality, 91.
• Altun, F. (2019). İşyerinde Sosyal Hizmet Uygulamalarının Çalışanların İş Tatminine ve Örgütsel Bağlılığına Etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Boehm, A., & Yoels, N. (2009). Effectiveness of welfare organizations: The contribution of leadership styles, staff cohesion, and worker empowerment. British Journal of Social Work, 39(7), 1360-1380.
• Andish, H., Yousefipour, M., Shahsavaripour, H., Ghorbanipour, A., & Noorfelri, M. (2013). Concepts And Strategıes Of Staff Empowerment. Singaporean Journal of Business Economics and Management Studies; V.1, Sayı.11.
• Arslan, B, Karakaya, A ve Araşkal, S. (2020). Personel Güçlendirme ve Yönetim Tarzı İlişkisi. Uluslararası İktisat, İşletme ve Sosyal Bilimler Kongresi, 22-24 Temmuz, 2020.
• Benligiray, S., Demirci, U. (2019). Örgütsel Sosyalleşme ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisine Teorik Eğitimin Etkisi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1) , 76-98 .
• Birinci, M. (2018). Sosyal hizmet örgütleri ve yenilikçi yaklaşımların önemi üzerine bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 2(2), 43-62.
• Birinci, M. (2021). Stratejik Yönetim ve Sosyal Hizmet Örgütleri Açısından Önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32 (1), 251-273. DOI: 10.33417/tsh.752732
• Birinci, M. & Bulut, T. (2020). Covıd-19’un Sosyo-Ekonomik Yönden Dezavantajlı Gruplar Üzerindeki Etkileri: Sosyal Hizmet Bakış Açısından Bir Değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 4 (1), 62-68.
• Bozer, A, Yanık, A. (2020). Üniversite Çalışanlarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, İş Tatmini ve İş Performansı Arasındaki İlişki. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (1), 125-143.
• Bozkurt, B. (2022). The Relationship between Social Justice Leadership and Organizational Citizenship Behaviours. Participatory Educational Research , 9 (2) , 88-102 . DOI: 10.17275/per.22.30.9.2.
• Burton J. Cohen and Michael J. Austin. (1997) Transforming Human Services Organizations Through Empowerment of Staff, Journal of Community Practice, 4:2, 35-50.
• Camgöz, Ö. ve Bağcı, Z. (2019). Personeli Güçlendirme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22 (2), 362- 373.
• Cohen B.J., Austin M.J. (1997). Transforming Human Services Organizations Through Empowerment of Staff, Journal of Community Practice, 4: 2, 35-50.
• Cui, J., Newman, C. E., Lancaster, K., & Mao, L. (2021). Interprofessional dynamics that promote client empowerment in mental health practice: A social work perspective. Journal of Social Work.
• Çavuş, M. F., Akgemci, T. (2008). İşletmelerde Personel Güçlendirmenin Örgütsel Yaratıcılık ve Yenilikçiliğe Etkisi: İmalat Sanayiinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 229-244.
• Çılga, İ., Erkul, E., Yıldırım, B. ve Adıgüzel, İ.B. (2016). Sosyal Çalışma ve Sosyal Politika Yazıları. Ankara: Bellek Yayınları.
• Demiral, S ve Doğan, Ö. (2007). İşletmelerde Personel Güçlendirme Kültürünün Yaratılmasıyla Müşteri Memnuniyetinin Sağlanması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007 (1) , 282-303 .
• Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2015). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirme ve Psikolojik Sözleşmenin Etkisine İlişkin Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (32) , 47-80
• Erbay, E. (2019). Güç ve Güçlendirme Kavramları Bağlamında Sosyal Hizmet Uygulaması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19 (42), 41-64.
• Giderler, C. (2015). Sosyal Hizmet İşletmelerinde Personel Güçlendirme. İsparta: Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF, Vizyoner Dergisi, Özel Sayı, ss.58-88.
• Gutiérrez, L., GlenMaye, L., & DeLois, K. (1995). The Organizational Context of Empowerment Practice: Implications for Social Work Administration. Social Work, 40(2), 249–258.
• Güneş, A., & Küçüksüleymanoğlu, R. (2020). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yaşadıkça Eğitim, 34(2), 313-330.
• Gürbüz, G, Kumkale, İ, Oğuzhan, A. (2015). Personel Güçlendirme- Örgütsel Bağlılık İlişkisinin Analizinde Yapısal Eşitlik Modeli ile Regresyon Analizinin Karşılaştırılması: Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Metinleri, 2015 (1), 1-14
• Hatipoğlu, Z., ve Akduman, G. (2020). Personel Güçlendirme ve Örgütsel Bağlılık Meta-Anali̇z Çalışması. Journal of Management and Economics Research, 18 (1) , 201-217 .
• IFSW ve IASSW. (2014), Global Definition of Social Work. Retrievedfrom Kanada: IFSW General Meeting and World Conference, 2014.
• Karabey, C, İşcan, Ö. (2010). Örgütsel Özdeşleşme, Örgütsel İmaj ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (2), 231-241.
• Karahan, A., Yılmaz, H. (2011). Örgütsel Öğrenme, Personel Güçlendirme ve Takım Performansı Arasındaki İlişkilerin Analiz Edilmesi: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (25), 136-156.
• Karaman, A, Aylan, S. (2012). Örgütsel Vatandaşlık. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (1), 35-48.
• Kılıçaslan, S., ve Kaya, A. (2018). Personel Güçlendirme İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki̇ İlişkisinin İncelenmesi̇: Kamu Kurumu Çalışanları Örneği̇.
• Kırlıoğlu, M. (2019). Güçlendirmenin Özü “Güç”: Sosyal Hizmet Uzmanlarının İş Yerindeki Güçleri/Güçsüzlükleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 646- 662.
• Leburu-Masigo, G. E., Maforah, N. F., & Mohlatlole, N. E. (2019). Impact of Victim Empowerment Programme on the Lives If Victims of Gender-Based Violence: Social Work Services. Gender & Behaviour, 17(3), 13439–13454.
• Lee-Peng Ng, Yuen-Onn Choong, Lok-Sin Kuar, Chun-Eng Tan & Sok-Yee Teoh (2021) Job satisfaction and organizational citizenship behaviour amongst health professionals: The mediating role of work engagement, International Journal of Healthcare Management, 14:3, 797-804.
• Maruf, M., Altıntaş, M. (2021). Örgütsel Demokrasinin Örgütsel Mutluluğa Etkisi: Bir Kamu Üniversitesi Örneği. ESAM Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 2 / 1, 129-155.
• Noranee S. et al. (2018) The Influence of Employee Empowerment on Organizational Citizenship Behavior. In: Noordin F., Othman A., Kassim E. (eds) Proceedings of the 2nd Advances in Business Research International Conference. Springer, Singapore.
• Oktay, E., ve Çelebi, M. A. (2019). Örgütsel Bağlılık ve Personel Güçlendirme İlişkisi: Karaman İli Merkezinde Bir Kamu Sektöründe Araştırma.
• Orgambídez-Ramos A, Borrego-AlésY, Vázquez-Aguado O, March-Amegual J. (2017). Structuralempowerment And Burnout Among Portuguese Nursing Staff: An explicative model. J Nurs Manag . 2017; 00:1–8.
• Özer, E, ve Özdoğan, O.N. (2021). Personel Güçlendirmenin İşgörenlerin İş Performansına Etkisi: Afyonkarahisar Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 1205–1224.
• Salha, H, Ulema, Ş. (2020). Personel Güçlendirmenin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Yiyecek İçecek İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (1), 439-451.
• Taşlıyan, M., Harbalıoğlu, M. & Hırlak, B. (2015). Personel Güçlendirmenin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1) , 313-334.
• Tengland, P.-A. (2008). Empowerment: A Conceptual Discussion. Health Care Analysis: An International Journal of Health Care Philosophy and Policy, 16(2), 77.
• Tengland, P.A. (2016). Behavior change or empowerment: on the ethics of health-promotion goals. Health Care Anal., 24 (2016), pp. 24 46, 10.1007/s10728-013-0265-0.
• Tokgöz, E, Aytemiz Seymen, O. (2013). Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Bir Devlet Hastanesinde Araştırma. Öneri Dergisi, 10 (39), 61-76.
• Turhan, Ö. ve Paksoy, M. (2020). Duygusal Emeğin Örgütsel Vatandaşlık Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Yaşamda Yalnızlığın Düzenleyici Rolü. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 41 (2), 516-535.
• Turner L.M., Shera W. (2005), “Empowerment of Human Service Workers”, Administration in Social Work, V.29, N.3, pp.79-94.
• Ulufer Kansoy, S. (2021). Personel Güçlendirmenin İşletmeler Açısından Önemi . OPUS International Journal of Society Researches , Yönetim ve Organizasyon Özel Sayısı.
• Vural, G, Güney, S, Metin-Orta, İ. (2021). İşin Anlamlı Bulunmasının Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkisi: Sosyal Hizmet Kuruluşlarına İlişkin Bir Çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32 (2), 459-481.
• Wallach V.A., Mueller C.W. (2006). Job Charasteristics and Organizational Predictors of Psychological Empowerment Among Paraprofessionals Within Human Service Organizations. Administration in Social Work, 30:1, 95-11.
• Yıldız, A, Kaya, S. (2017). İşletmelerde Rekabet Avantajı Sağlama Aracı Olarak Personel Güçlendirme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 17 (1) , 1-21.
• Yılmaz, F. (2020). Hizmet İşletmelerinde Dağıtımsal Adalet ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki, BMIJ, (2020), 8(1): 438- 457.
• Zhang, H., Liu, Z., & Wang, Y. (2020). How transformational leadership positively impacts organizational citizenship behavior in successful Chinese social work service organizations. Nonprofit Management & Leadership, 30(3), 467–485.