Aspergerli Ergenlere Yönelik Okul Rehberlik Hizmetleri: İki Olgu Sunumu

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 45, 1 - 12, 01.01.2016

Nurten Karacan Özdemir Leyle Vural

Öz

DSM-5’te Otistik Spektrum Bozukluğu altında birleştirilen Asperger Sendromu (AS); motor beceriler, bilişsel, sosyal, duygusal ve davranışsal alanlarda ortaya çıkan belirgin özelliklerle kendini göstermektedir. AS’li gençlerin topluma uyumlarını kolaylaştırmak için bireysel özellikleri doğrultusunda çalışmalar planlamak son derece önemlidir. Bu çalışmada birbirinden farklı yıllarda okumuş ortaokul düzeyindeki AS’li iki ergenin belirtilen bu alanlarda yaşadıkları güçlükler ve bu güçlüklerle başa çıkmalarında okul psikolojik danışmanları tarafından verilen destek ve yapılan çalışmalar olgu sunumu şeklinde ele alınmıştır. Bir gruba ait olma ve sosyal kabul ihtiyacının ön plana çıktığı ergenlik döneminde AS’li gençlerin sosyal yetersizlikleri nedeniyle bu ihtiyaçlarını karşılamada yaşadıkları güçlükler sınıf karmaları, diğer öğrencilerle kurulan işbirlikleri, sınıf görüşmeleri ve grup görüşmeleri aracılığıyla aşılmıştır. Ayrıca AS’li ergenlerle kurulan güven ilişkisi, ailelerle ve öğretmenlerle yapılan işbirlikleri, okul kurallarının AS’li gençler özelinde esnetilmesi şeklindeki sınıf içi düzenleme ve uyarlamaların etkili sonuçlar verdiği gözlenmiştir. Bireysel farklılıklar kapsamında değerlendirilebilecek AS vakalarını okul ortamında tanımak, farklılıklarını ve ihtiyaçlarını anlayabilmek ve değerlendirebilmek çoğu zaman hem öğretmenler ve okul yönetimi hem de kendilerinden çözüm beklenilen psikolojik danışmanlar açısından zor ve zorlayıcı olabilmektedir. Bu olgular, AS’li ergenlerin psikolojik danışma ve rehberlik servisi tarafından nasıl desteklendiğini; veli, öğretmenler, diğer öğrenciler ve okul yönetimi ile gerçekleştirilen çalışmaların önemi ve etkililiğini vurgulamak amacıyla sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Asperger Sendromu (AS), otizm, ergenlik, rehberlik

Kaynakça

• Acosta Taylor, C. M. (2011). Evaluating the effectiveness of the social thinking intervention to increase social responsiveness of adolescents and young adults with Asperger Syndrome: A mixed methods approach (Doktora tezi). University of Hawai at Manoa, USA. Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013). DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (E. Köroğlu, Çev.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği. Attwood, T. (2000). Strategies for improving the social integration of children with Asperger syndrome. Autism: the International Journal of Research and Practice, 4(1), 85-100. Barnhill, G., Hagiwara, T., Myles, B. S. ve Simpson, R. L. (2000). Asperger syndrome: A study of the cognitive profiles of 37 children and adolescents. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 15, 146-153. Cook, S. (2008). Can you act with Aspergers? A pilot study of the efficacy of acceptance and commitment therapy (ACT) for adolescents with Asperger Sydrome and/or nonverbal learning disability (Doktora tezi). Wright Institute, USA. Corey, G. (2007). Theory and Practice of Group Counseling. Brooks/Cole: USA. Farrugia S. ve Hudson, J. (2006). Anxiety in adolescents with Asperger sydrome: Negative thoughts behavioral problems, and life interference. Focus on Autisim and Other Developmental Disabilities, 21(1), 25-35. Girli, A. (2007). Asperger sendromlu ve yüksek işlevli otistik çocukların eğitimden yararlanma düzeyleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(2), 23-43. Girli, A. ve Atasoy, S. (2010). Otizm tanılı kaynaştırma öğrencilerine uygulanan bilişsel süreç yaklaşımına dayalı sosyal beceri programının etkililiğinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 990-1006. Girli, A. ve Atasoy, S. (2012). Kaynaştırmaya yerleştirilen zihin yetersizliği veya otistik özellikleri olan öğrencilerin okul yaşantıları ve akranlarıyla ilişkilerine ilişkin görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 16-30. Gök, A. (2014). Sosyal ve eğitsel işlevlerin otistik çocuklar için görselleştirilmesinde perspektif faktörü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne. Green, J., Gilchrist, A., Burton, D. ve Cox, A. (2000). Social and psychiatric functioning in adolescents with Asperger Syndrome compared with Conduct Disorder. Journal of Autism & Developmental Disorders, 30 (4), 279. Morrison, R. S. ve Blackburn, A. M. (2008). Take the challenge: Building social competency in Adolescents withasperger’s syndrome. Teaching Exceptional Children Plus, 5(2). Myles, B. S., Ferguson, H. ve Hagiwara, T. (2007). Using a personal digital assistant to improve the recording of homework assignments by an Adolescent with Asperger Syndrome. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 22(2), 96-99. Myles, B. S. ve Simpson, R. L. (2001). Effective practices for students with Asperger Syndrome. Focus on Exceptional Children, 34, 1-14. Öztürk Özgönel, S. ve Girli, A. (2016). Otizmli kaynaştırma öğrencilerinin sınıflarında akran ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. İlköğretim Online, 15(1), 286-298. doi:10.17051/io.2016.35667 Tortamış Özkaya, B. (2013). Yaygın Gelişimsel bozukluklardan otizm spektrum bozukluğuna geçiş: DSM-5’te karşımıza çıkacak değişiklikler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(2), 127-139. doi:10.5455/cap.2013050