“Öteki” ile Karşılaşmak: Psikolojik Danışman Eğitiminde LGBTİ Meselesi ve Ayrımcılık Karşıtı Ders

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 51, 107 - 142, 01.12.2018

Ezgi Toplu Demirbaş , N. Büşra Akçabozan Kayabol

Öz

Bu araştırmada, psikolojik danışman adaylarına, lezbiyen, gey, biseksüel, trans ve interseksler (LGBTİler) hakkında bilimsel ve tarafsız bilgi edinmeleri, duyarlı ve ayrımcı olmayan bir bakış açısı geliştirmeleri amacıyla KAOS GL tarafından düzenlenen Ayrımcılık Karşıtı Ders (AKD) verilmiş ve ardından psikolojik danışman adaylarının bu derse ilişkin tepkileri incelenmiştir. Araştırmaya, bir devlet üniversitesinin Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık lisans programına devam etmekte olan ve zorunlu Özel Eğitimde Aile ile Rehberlik dersini alan 47 (39 kadın, 8 erkek) ikinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Araştırmanın verileri psikolojik danışman adaylarının AKD’ye ilişkin yazdıkları yansıtma yazılarından elde edilmiş ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın bulguları, fırsat, bilgi, farkındalık, empati, hak savunuculuğu, mesleki tepki, tutum ve sunum olmak üzere sekiz tema altında toplanmıştır. Bulgular alanyazın ışığında, Türkiye’de psikolojik danışman eğitiminin çok kültürlülük ve hak savunuculuğu bağlamında güncelliği ve geçerliği sorgulanarak tartışılmış, kültüre duyarlı ve hak savunucusu psikolojik danışman yeterliliklerinin kazandırılması için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kültüre duyarlı psikolojik danışman eğitimi, Yaşantısal öğrenme, Ayrımcılık karşıtı ders, LGBTİ, Çok kültürlülük, Hak savunuculuğu

Kaynakça

• American Counseling Association. (1997). Definition of professional counseling. http://www.counseling.org/news/updates/2004/07/26/definition-of-professionalcounseling adresinden erişildi.
• American Counseling Association (2003). Advocacy competencies. https://www.counseling.org/docs/default-source/competencies/aca-advocacycompetencies.pdf?sfvrsn=d177522c_4 adresinden erişildi.
• American Psychological Association (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practice, and organizational change for psychologists. Washington, DC: Author.
• Bekiroğulları, Z. (2012). Perceptions of nonheterosexuality among future Muslim counseling psychologists. Social Behavior and Personality, 40(9), 1569-1584. doi: 10.2224/sbp.2012.40.9.1569
• Bektaş, D. Y. (2006). Kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri ve psikolojik danışman eğitimindeki yeri. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 43-59.
• Borshuk, C., & Cherry, F. (2004). Keep the tool-box open for social justice: Comment on Kitzinger and Wilkinson. Analyses of Social Issues and Public Policy, 4, 195-202.
• Çavdar, D., & Çok, F. (2016). Türkiye’de LGBT’lerin okul yaşantıları. KAOS GL Dergisi, 151, 54-58.
• Çırakoğlu O. C. (2006). Perception of homosexuality among Turkish university students: The roles of labels, gender, and prior contact. The Journal of Social Psychology, 146(3), 293-305. doi: 10.3200/SOCP.146.3.293-305
• Dolunay-Cug, F., Toplu-Demirtaş, E., & Murray, C. E. (2017). Turkish mental health professionals' experiences and perspectives toward family and sexual violence. Journal of Family Violence, 32(7), 731-740. doi: 10.1007/s10896-017-9926-3
• Engin, C. (2015). LGBT in Turkey: Policies and experiences. Social Sciences, 4 (3), 838-858. doi: 10.3390/socsci4030838
• Esmer, Y. (2012). Türkiye değerler atlası. www.academia.edu/9620697/Türkiye_Değerler_Atlası_2012 adresinden erişildi.
• Gelbal, S., & Duyan, V. (2006). Attitudes of university students toward lesbians and gay men in Turkey. Sex Roles, 55(7-8), 573-579. doi: 10.1007/s11199-006-9112-1
• Garmon, M. A. (1998). Using dialogue journals to promote student learning in a multicultural teacher education course. Remedial and Special Education, 19(1), 32-45. doi: 10.1177/074193259801900104
• Hatipoğlu Sümer, Z. (2015). Gender, religiosity, sexual activity, sexual knowledge, and attitudes toward controversial aspects of sexuality. Journal of Religion and Health, 54(6), 2033–2044. doi: 10.1007/s10943-014-9831-5
• Hoover, L. A. (1994). Reflective writing as a window on preservice teachers' thought processes. Teaching and Teacher Education, 10(1), 83-93. doi: 10.1016/0742- 051X(94)90042-6
• IBM Corp. Released 2013. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 22.0. Armonk, NY: IBM Corp.
• KAOS GL., LGBTI News Turkey, & IGLHRC. (2015). Human rights violations of LGBT individuals in Turkey. http://ilga.org/wp-content/uploads/2016/02/Shadow-report16.pdf adresinden erişildi.
• Kağnıcı, D. Y. (2013). Çok kültürlü psikolojik danışman eğitiminin rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programlarına yerleştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 222-231.
• Kağnıcı, D. Y. (2015). Psikolojik danışman eğitiminde cinsel yönelim olgusunun irdelenmesi: Benim çocuğum filmi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 83-95.
• Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. Elementary Education Online, 16(4), 1768-1776. doi:10.17051/ilkonline.2017.342990
• Karaırmak, Ö. (2008). Çok kültürlülük, kültürel duyarlılık ve psikolojik danışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 115-129.
• Keklik, İ. (2010). Psikolojik danışma alanının hak savunuculuğu bağlamında birey ötesi sorumlulukları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 89-99.
• Kiselica, M. S., & Robinson, M. (2001). Bringing advocacy counseling to life: The history, issues, and human dramas of social justice work in counseling. Journal of Counseling & Development, 79, 387– 397. doi: 10.1002/j.1556-6676.2001.tb01985.x
• Lewis, J. A., Lewis, M. D., Daniels, J. A., & D’Andrea, M. J. (1998). Community counseling: Empowerment strategies for a diverse society (2. baskı). Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing Company.
• Myers, J. E., Sweeney, T.J., & White, V. E. (2002). Advocacy for counseling and counselors: A professional imperative. Journal of Counseling & Development, 80(4), 394-402. doi: 10.1002/j.1556-6678.2002.tb00205.x
• Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2017). Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri plan hazırlama kitapçığı. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/01135552_rehberlik_plan_hazirla ma_kitapcigi.pdf adresinden erişildi.
• Sakallı-Uğurlu, N. (2006). Eşcinsellere ilişkin tutumlar: Türkiye’de yapılan görgül çalışmalar. Türk Psikoloji Yazıları, 9(17), 53-69.
• Sakallı, N., & Uğurlu, O. (2001). Effects of social contact with homosexuals on heterosexual Turkish university students’ attitudes toward homosexuality. Journal of Homosexuality, 42(1), 53-62. doi: 10.1300/J082v42n01_03
• Sakallı-Uğurlu, N., & Uğurlu, O. (2004). Eşcinsellik ve eşcinselliğe ilişkin tutumlar: Önyargı ve ayrımcılık. Kaos GL, Geylerin ve lezbiyenlerin sorunları ve toplumsal barış için çözüm arayışları içinde (ss. 51-63). Ankara: Kaos GL Kitapları
• Sue, D. W., Arredondo, P., & McDavis, R. (1992). Multicultural counseling competencies and standards: A call to the profession. Journal of Counseling and Development, 70(4), 477–486. doi: 10.1002/j.1556-6676.1992.tb01642.x
• Sue, D. W. & Sue, D. (1977). Barriers to effective cross-cultural counseling. Journal of Counseling Psychology, 24(5), 420-429. doi: 10.1037/0022-0167.24.5.420
• Şah, U. (2012). Eşcinselliğe, biseksüelliğe ve transseksüelliğe ilişkin tanımlamaların homofobi ve LGBT bireylerle tanışıklık düzeyi ile ilişkisi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 32(2), 23-49.
• Toplu-Demirtaş, E., Akçabozan, N. B., & Hatipoğlu Sümer, Z (2016, Nisan). Ayrımcılık Karşıtı Ders: Öğretmen adaylarının cinsel yönelim olgusuna ilişkin görüşleri. 25. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulun sözel bildiri, Antalya.
• Ummak, E. (2009). Mersin Üniversitesi öğrencilerinin eşcinsellere yönelik tutumlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Ummak, E., Çelik, M., & Sanberk, I. (2014, Nisan). Eşcinsel yönelime sahip öğrencilerin akranlarından algıladıkları zorbalık ve bu zorbalıkla ilgili başa çıkmada okul psikolojik danışmandan algılanan destek ile ilgili görüşlerin incelenmesi. Birinci Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulan sözel bildiri, İstanbul.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4. baskı). Los Angeles, Calif: Sage Publications.