Erken Çocukluk Dönemi Sürdürülebilir Kalkınma Eğitiminin Uzman ve Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Karşılaştırılmalı Analizi

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: Özel Sayı, 211 - 246, 30.05.2025

Mustafa Şahin , Büşra Oruç , Gülizar Ay Demirel , Yasemin Ozdem Yilmaz

https://doi.org/10.24315/tred.1630365

Öz

Sürdürülebilir Kalkınma eğitimi sürdürülebilir bir gelecek için bireyin tüketim alışkanlıklarını ve bu yönde tutum ve davranış kalıplarını değiştirecek, ileriye dönük ve sistemli düşünme, sürdürülebilir bir gelecek için ortak kararlar alma ve uygulama yeteneklerini geliştirecek bir çerçeve belirler. Bunun için ise gerekli eğitim ve öğretim uygulamalarının geliştirilmesini öngörür. Eğitim programlarında sürdürülebilir kalkınma eğitimine yer verilmesi çocukların bu konuda farkındalıklarını arttıracaktır ve toplumda ortak bir bilinç oluşmasını sağlayacaktır. Sürdürülebilir kalkınma eğitimi ile ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında erken çocukluk dönemine yönelik uluslararası karşılaştırmalı incelemelerin oldukça az sayıda olduğu görülmektedir. Bu durumdan yola çıkarak, bu çalışmamızın amacı sürdürülebilir kalkınma eğitiminin Türkiye’de 2013 okul öncesi eğitim programı ve eklerine ne ölçüde ilişkilendirildiğini ve sürdürülebilir kalkınma eğitiminin uluslararası alanda okul öncesi eğitim programlarına ne kadar yansıtıldığını öğretmen ve uzman görüşleri doğrultusunda karşılaştırarak uluslararası perspektiften erken çocukluk döneminde sürdürülebilir kalkınma eğitimini incelemektir. Bu çalışma nitel ve betimsel nitelikte bir içerik analizidir. Bu doğrultuda Türkiye, Avustralya, Almanya ve Kanada okul öncesi eğitim programları uzman ve öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmiştir. Elde edilen veriler doküman analizi yöntemi ile analiz edilmiş ve sonuçlar iki ana başlık altında tematik olarak toplanmıştır. Bu başlıklar; “Okul Öncesi Eğitim Programlarının Genel Özellikleri” ve “Okul Öncesi Eğitim Programlarının Sürdürülebilirlik ile İlişkisi” şeklindedir. Sonuç olarak, sürdürülebilirlik eğitiminin okul öncesi eğitim programlarında çoğunlukla doğrudan yer almamasına rağmen, farklı gelişim alanları ve kazanımlar aracılığıyla dolaylı olarak verilebildiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik Eğitimi, Okul Öncesi Eğitim, Eğitim Programları, İçerik Analizi

Etik Beyan

Çalışma araştırmaya başlanmadan önce Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu tarafından değerlendirilmiş olup gerekli kurul onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Proje Numarası

1919B012107602

Teşekkür

Bu çalışma Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri kapsamında 1919B012107602 numarası ile desteklenmiştir. Çalışmanın ilk verileri 16. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi'nde (UFBMEK) sunulmuş olup son hali buradan gelen dönütler göz önünde bulundurularak verilmiştir.

Comparative Analysis of Early Childhood Sustainable Development Education Based on Expert and Teacher Opinions

Öz

Proje Numarası

1919B012107602

Kaynakça

• Ada, Ş., Özkan Gültekin, S., & Gönenç, H. (2023). Dönüşümcü liderlik bağlamında sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 6(3), 187-202. https://doi.org/10.52848/ijls.1323918
• Akçay, İ. (2006). Farklı ülkelerde okul öncesi öğrencilerine yönelik çevre eğitimi (Tez No. 186406) [Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Alanka, D. (2024). Nitel bir araştırma yöntemi olarak içerik analizi: teorik bir çerçeve. Kronotop İletişim Dergisi, 1(1), 64-84. https://dergipark.org.tr/en/pub/kronotop/issue/82784/1405579
• Ärlemalm Hagsér, E., & Davis, J. (2014). Examining the Rhetoric: a comparison of how sustainability and young children’s participation agency are framed in australian and swedish early childhood education curricula. Contemporary Issues in Early Childhood, 15(3), 231- 244. https://doi.org/10.2304/ciec.2014.15.3.231
• Arslan, H. Ö., & Yağmur, Z. İ. (2022). Fen bilimleri öğretmenlerinin ekolojik ayak izi bilgi düzeyleri ve “sürdürülebilir kalkınma için eğitime” ilişkin görüşleri. International Journal of Turkish Education Sciences (18), 139-167. https://doi.org/10.46778/goputeb.1025127
• Ateş, H. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından analizi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 101-127. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.120
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46796/586804
• Bulut, B., & Çakmak, Z. (2018). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi ve öğretim programlarına yansımaları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2680-2697. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/623591
• Bulut, Y., & Polat, Ö. (2019). Erken çocukluk eğitimde sürdürülebilir kavramının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 35-58. https://dergipark.org.tr/en/pub/fuuiibfdergi/issue/51484/668167
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., & Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (28. basım). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9789944919289