Okul Psikolojik Danışmanlarının Psikolojik Danışma Yaklaşımlarına İlişkin Görüşleri

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 46, 53 - 69, 01.10.2016

F Selda Öz Soysal , Aslı Uz Baş , Ferda Aysan

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul psikolojik danışmanlarının görev yaptıkları okullarda öğrenci sorun alanlarına ilişkin algılarını ve bu sorunlara ilişkin önleme ve müdahale çalışmalarında sergiledikleri psikolojik danışma yaklaşımlarını incelemektir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında İzmir İl merkezinde bulunan ilköğretim ve ortaöğretim eğitim kurumlarında görev yapan toplam 18 (4 Erkek, 12 Kadın) okul psikolojik danışmanından oluşturulmuştur. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Görüşme formunda 11 adet soruya yer verilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular okul psikolojik danışmanlarının öğrenci sorunlarını ele alma, önleme ve müdahale etme konusunda güçlükler yaşadıklarını ortaya koymaktadır. Bunun yanında okul psikolojik danışmanlarının kuramsal ve uygulamaya dayalı bilgi, beceri ve donanımlarını yeterli düzeyde görmedikleri anlaşılmaktadır. Araştırmadan elde edilen bir diğer dikkate diğer sonuç ise, okul psikolojik danışmanlarının söz konusu yetersizliklerini lisans ve lisansüstü eğitimleri sürecindeki eksikliklerle açıklamalarıdır. Okul psikolojik danışmanları özellikle süpervizyon eğitimi ile ilgili algıladıkları yetersizlikleri belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Okul psikolojik danışmanı, Kuram ve yaklaşımlar

Kaynakça

• Akoğuz, M. (2002). İletişim becerilerinin geliştirilmesinde yaratıcı dramanın etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi. Eğitim Bilimler Enstitüsü. Ankara
• Altınkurt, Y. (2008). Öğrenci devamsızlık nedenleri ve devamsızlığın akademik başarıya olan etkisi. Dumlupınarpınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 129-142.
• Anjel, M. ve Özkan, R. (2009). Türkiye’de PDR alanında gözetim: Bir durum saptaması. 20 Şubat 2013 tarihinde http://www.yoret.org.tr/Bilgi.asp adresinden erişildi.
• Arıcıoğlu, A. ve Tagay, Ö.(2008). Okullarda ruh sağlığı hizmetleri. Kuram ve Eğitimbilim, 1(2), 76-83.
• Ataman, A. (2001). Sınıf içinde karşılaşılan davranış problemleri ve bunlara karşı geliştirilen önlemler. L. Küçükahmet (Ed.). Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayınları.
• Aydemir, S. ve Hamamcı, Z. (1999) Psikolojik danışmanların mesleki doyumları ile mesleki yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 39-46.
• Baskin, T. W. ve Stalen, C. D. (2014). Contextual school counseling approach: Linking contextual psychotherapy with the school environment. The Counseling Psychologist, 42(1), 73-96.
• Başpınar Can, P., Dereboy, Ç. ve Eskin, M. (2012). Yüksek riskli sınav kaygısının azaltılmasında sistematik duyarsızlaştırma ile bilişsel yeniden yapılandırmanın etkililiğinin karşılaştırılması. Türk Psikiyatri Dergisi, 23(1), 9-17.
• Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği. (2006). Bilgilendirme dosyası 7. Gençlik ve cinsellik. http://www.cetap.org.tr adresinden erişildi.
• Çalışkan Çoban, E. (2007). Sosyal beceri sorunu olan öğrenciler ve annelerine uygulanan yaratıcı drama etkinlikleri programının öğrencilerin sosyal beceri düzeylerinin gelişimi üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Dinçer, A. (2005). Eğitim kademelerine ilişkin web verilerinin analizi. http://www.egitimsen.org.tr/bilgibelge/analiz adresinden erişildi.
• Doğan, T. (2012) Sağlıklı duygusal ilişkiler geliştirmede psikodramanın rolü: Bir olgu sunumu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 49-60.
• Doğan, S. (1999). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberliğin durumu ve geleceğe ilişkin yönelimler. V. Ulusal PDR Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Ankara.
• Doğan, S. (2001). Okul psikolojik danışmanı (rehber öğretmen) eğitimini yeniden yapılandırmanın gereği ve bir model önerisi. 2000 Yılında Türk Milli Eğitim Örgütü ve Yönetimi Ulusal Sempozyumu. Eğitimde Yansımalar: VI içinde (s. 338-351). Ankara: Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim Araştırma Geliştirme Vakfı Yayınları.
• Erdemli Ülküsel, N. (1993). Rehberlik ve araştırma merkezleri: Devlet liseleri ve özel liselerde çalışan öğretmenlerin durum saptaması (Yayımlanmamıs yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ergene, T. (2003). Effective interventions on test anxiety reduction: A meta-analysis. School Psychol Int, 24, 313- 328.
• Froeschle, J. ve Moyer, M. (2004). Just cut it out: Legal and ethical challenges in counseling students who selfmutilate. Professional School Counseling, 7, 231-235.
• Genç, G. (2007). Genel liselerde akran zorbalığı ve yönetimi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Gerrad, B. (2008). School-based family counseling: Overview, trends, and recommendations for future research. International Journal for School-Based Family Counseling, 1(1), 1-30.
• Halbur, D. A. ve Halbur, K. V. (2014). Psikolojik danışma ve psikoterapide kuramsal yöneliminizi geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Işık Terzi. Ş ve Ergüner Tekinalp, B. (2013). Psikolojik danışmada güncel kuramlar. Ankara: Pegem Akademi.
• Kadı, Z. (2000). Adana ili merkezindeki ilköğretim okulu öğrencilerinin sürekli devamsızlık nedenleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Kaffenberger, C. J.ve Seligman, L. (2007). Helping students with mental and emotional disorders. B. T. Erford (Ed.). Transforming the school counseling profession içinde (s. 249-283). Upper Saddle River, NJ: PrenticeHall.
• Karataş, Z. (2009). Bilişsel davranışçı teknikler kullanılarak yapılan öfke yönetimi programının ergenlerin saldırganlığını azaltmadaki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 12-24.
• Koyuncu, T., Ünsal, A. ve Arslantaş, D. (2012). İlköğretim ve lise öğrenci arasında internet bağımlılığı ve yalnızlık. 15.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Bursa.
• Külahoğlu, Ö. (2001). Öğrenci davranışlarını etkileyen sosyal ve psikolojik faktörler. L. Küçükahmet (Ed.). Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). Eğitim ortamında şiddetin önlenmesi ve azaltılması strateji ve eylem planı (2006- 2011). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü.
• Murdock, N. L. (2012). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları (F. Akkoyun, Çev.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Ögel, K., Tarı, I. ve Eke, C. (2006). Okullarda suç ve şiddeti önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları.
• Ögel, K., Çorapçıoğlu, A., Sır, A., Tamar, M., Tot, Ş., Doğan, O., … Liman, O. (2004). Dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerinde tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi, 15(2), 112- 118.
• Öz, A. Ş., Kırımoğlu, H. ve Temiz, A. (2011). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinin spor yapma durumlarına göre zorbalık eğilimleri ve zorbalıkla baş etme tarzlarının spor ve özel eğitim açılarından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13, 237-245.
• Özgider, N. (2013). Boşanmanın çocuk üzerindeki etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(2), 140-161.
• Özyürek, R., Çam, S. ve Atıcı, M. (2007). Psikolojik danışman eğitiminde okullardaki rehberlik uygulamalarının önerilen özellikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 555-588.
• Özyürek, R. (2009). Okullarda psikolojik danışama ve rehberlik uygulamaları ve öğrencilere sağlanan süpervizyon uygulamaları: Ulusal bir tarama çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32), 54-63.
• Sağlık Bakanlığı. (2006). T.C. Sağlık Bakanlığı HIV/AIDS veri tabloları. http://www.saglik.gov.tr adresinden erişildi.
• Sayıl, I., ve Devrimci Özgüven, H. (2002). Suicide and suicide attempts in Ankara in 1998: Results of the WHO/EURO multicentre study of suicidal behaviour. Crisis, 23(1), 11-16.
• Stoep, A. V., Weiss, N. S., Saldanha, E., Cheney, D. ve Cohen, P. (2003). What proportion of failure to complete secondary school in the U. S. population is attributable to adolescent psychiatric disorders. Journal of Behavioral Health Services & Research, 30, 119-124.
• Şahan, M. (2007). Lise öğrencilerinde saldırganlığı yordayan değişkenlerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Teich, J. L., Buck, J. A., Graver, L., Schroeder, D. ve Zheng, D. (2003). Utilization of public mental health services by children with serious emotional disturbances. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 30, 523-534.
• Tekinsav Sütçü. S., Aydın, A. ve Sorias, O. (2010). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi, 25(66), 57-67.
• Totan, T. ve Yöndem, Z. D. (2007). Ergenlerde zorbalığın anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 8, 53-68.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2012). Boşanma oranları. http://www.tuik.gov.tr adresinden erişildi.
• Uysal, F. N. (1996). Anaokuluna giden 5- 6 yaş grubu çocuklarda yaratıcı drama çalışmalarının sosyal gelişim alanına olan etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anakara Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.