Pass-through between policy interest and various bank interests: the case of Türkiye

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 38 - 48, 30.06.2025

Ayşe Ergin Ünal

Öz

In this study, the reflection effect between the policy interest rate and various bank interest rates such as vehicles, housing, necessities is examined and the aim is to determine the extent to which a change in short-term interest rates affects long-term bank interest rates. The purpose of this study is to determine the effect of a change in short-term interest rates on long-term bank interest rates. While this mechanism, also called interest rate pass through, measures the reaction of bank interest rates to policy interest rate changes, the monetary transmission mechanism also constitutes the first stage of the interest rate channel. Because the degree of reflection between the mentioned interest rates is full and high, it increases the functionality of the transfer mechanism interest channel Dec. In this context, the cointegration relationship between the policy interest rate data for the periods 2012:07-2024:08 in Turkey and the deposit, need, vehicle, housing, commercial loan interest rates was examined using the Fourier Autoregressive Deceleration Distributed cointegration test (FADL). The analysis findings prove the existence of a Decoupling relationship between the policy interest rate and the deposit, need, vehicle and housing loan interest rate. Again, in the study, it was determined that the loan interest rate with the highest interest transition rate and transition level is the deposit interest rate, while the loan interest rate with the lowest passability is the interest rate of the need loan.

Anahtar Kelimeler

Interest rates PassThrough , Monetary Transmission Mechanism , Fourier ADL.

Politika faizi ve çeşitli banka faizleri arasındaki yansıma etkisi: Türkiye örneği

Öz

Bu çalışmada politika faizi ile taşıt, konut, ihtiyaç gibi çeşitli banka faizleri arasındaki yansıma etkisi incelenmekte olup amaç; kısa vadeli faiz oranlarında meydana gelen bir değişimin uzun vadeli banka faiz oranlarına ne derece etki ettiğinin saptanmasıdır. Faiz geçişkenliği olarak da adlandırılan bu mekanizma, politika faiz oranları değişimine karşı banka faiz oranlarının verdiği tepkiyi ölçmekte iken parasal aktarım mekanizması faiz kanalının da ilk aşamasını oluşturmaktadır. Zira söz konusu faizler arasındaki yansıma derecesinin tam ve yüksek olması aktarım mekanizması faiz kanalının da işlevselliğini artırmaktadır. Bu bağlamda çalışmada Türkiye’de 2012:07-2024:08 dönemlerine ait politika faiz oranı verileri ile mevduat, ihtiyaç, taşıt, konut, ticari kredi faizleri arasındaki eşbütünleşme ilişkisi Fourier Otoregresif Gecikmesi Dağıtılmış eşbütünleşme testi (FADL) kullanılarak incelenmiştir. Analiz bulguları politika faiz oranı ile mevduat, ihtiyaç, taşıt ve konut kredisi faiz oranları arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin varlığını kanıtlar niteliktedir. Yine çalışmada, faiz yansımasının en yüksek olduğu kredi faiz oranının ihtiyaç kredi faiz oranı iken yansımanın en düşük olduğu faiz türünün konut kredi faizi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Faiz oranları Geçişkenliği , Parasal Aktarım Mekanizması , Fourier ADL.

Kaynakça

• Akşehirli, N. (2024). Interest rate pass-through in Türkiye: Evidence of the monetary policy approach. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 287-305.
• Andries, N., ve Billon, S. (2016). Retail bank interest rate pass-through in the euro area: An empirical survey. Economic Systems, 40(1), 170-194.
• Banerjee, P., Arčabić, V., ve Lee, H. (2017). Fourier ADL cointegration test to approximate smooth breaks with new evidence from crude oil market. Economic Modelling, 67, 114-124.
• Bondt, G. De, (2002). Retail bank interest rate pass-through: new evidence at the euro area level. Available at SSRN 357380.
• Brissimis, S.N. ve T. Vlassopoulos (2007), “Determinants of bank interest rates and comparisons between Greece and the euro area”, Bank of Greece Economic Bulletin, No. 28, 7-30.
• Bulut, Ü. (2020). Para politikasının kredi faiz oranlarına geçişkenliği: Türkiye örneği. Bankacılar Dergisi, 114, 17-29.
• Büberkökü, Ö., ve Kızıldere, C. (2019). Geleneksel olmayan para politikası uygulamaları döneminde faiz oranı geçişkenliğinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(8), 216-244.
• Christopoulos, Dimitris K. ve Leon-Ledesma, Miguel A., (2010) “Smooth breaks and non-linear mean reversion: postbretton woods real exchange rates”, Journal of International Money and Finance, 29(6), s. 1076-1093.
• Cottarelli, C., ve Kourelis, A. (1994). Financial structure, bank lending rates, and the transmission mechanism of monetary policy. Staff Papers, 41(4), 587-623.
• Çalış, N. Ö., Babuşcu, Ş., ve Hazar, A. (2022). Türkiye’de faiz oranı geçişkenliğinin Granger nedensellik analizi ile araştırılması, Kesit Akademi Dergisi, 8(32), 465-486.
• De Bondt, G.J. (2005) Interest Rate pass through: Empirical results for the Euro area. German Economic Review, 6(1), 37-78.
• Doojav, G. O., ve Kalirajan, K. (2016). Interest rate pass through in Mongolia. The Developing Economies, 54(4), 271-291.
• Egert, B., Crespo-Cuaresma, J., & Reininger, T. (2007). Interest rate pass-through in central and Eastern Europe: Reborn from ashes merely to pass away?. Journal of Policy Modeling, 29(2), 209-225.
• Gambacorta, L., Illes, A. ve Lombardi, M.J. (2015). Has the transmission of policy rates to lending rates changed in the wake of the global financial crisis? International Finance, 18(3), 263-280.
• Gregor, J., Melecký, A., ve Melecký, M. (2021). Interest rate pass through: A meta analysis of the literature. Journal of Economic Surveys, 35(1), 141-191.
• Güler, A. (2021). Politika faizlerinin banka faizlerine geçişkenliği: Türkiye örneği. EKEV Akademi Dergisi, 85, 15-38.
• Güneş, H. (2022). TCMB ağirlikli ortalama fonlama maliyetinin banka faizlerine etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 565-574.
• Illes, A., ve Lombardi, M. J. (2013). Interest rate pass-through since the financial crisis. BIS Quarterly Review, September.
• Ireland, P. N. (2010). Monetary transmission mechanism (pp. 216-223). Palgrave Macmillan UK.
• Kok, C., ve Werner, T. (2006). Bank interest rate pass-through in the euro area: a cross country comparison, ECB Working Paper No. 580.
• Loayza, N., ve Schmidt-Hebbel, K. (2002). Monetary policy functions and transmission mechanisms: an overview. Serieson Central Banking, Analysis, and Economic Policies, no. 4.
• Mike, F., ve Alper, a. E. (2020). Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için işsizlik histerisinin incelenmesi: fourıer ADF test bulguları. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-14.
• Naimoğlu, M., Sahabi, A. M., ve Özbek, S. (2022). Macaristan ekonomisinde enerji verimliliğini etkileyen faktörlerin Fourier ADL eşbütünleşme yaklaşımıyla belirlenmesi. Sosyoekonomi, 30(53), 487-507.
• Özbek, S., ve Naimoğlu, M. (2022). Çevre kalitesi-ekonomik karmaşıklık ilişkisi: Türkiye ekonomisi üzerine Fourier eşbütünleşme analizi. İstanbul İktisat Dergisi, 72(1), 407-431.
• Petrevski, G., ve Bogoev, J. (2012). Interest rate pass-through in South East Europe: An empirical analysis. Economic systems, 36(4), 571-593.
• Phillips, P. C. ve Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99-125.
• Salihoğlu, Ö. Ü. E., & Hepsağ, A. (2021). Banka faiz oranı geçişkenliği: RALS eşbütünleşme yöntemiyle normal dağılmamayı dikkate alan bir yaklaşım. Bankacılar, 32(117), 40-57.
• Samba, M.C. ve Yan, Y. (2010). Interest rate pass-through in the Central African economic and monetary community (CAEMC) area: Evidence from an ARDL analysis. International Journal of Business and Management, 5(1), 31-41.
• Sander, H. ve Kleimeier, S. (2004). Convergence in Euro-Zone retail banking? What ınterest rate pass-through tells us about monetary policy transmission, competition and ıntegration. Journal of International Money and Finance, 23(3), 461-492.
• Sekmen, T. Asymmetric ınterest rate pass-through in Türkiye: The role of global financial crisis. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(3), 726-751.
• Şahin, G., Canpolat, E., & Doğan, M. Faiz oranı geçiş etkisinin ekonometrik analizi: türkiye üzerine ampirik bir çalışma. İnönü University International Journal of Social Sciences, 70.
• Taylor, J. B. (1995). The monetary transmission mechanism: an empirical framework. Journal of economic perspectives, 9(4), 11-26.
• TCMB, Bülten (2012). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/1db78018-0e0f-47d6-b51b-364f23e28ef4/Bulten25.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-1db78018-0e0f-47d6-b51b-364f23e28ef4-m3fB9EH adresinden 15 Ocak 2025 tarihinde alınmıştır.
• TCMB Raporları (2012-2024). Raporlar.
• https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Raporlar adresinden 17 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• Uğur, A., ve Bingöl, N. (2018). Türkiye’de politika faiz oranı ve bankacılık kredi faiz oranları arasındaki geçişkenliğin nedensellik analizleri ile yorumlanması. Journal of Management And Economics Research, 16(1), 258-274.
• Uslu, N. Ç., ve Karahan, P. (2016). Para politikasının kredi faiz oranlarına geçişkenliği üzerine dinamik bir analiz: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(3), 671-690.