TÜRKÇE VE TÜRK KÜLTÜRÜ DERS KİTAPLARININ SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS UNSURLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 2016 - 2031, 26.09.2023

Bahadır Gülden , Osman Demirel , Emre Demirer

https://doi.org/10.24315/tred.1314406

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada yurt dışındaki iki dilli öğrenciler için hazırlanmış Türkçe ve Türk kültürü ders kitapları kültürel nitelik ve nicelik açısından incelenmiştir. Halk bilimi kadroları ve UNESCO tarafından tescillenmiş somut olmayan kültürel miras listelerindeki unsurlar inceleme ölçütü olarak tercih edilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Kitaplardaki kültürel unsurlar halk biliminin beş alanına göre tasniflenmiştir. Bu alanlar sözlü gelenekler ve anlatımlar; gösteri sanatları; doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar; toplumsal uygulamalar, ritüeller ve şölenler, el sanatları geleneği sahalarından oluşmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre kitaplarda tespit edilen en az unsur el sanatları geleneğindeyken (5. sınıf: 5, 6. sınıf: 1, 7. sınıf: 3, 8. sınıf: 4) en çok tespit edilen unsursa sözlü gelenekler ve anlatımlar (5. sınıf: 56, 6. sınıf: 87, 7. sınıf: 90, 8. sınıf: 49) sahasındadır. Kitaplardaki etkinlikler de kültürel içerik açısından incelenmiştir. 5. sınıf ders kitabında etkinliklerin %51,55’i; 6. sınıf kitabında %50.89’u; 7. sınıf kitabında %64,65’i, 8. sınıf kitabında ise %38,88’i halk bilimi ya da SOKÜM unsurlarıyla ilişkilendirilerek tasarlanmıştır. Kitaplarda SOKÜM unsurlarından da yararlanılmıştır. Kitaplarda UNESCO Dünya Mirası Listesi’nden 21, UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nden 8, Doğal Miras’tan 2, Yaşayan İnsan Hazinelerinden 3, İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası’ndan 11 kez yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, İki dillilik, Türkçe ve Türk kültürü ders kitapları, Halk bilimi, SOKÜM

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1059B192000465

Teşekkür

Bu çalışma, Birinci yazara TÜBİTAK’ın 2219-Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı desteği ile hazırlanmıştır. Sağladıkları desteklerden ötürü TÜBİTAK’a ve Proje Danışmanı Prof. Dr. Mehmet Ali Akıncı’ya teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Batmaz, O., & Yurtbakan, E. (2023). İlkokul Türkçe, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Kültürel Miras Unsurları Açısından İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(1), 1-21. https://doi.org/10.37217/tebd.1115153
• Bay-Dönertaş, A. (2023). İsviçre eğitim sistemi. Ö. Baltacı (Ed.), Eğitim bilimleri araştırmaları-II içinde (s. 117-150). Özgür Yayınları.
• Ceran, D., & Yıldız, D. (2021). 6. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında somut olmayan kültürel miras unsurları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(51), 321-337. https://doi.org/10.21563/sutad.984797.
• Çelik, Y., & Gülcü, İ. (2016). Yurtdışında kullanılan Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarının öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 5(2), 287-296. https://doi.org/10.14686/buefad.v5i2.5000183344
• Deniz, K. (2019). Türkçe ve Türk Kültürü 5. MEB.
• Doğan, Y. (2019). Türkçe ve Türk Kültürü 6. MEB.
• Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 1(729), 50-57.
• Gül, F., & Soysal, B. (2009). Dil ve düşünce ilişkisi üzerine. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13, 65-76. Gülden, B. (2020). Türkçe öğretiminde dil-kültür ilişkisi ve SOKÜM'ün Türkçe ders kitaplarına yansımaları. Ankara: Dora.
• Gülden, B. (2022). Fransa’da iki dilli öğrencilerin Türkçe eğitiminde kullanılan etkinlik bültenlerinin kültürel açıdan incelenmesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 31, 1-20. https://doi.org/10.29000/rumelide.1220200