Psikolojik Danışma Öz-Yeterlik Ölçeği Türkçe Formu’nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 40, 212 - 221, 30.09.2013

Burcu Pamukçu Ayhan Demir

Öz

Öz: Bu çalışmanın amacı Psikolojik Danışma Öz-Yeterlik Ölçeği Türkçe Formu’nun (PDÖÖ) geçerlik
ve güvenirliğini test etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu değişik illerde bulunan on bir üniversitenin
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık lisans programı dördüncü sınıfında eğitim görmekte olan 470
psikolojik danışman adayı oluşturmuştur. Ölçeğin yapı geçerliği kapsamında yapılan doğrulayıcı faktör
analizi sonuçları, ölçeğin Türkçe formunun orijinalinde olduğu gibi üç faktörlü bir yapıya sahip olduğunu
ortaya koymuştur. Bu faktörlerin kapsadığı alt boyutlara ilişkin yapı da doğrulanmıştır. Ölçeğin benzer
ölçekler geçerliği kapsamında yapılan çalışmalar, PDÖÖ ve Psikolojik Danışma Beceri Ölçeği’nden
(PDBÖ) elde edilen toplam puanlar ve benzer alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya
koymuştur. PDÖÖ’nün iç tutarlık katsayısı .98 olarak hasaplanmıştır. Alt boyutlarının iç tutarlık
katsayıları sırasıyla Yardım Becerileri Öz-Yeterliği için .92, Oturum Yönetmeye İlişkin Öz-yeterlik alt
boyutu ve Psikolojik Danışma Sürecindeki Zorluklara İlişkin Öz-yeterlik alt boyutları için .95 olarak
hesaplanmıştır. Sonuç olarak elde edilen bulgular, PDÖÖ’nün yeterli psikometrik özelliklere sahip
olduğuna ve psikolojik danışman adaylarının psikolojik danışma öz-yeterlik düzeylerini ölçmek amacıyla
kullanılabileceğine işaret etmektedir.

Anahtar Sözcükler: psikolojik danışma öz-yeterliği, psikolojik danışman adayları, geçerlik, güvenirlik.

Abstract: The purpose of this study is to test validity and reliability of the Turkish version of Counselor
Activity Self-Efficacy Scales (CASES). The sample of the study consisted of 470 senior counselor trainees
enrolled in Department of Guidance and Counseling at eleven universities. The findings indicated that,
similarly to original form of the scale, the three-factor model is supported by using the confirmatory
factor analysis for Turkish form. Also, models for each subscales is supported. The results of convergent
validity indicated that PDÖÖ positively correlated with Counselor Skill Scale and similar subscales
of scales also positively correlated to each other. The internal consistency coefficients of CASES was
.98, The internal consistency coefficients of subscales were, .92 for Helping Skill Self-efficacy, .95 for
Session Management Self-efficacy and .95 for Counseling Challenges Self-efficacy. In conclusion, this
study provided preliminary support for the psychometric properties of the Turkish version of the CASES
and the scale can be used for measuring counseling self-efficacy in Turkish counselor trainees.

Keywords: counseling self-efficacy, counselor trainees, validity, reliability

Anahtar Kelimeler

psikolojik danışma öz-yeterliği, psikolojik danışman adayları, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Eriksen, K. P. & McAuliffe, G. J. (2006). Constructive development and counselor competence. Counselor Education and Supervision, 45, 180-192.
• Erkan, Z. (2011). Okul psikolojik danışmanı öz-yeterliğini yordamada eğitim yaşantılarına ilişkin memnuniyetin rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Gençdoğan, B. & Özpolat, A. G. (2007). Psikolojik danışma becerilerini ölçmek için Danışman Beceri Ölçeği. IX. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 17- 19 Ekim, İzmir.
• Hackney, H. & Cormier, S. (2005). The professional counselor: A process guide to helping. (5th edition). Boston: Pearson.
• Hanson, M. G. (2006). Counselor self-efficacy: Supervision contributions, impact on performance, and mediation of the relationship between supervision and performance. Unpublished doctoral dissertation, Southern Illinois University.
• Iannelli, R. J. (2000). A structural equation modeling examination of the relationship between counseling self-efficacy, counseling outcome expectations, and counselor performance. Unpublished doctoral dissertation, University of Missouri-Kansas City.
• Johnson, M. E. (1985). The relative effects of self- observation versus self-modeling on counselor trainees’ anxiety, recall, self-evaluations, self- efficacy expectations and counseling performance. Unpublished doctoral dissertation, University of California, Santa Barbara.
• Johnson, E., Baker, S. B., Kopala, M., Kiselica, M. S. & Thompson, E. C. (1989). Counseling self-efficacy and counseling competence in prepracticum training. Counselor Education and Supervision, 28, 205-218.
• Kocarek, C. H. (2001). Understanding the relationships among counseling self-efficacy, anxiety, developmental level, coursework, experience, and counselor performance. Unpublished doctoral dissertation, Western Michigan University, Kalamazoo, Michigan.
• Larson, L. M. (1998). The social cognitive model of counselor training. The Counseling Psychologist, 26(2), 219-273.
• Larson, L. M. & Daniels, J. A. (1998). Review of the counseling self-efficacy literature. The Counseling Psychologist, 26(2), 179-218.
• Larson, L. M., Suzuki, L. A., Gillespie, K. N., Potenza, M. T., Bechtel, M. A. & Toulouse, A. L. (1992). Development and validation of the Counseling Self- estimate Inventory. Journal of Counseling Psychology, 39(1), 105-120.
• Lent, R. W., Hill, C. E. & Hoffman, M. A. (2003). Development and validation of the Counselor Activity Self-efficacy Scales. Journal of Counseling Psychology, 50, 97-108.
• Lambert, M. J. & Ogles, B. M. (2004). The efficacy and effectiveness of psychotherapy. In, M.J. Lambert (Ed.) Bergin and Garfields handbook of psychotherapy and behavior change (5th ed., pp. 139-193). New York: Wiley.
• Schermeller-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of fit measures. Methods of Psychological Research, 8, 23-74.
• Sharpley, C. F. & Ridgway, I. R. (1993).An evaluation of the effectiveness of self-efficacy as a predictor of trainees’ counseling skills performance. British Journal of Guidance and Counselling, 21, 73-81.
• Yiyit, F. (2001). Okul psikolojik danışmanlarının yetkinlik beklentilerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.