Effectiveness of Direct Instruction Model on Teaching Hierarchical Higher-Level Nouns to Students with Intellectual Disabilities

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 33 - 52, 06.01.2025

Ayşenur Çelik Şahin , Gamze Apaydın , Banu Altunay

Öz

This study aimed to examine the effectiveness of the Direct Instruction Model in teaching the hierarchical higher-order noun concepts of vegetable, furniture, and communication tool to students with intellectual disabilities. A single-subject experimental design with a multiple probe model and inter-behavior probe phase was employed. The dependent variable was the participants' ability to acquire the targeted higher-order noun concepts, while the independent variable was instruction delivered using the Direct Instruction Model. Two students with mild intellectual disabilities participated in the study. The findings revealed that instruction based on the Direct Instruction Model was effective in teaching the targeted higher-order nouns (vegetable, furniture, and communication tool) to students with intellectual disabilities. Additionally, participants demonstrated the ability to generalize these skills to different individuals. Social validity results indicated that this model is both effective and efficient for teaching hierarchical higher-order noun concepts. The study's results are discussed in relation to existing literature, and several suggestions for future research and practice are provided.

Anahtar Kelimeler

Direct instruction, hierarchical higher-level noun, students with intellectual disabilities, single-subject designs

Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Hiyerarşik Üst Düzey İsimlerin Öğretiminde Doğrudan Öğretim Modelinin Etkililiği

Öz

Bu araştırmada, zihinsel yetersizliği olan öğrencilere hiyerarşik üst düzey isimlerden sebze, mobilya ve iletişim aracı kavramlarının öğretilmesinde Doğrudan Öğretim Modeli’nin etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada tek denekli deneysel desenlerden davranışlar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni, katılımcıların hiyerarşik üst düzey isimlerden sebze, mobilya ve iletişim aracı isimlerine sahip olma düzeyleri; bağımsız değişkeni ise Doğrudan Öğretim Modeli’ne göre sunulan hiyerarşik üst düzeyde isim öğretimidir. Çalışmaya hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan iki öğrenci katılmıştır. Çalışmanın bulguları, Doğrudan Öğretim Modeli’yle sunulan hiyerarşik üst düzey isim öğretiminin zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin hedeflenen (sebze, mobilya ve iletişim aracı) üst düzey isimleri edinmede etkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca katılımcıların edindikleri bu beceriyi farklı kişilere genelleyebildikleri bulunmuştur. Sosyal geçerlik bulguları, hiyerarşik üst düzey isimlerin öğrencilere kazandırılmasında bu modelin hem etkili hem de verimli bir yöntem olduğunu göstermiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, alan yazın çerçevesinde tartışılmış ve çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Öğretim Modeli, hiyerarşik üst düzey isim, zihinsel yetersizliği olan öğrenciler, tek denekli desenler

Kaynakça

• Abbeduto, L., & Boudreau, D. (2004). Theoretical influences on research on language development and intervention in individuals with mental retardation. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews, 10(3), 184-192.
• Altun, N., Şahin, A. Ç., Apaydın, G., Yılmaz, B., & Aykut, Ç. (2018). The effect of concept learning with embedded instruction to the students with intellectual disabilities. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(1), 208-230. https://doi.org/10.14686/buefad.430011
• Altunay, B.(2008). Doğrudan Öğretim Temelli Öğretmen Adayı Değerlendirme Programı'nın, özel eğitim öğretmenlerinin değerlendirme ve dönüt verme becerilerine etkisi [Effects of direct instruction based preservice teacher assessment program on special education teachers’ student teacher assessment and feedbacks skills] (Tez Numarası: 226866) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Arslan-Daban, A. (2021). Doğrudan öğretim modeliyle gerçekleştirilen öğretimin, az gören öğrencilerin geometrik cisimleri kazanmalarında etkililiği [The effectiveness of teaching with Direct Instruction Model in learning geometric objects for students with low vision] [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi].
• Altınel, D. (2021). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara eylem bildiren kavramların öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkinliği [The efficiency of direct instruction method in teaching concepts of action to children with autism spectrum disorder] (Tez Numarası: 694599) [Yüksek lisans tezi, Biruni Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Altunay-Arslantekin, B., & Şener-Akın, U. (2017). Effectiveness of Direct Instruction Model in acquisition and maintenance of geometric shape concepts for students with visual impairment. The Online Journal of New Horizons in Education-January, 7(1), 77-85.
• Anders, P. L. (1984). The effect of semantic feature analysis on the reading comprehension of learning disabled students. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED237969.pdf
• Babaoğlan, Ş. (2021). Görme yetersizliğinden etkilenmiş öğrencilerin hiyerarşik olarak üst düzeyde isim kazanmalarında Doğrudan Öğretim Modeli’nin etkililiği. [The Effectiveness of Direct Instruction Model in teaching higher order nouns students with visual impairment] [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi].
• Baker, S. (1998). Vocabulary acquisition: Research bases. In D.C. Simmons & E. J. Kame’enui (Eds.), What reading research tells us about children with diverse learning needs: Bases and basics (219-238). Routledge.
• Batu, S. (2006). Down sendromlu çocuklara sebze isimlerinin öğretimi: Küçük grup çalışması. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 53-65.
• Becker, W. (1977). Teaching reading and language to the disadvantaged-What we have learned from field research. Harvard Educational Review, 47(4), 518-543. https://doi.org/10.17763/haer.47.4.51431w6022u51015
• Bilen, F. (2023). Doğrudan öğretim modeline göre sürekli çevrimle sunulan kural ilişkisi öğretiminin az gören öğrencilerin saat kurallarını kazanmalarında etkililiği [The effectiveness of the rule relationship teaching which is offered with continuous cycle according to the direct instruction model in learni̇ng to the clock rules of students with low vision] (Tez Numarası: 818036) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Caselli, C., Casadio, P., & Bates, E. (1999). A comparison of the transition from first words to grammar in English and Italian. Journal of Child Language, 26(1), 69-111. https://doi.org/10.1017/S0305000998003687
• Cunningham, A. E., & Stanovich, K. E. (1998). What reading does for the mind. Abstracts of Scientific Articles, 4389, 128-140.
• Diken, Ö. (2013). İletişim becerilerinin desteklenmesi. İ. Diken (Ed.), İlköğretimde kaynaştırma (ss. 324-356). Pegem Akademi.
• Durmuş, E. (2021). Doğrudan öğretim modeliyle gerçekleştirilen bilgisayar destekli kavram öğretiminin, az gören öğrencilerin üç boyutlu geometrik şekilleri kazanmalarında etkililiği [The effectiveness of computer aided concept education performed by direct education model in helping students with low vision in understanding three-dimensional geometric shapes] (Tez Numarası: 677892) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ekergil, İ. (2000). Zihin engelli çocuklara zıtlık kavramını öğretmede doğal dille uygulanan doğrudan öğretim yönteminin etkililiği [Effects of direct instruction through natural language use on teaching polar concepts to children with mental retardation] (Tez Numarası: 97274) [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Engelmann, S., & Carnine, D. (1991). Theory of instruction: Principles and applications. Irvington Publishers. Engelmann, S., Becker, W. C., Carnine, D., & Gersten, R. (1988). The direct instruction follow through model: Design and outcomes. Education and Treatment of Children, 303-317.
• Eren, B., Deniz, J., & Düzkantar, A. (2013). The effectiveness of embedded teaching through the most-to-least prompting procedure in concept teaching to children with autism within Orff-based music activities. Educational Sciences: Theory and Practice, 13(3), 1877-1885.
• Ganz, J. B., & Flores, M. M. (2009). The effectiveness of direct instruction for teaching language to children with autism spectrum disorders: Identifying materials. Journal of Autism and Developmental Disorders, 39, 75-83. Gentner, D. (2010). Bootstrapping the mind: Analogical processes and symbol systems. Cognitive Science, 34(5), 752-775. https://doi.org/10.1111/j.1551-6709.2010.01114.x
• Giumento, A. S. (1990). The effectiveness of two intervention procedures on the acquisition and generalization of object labels by young children who are at risk or who have developmental delays (Publication No. 9101955) [Doctoral dissertation, University of Oregon]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Güzel-Özmen, R. & Ünal, H. (2008). Comparing the effectiveness and efficiency of two methods of teaching geometric shape concepts to students with mental retardation. Educational Sciences: Theory and Practice, 8(2), 669-680.
• Jitendra, A. K., Edwards, L. L., Sacks, G., & Jacobson, L. A. (2004). What research says about vocabulary instruction for students with learning disabilities. Exceptional Children, 70(3), 299-322. https://doi.org/10.1177/001440290407000303
• Kavak, A., & Altunay, B. (2022). Doğrudan Öğretim Modeli’ne göre stratejik bütünleştirmeyle sunulan matematik öğretimlerinin, az gören öğrencilerin bilgi biçimlerindeki düzeyleri üzerine etkililiği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-43. https://doi.org/10.52826/mcbuefd.954312
• Kesicioğlu, O. S. & Alisinanoğlu, F. (2014). Doğrudan Öğretim Modeli’ne göre hazırlanan eğitim uygulamalarının okul öncesi çocuklarının geometrik şekil öğrenmelerine etkisinin incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4(8), 71-77.
• Kırcaali-İftar, G., Birkan, B., & Uysal, A. (1998). Comparing the effects of structural and natural language use during direct instruction with children with mental retardation. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 33(4), 375-385.
• Kousar, R. (2010). The effect of direct instruction model on intermediate class achievement and attitudes toward English grammar. Journal of College Teaching & Learning (TLC), 7(2), 99-104. https://doi.org/10.19030/tlc.v7i2.94
• Malik, A., Wandira, A., Kuntadi, D., & Nugraha, A. R. (2022). How can interactive multimedia direct instruction model improve student cognitive learning outcomes?. Momentum: Physics Education Journal, 6(2), 104-118. https://doi.org/10.21067/mpej.v6i2.6686
• Mastropieri, M. A., Scruggs, T. E., & Mushinski Fulk, B. J. (1990). Teaching abstract vocabulary with the keyword method: Effects on recall and comprehension. Journal of Learning Disabilities, 23(2), 92-96. https://doi.org/10.1177/002221949002300203
• McLoone, B.B., Scruggs, T.E., Mastropieri, M.A., & Zucker, S. (1986). Memory strategy instruction and training with LD adolescents. Learning Disabilities Research, 2, 45–53.
• Metin, H. (2015). Zihinsel engelli bireylere kavram öğretiminde kullanılan etkili öğretim yöntemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi [Comparative analysis of effective teaching methods used in the concept of education for the mentally disabled individuals] (Tez Numarası: 407547) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Metin, H. (2021). Doğrudan Öğretim Modeli'ne göre gerçekleştirilen öğretimin kaynaştırmadaki öğrenme güçlüğü olan ve olağan gelişim gösteren öğrencilerin maddenin özellikleri konusunu öğrenmelerine etkisi [The effect of Direct Instruction Model on the learning the properties of substance subject for students with learning disability and students who have normal growth] (Tez Numarası: 705290) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özmen, E. R. (2003). İfade edici dil becerileri sınırlı olan zihinsel engelli çocukların dil gelişimlerini desteklemek için öğretmenin sınıf ortamında yapacakları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 205-219.
• Özyürek, M. (1983). Kavram öğrenme ve öğretme. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 16(2), 347-366. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000971
• Scheeler, M. C. (2008). Generalizing effective teaching skills: The missing link in teacher preparation. Journal of Behavioral Education, 17, 145-159. https://doi.org/10.1007/s10864-007-9051-0
• Schuster, J. W., Stevens, K. B., & Doak, P. K. (1990). Using constant time delay to teach word definitions. The Journal of Special Education, 24(3), 306-318. https://doi.org/10.1177/002246699002400305
• Scruggs, T. E., Mastropieri, M. A., Bakken, J. P., & Brigham, F. J. (1993). Reading versus doing: The relative effects of textbook-based and inquiry-oriented approaches to science learning in special education classrooms. The Journal of Special Education, 27(1), 1-15. https://doi.org/10.1177/002246699302700101
• Snider, V. E. (2004). A comparison of spiral versus strand curriculum. Journal of Direct Instruction, 4(1), 29-39.
• Şener-Akın, U., & Altunay, B. (2017). Correlated-features sequence and cognitive strategy education based on direct instruction model in math skills of students with special needs. The Online Journal of New Horizons in Education, 7(1), 37.
• Tağa, T. (2016). Kelime öğretiminde hedef kelimelerin belirlenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 45(210), 163-177.
• Tardif, T., Shatz, M., & Naigles, L. (1997). Caregiver speech and children's use of nouns versus verbs: A comparison of English, Italian, and Mandarin. Journal of Child Language, 24(3), 535-565. https://doi.org/10.1017/S030500099700319X
• Tawney, J. W., & Gast, D. L. (1985). Single subject research in special education. Columbus, OH: Merrill. Tekin-İftar, E. (2018). Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar [Single subject research in education and behavioral sciences]. Anı Yayıncılık.
• Tekin-İftar, E., & Kırcaali-İftar, G. (2004). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri [Errorless teaching procedures in special education]. Nobel Yayın Dağıtım.
• Tufan, M. (2018). The effects of computer aıded concept teaching with dırect instructıon model on concept acquisition of students with intellectual disabilities (Tez Numarası: 505168) [Doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi,. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tufan, S., Tiryaki, D., & Altunay-Arslantekin, B. (2020). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere tam saatleri ayırt etme becerisinin öğretiminde doğrudan öğretim modelinin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(4), 757-787. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.595152
• Tuncer, T., & Altunay, B.(2004). Doğrudan Öğretim Modeli’nde kavram öğretimi (1. baskı). Kök Yayıncılık.
• Varol, N. (1991). Zihinsel engelli çocuklara kırmızı, sarı, büyük, daire, üçgen, uzun, bir tane, iki tane ve kalın kavramlarını kazandırmada açık anlatım yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş kavram öğretim materyallerinin etkililiği (Publication No. 28636411) [Doctoral dissertation, Anadolu University]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Watkins, C. L., & Slocum, T. A. (2003). The components of direct instruction. Journal of Direct Instruction, 3(2), 75-110.
• Waxman, S., Fu, X., Arunachalam, S., Leddon, E., Geraghty, K., & Song, H. J. (2013). Are nouns learned before verbs? Infants provide insight into a long‐standing debate. Child Development Perspectives, 7(3), 155-159. https://doi.org/10.1111/cdep.12032
• Wilkinson, K. M. (2005). Disambiguation and mapping of new word meanings by individuals with intellectual/developmental disabilities. American Journal on Mental Retardation, 110(2), 71-86. https://doi.org/10.1352/0895-8017(2005)110<71:DAMONW>2.0.CO;2
• Yeh, Y. C. (2009). Integrating e-learning into the direct-instruction model to enhance the effectiveness of critical-thinking instruction. Instructional Science, 37, 185-203. https://doi.org/10.1007/s11251-007-9048-z
• Yıldırım-Alptekin, S. (2000). Zihinsel engelli öğrencilere renk ve şekil kavramlarının açık anlatım ve basamaklandırılmış yöntemle sunulmasının etkililiği [The effectiveness of open teaching and interactive unit on acquisition of colour and shape to students with mental retardation] (Tez Numarası: 92936) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yoder, P. J., Kaiser, A. P., Alpert, C., & Fischer, R. (1993). Following the child’s lead when teaching nouns to preschoolers with mental retardation. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 36(1), 158-167. https://doi.org/10.1044/jshr.3601.158