ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLERİN OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA TEMSİL EDİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 493 - 513, 31.01.2024

Tringa Şirin , Emine Ahmetoğlu

https://doi.org/10.24315/tred.1396581

Öz

Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli bireylerin, okul öncesi eğitim kurumlarında, sınıf içi görsel ve estetik öğelerde, müfredatta, kitaplarda, dramatik oyunlarda, kullanılan dilde ve sınıf dışı okul ortamında ne düzeyde temsil edildiklerini belirlemektir. Araştırmada, bir nicel araştırma yöntemi olan tarama yöntemi kapsamında araştırmacılar tarafından geliştirilen “Genel Bilgi Formu” ve Favazza ve Odom (1997) tarafından geliştirilen “Özel Gereksinim Temsil Envanteri (ÖGTE)” kullanılmıştır. Araştırmaya okul öncesi kurumlarını temsilen toplam 64 öğretmen katılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde, özel gereksinimli bireylerin 6 kurumda hiç temsil edilmediği, 40 kurumda düşük düzeyde temsil edildiği, 15 kurumda orta düzeyde temsil edildiği ve sadece 3 kurumda yüksek düzeyde temsil edildiği belirlenmiştir. Ayrıca, özel gereksinimli bireylerin bahsedilen her bir alandaki ortalama temsil edilme düzeylerine ilişkin bulgular sunulmuştur. Temsil edilme düzeylerine ilişkin olumlu yanıtlara yönelik öğretmenlerin verdiği örneklere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özel gereksinimli bireyler, Okul öncesi eğitim kurumları, Temsil edilme, Özel Gereksinim Temsil Envanteri.

Etik Beyan

Bu çalışma Trakya Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu Başkanlığı tarafından 27.05.2021 tarihinde incelenmiş ve E-29563864-050.04.04-61789 sayılı karar ile uygun görülmüştür.

REPRESENTATION OF INDIVIDUALS WITH SPECIAL NEEDS IN PRESCHOOL EDUCATION INSTITUTIONS

Öz

The aim of this research is to determine the level of representation of individuals with special needs in preschool education institutions, in terms of visual and aesthetic elements, curriculum, books, dramatic plays, the language used inside the classroom and in terms of the school environment outside the classroom. In the research, the "General Information Form" developed by the researchers and the "Inventory of Disability Representation (IDR)" developed by Favazza and Odom (1997) were used within the scope of the survey method, which is a quantitative method. A total of 64 teachers, representing preschool institutions, participated in the research. When the research findings are examined, it has been determined that individuals with special needs are not represented at all in 6 institutions, they are represented at a low level in 40 institutions, they are represented at a medium level in 15 institutions and they are represented at a high level in only 3 institutions. In addition, findings regarding the average representation levels of individuals with special needs in each mentioned area are presented. Examples given by teachers for the positive answers regarding the representation levels are also included.

Anahtar Kelimeler

Individuals with special needs, Preschool education institutions, Representation, Inventory of Disability Representation

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E., Shpendi, T. ve Acar, İ. H. (2018). Çocukların özel gereksinimli akranlarına karşı tutumları: Okul Öncesi Kabul Ölçeği-Yenilenmiş Formu’nun (OÖKÖ) uyarlama çalışması. Turkish Studies, 12(18), 1-20.
• Arıkan, A., Tomris, G., Yılmaz Bursa, G. ve Tuna, D. M. (2021). Özel gereksinimli bireylere yönelik farkındalık geliştirmede okul öncesi çocuk kitaplarımız nitelikli mi? Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 19-44. Aslan, Ş. (2018). Soyal bilimlerinde araştırma yöntemleri. Konya. Eğitim Yayınevi.
• Ayre, C., & Scally A. J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47(1), 79–86. doı: 10.1177/0748175613513808.
• Blaska, J. (2004). Children's literature that includes characters with disabilities or illnesses. Disability Studies Quarterly, 24(1). https://doi:10.18061/dsq.v24i1.854
• Blaska, J. K. (2000). Literacy richness in early childhood environments. Your Link. St. Paul: Minnesota Association for the Education of Young Children.
• Blaska, J.K. (1996). Using children’s literature to learn about disabilities and illness. Moorhead, MN: Practical Press.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, KE, Akgün, ÖE, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile nicel veri analizi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cho, K. H., Mun, Y. E., & Lee, J. Y. (2020). Research trends in ınclusive child-care for young children with disabilities. Korean Journal of Childcare and Education, 16(1), 21-49. https://doi.org/10.14698/JKCCE.2020.16.01.021
• Connor, D. J., Gabel, S. L., Gallagher, D. J., & Morton, M. (2008). Disability studies and inclusive education — implications for theory, research, and practice. International Journal of Inclusive Education, 12(5-6), 441-457. https://doi:10.1080/13603110802377482
• Eğitim Reformu Girişimi – ERG. (2016). Eğitim İzleme Raporu 2015-16. http://www.egitimreformugirisimi.org/wp- content/uploads/2017/03/ERG_KapsayiciEgitim_DurumAnalizi.pdf.
• Ellis, K. (2015). One moment in time: The transitory and concrete value of disability toys. ın disability and popular culture: focusing passion, creating community and expressing defiance, edited by K. Ellis, 15–34. Burlington: Ashgate.
• European Agency for Special Needs and Inclusive Education. (2017). Inclusive early childhood education project. https://www.european-agency.org/resources/publications/inclusive-earlychildhood- education-literature-review.
• Favazza, P. C, Ostrosky, M. M., & Mouzourou, C. (2016). The Making Friends Program: Supporting acceptance in your K-2 classroom. Brookes Publishing.
• Favazza, P. C., & Odom, S. L. (1997). Promoting positive attitudes of kindergarten-age children toward people with disabilities. Exceptional Children, 63(3), 405–418. https://doi.org/10.1177/001440299706300308
• Favazza, P. C., J. La Roe, & S. Odom. (1999). Special Friends. Boulder: Roots & Wings.
• Favazza, P. C., J. La Roe, L. Phillipsen, and P. Kumar. (2000). Representing young children with disabilities in classroom environments. Young Exceptional Children 3(3), 2–8. https://doi:10.1177/109625060000300301
• Favazza, P. C., L. Phillipsen, & P. Kumar. (2000). Strategies designed to promote and measure acceptance: a follow-up study of efficacy and reliability. Exceptional Children 66(4), 491–508. https://doi:10.1177/001440290006600404
• Favazza, P. C., Ostrosky, M. M. Meyer, L. E. Yu, S. & Mouzourou, C. (2017). “Limited representation of ındividuals withdisabilities in early childhood classes: alarming or statusquo?” International Journal of Inclusive Education 21(650–666). https://doi:10.1080/13603116.2016.1243738
• Favazza, P. C., Ostrosky, M., & Mouzourou, C. (2020). Arkadaş Edinme Programı: Anaokulu, birinci, ikinci sınıflarda kabulü destekleme E. Ahmetoğlu, & T. Shpendi Şirin (Çev. Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.