Türkiye’de Belediye Başkanlarının Profilini Elit Teoriler Üzerinden Tartışmak

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 18, 27.03.2025

Sezgin Sezgin

https://doi.org/10.59886/tsbder.1609444

Öz

Türkiye’de yerel siyasetin en önemli aktörlerinin başında belediye başkanları gelmektedir. Belediye başkanlarının çoğunlukla hangi demografik özelliklere sahip olduğuna dair literatürdeki çalışmalar oldukça sınırlıdır. Çalışmanın amacı; Türkiye’de 31 Mart 2024 Mahalli İdareler Genel Seçimleri sonrasında seçilerek göreve gelmiş büyükşehir belediye başkanları, büyükşehir ilçe belediye başkanları ile il ve ilçe belediye başkanlarının demografik özelliklerini elit teorileri çerçevesinde değerlendirmektir. Belediye başkanlarına dair demografik veriler Yüksek Seçim Kurulu’nun 31 Mart 2024 Mahalli İdareler Genel Seçimi istatistiklerine dayanılarak elde edilmiştir. Çalışma nicel yöntem kullanılarak hazırlanmıştır. Yüksek Seçim Kurulu’nun Açık Veri Portalı’ndan elde edilen 30 büyükşehir belediye başkanlığı ile toplamda 973 il ve ilçe belediyesine ait cinsiyet, öğrenim durumu ve yaş bilgileri kodlanarak SPSS 27 Paket Programı ile analiz edilmiştir. Programda yüzde ve frekans dağılımı ile Ki-kare testlerinden yararlanılmıştır. Sonuçlar; belediye başkanlarının %92,8’inin erkek, %68,3’ünün üniversite mezunu ve çoğunluğunun 45-54 yaş aralığında olduğunu göstermektedir. Kadın ve gençlerin temsili oldukça düşük seviyede kalmıştır. Büyükşehirlerde eğitim seviyesinin daha yüksek olması, kentleşmenin yönetici profilleri üzerindeki etkisini ortaya koyması açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Yerel yönetimler, Yerel siyaset, Belediye başkanları, Elit teorileri, Türkiye

Kaynakça

• Akyol, İ. T. ve Bek, A. (2021). Türkiye’de Yerel Seçimlerde Kadın: 2000 Sonrası Yerel Seçimlerde Kadınların Yerel Siyasetteki Yerinin Karşılaştırmalı Analizi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 1-23.
• Arslan, A. (2003). Eşitsizliğin Teorik Temelleri: Elit Teorisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(6), 115–135.
• Arslan, A. (2005). Tek Partili Dönem ve Çok Partili Dönem Türk Siyasi Elitlerinin Toplumsal Profillerinin Karşılaştırmalı İncelenmesi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 7(1), 160–178.
• Arslan, M. (2015). Elit Teorisinin Doğuşu ve Kitle Korkusu. Eğitim, Bilim, Toplum Dergisi, 13(50), 76-95. Bachrach, P., & Baratz, M. S. (1962). Two Faces of Power. The American Political Science Review, 56(4), 947–952.
• Bottomore, T. (1997). Seçkinler ve Toplum, (E. Mutlu, Çev.). İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Çeğin, G. (2018). Elit Teorisi ve Siyaset. Siyaset Sosyolojisi. ed. Nuray Karaca. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Erol, Ş. (2023). Yerel Yönetimlerin Elitist Yaklaşım Kapsamında Değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Heywood, A. (2014). Siyaset. Ankara: Adres Yayınları.
• Kapani, M. (2004). Politika Bilimine Giriş. Ankara: Bilgi Yayınları.
• Kapani, M. (2015). Politika Bilimine Giriş. Ankara: BB101 Yayınları.
• Kurtbaş, İ. (2017). Bir Klasik Elitizm Eleştirisi ve Yeni Bir Elitizm Modeli Önerisi: “Güçlü Demokratik Elitizm Modeli”. Journal of Turkish Studies, 12(3), 394–418.
• Meisel, J. (1962). The Myth of The Ruling Class: Gaetano Mosca and Elite. Michigan: Michigan UP.
• Mills, C. W. (1974). İktidar Seçkinleri (Ü. Oskay, Çev.). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Oyen, E. (1990). Comparative Methodology: Theory and Practice in International Social Research. London: Sage.
• Şeker, G. ve Orhan, S. (2024). Elit Teoriler Kapsamında Belediye Başkanlarının Demografik Analizleri: 1980 Sonrası Elazığ İli Örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 7(2), 711-738.
• Turhan, M. (1991). Siyasi Elitler. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Vergara, L. G. (2013). Elites, Political Elites and Social Change in Modern Societies. Revista De Sociologia, 28, 31–49.
• Yüksek Seçim Kurulu (YSK). (2024a). T.C. Yüksek Seçim Kurulu açık veri portalı. https://acikveri.ysk.gov.tr/secim-sonuc-istatistik/secim-sonuc (Erişim tarihi: 14.11.2024– 15.11.2024).
• Yüksek Seçim Kurulu (YSK). (2024b). T.C. Yüksek Seçim Kurulu açık veri portalı. https://acikveri.ysk.gov.tr/anasayfa (Erişim tarihi: 10.10.2024–10.11.2024).