Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Havacılık Çalışması Analizleri; Kayseri Havalimanı Örneği

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 10 - 19, 30.06.2023

Hatice Tuğcu , Metin Altan

https://doi.org/10.56130/tucbis.1268654

Öz

Ulaşım aracı olarak havayolunu tercih edenlerin sayısı gün geçtikçe artmakta ve buna bağlı olarak havalimanı sayısında artış gözlenmektedir. Kentlerde havalimanı yer seçimi büyük önem arz etmektedir. Çevresel ve kültürel açıdan birçok etken değerlendirilerek havalimanı yer seçimleri yapılmakta, ancak kent merkezine olan yakınlık birçok faydayı getirdiği gibi, uçuş emniyetine de olumsuz etkileri olmaktadır. Uçuş emniyetinin sağlanması için havalimanı çevresinde mânia planları kapsamında yükseklik kriterleri belirlenmiştir. İmar planı hazırlamaya yetkili kurumların yapı yüksekliklerinin mânia planı yükseklik kriterlerine uygun olması, ulusal ve uluslararası yönetmelikler kapsamında zorunlu hale getirilmiştir. Ancak mânia planları ve imar planları yüksekliklerinin uyuşmadığı durumlar söz konusu olmaktadır. Ülkemizde yükseklik uyuşmazlıklarına yönelik uygulamalar gerçekleştirilerek probleme çözüm üretilmeye çalışılmaktadır. Bu çalışmada kentsel yükseklikler ile mânia planı arasındaki uyuşmazlıkların giderilmesi aşamasındaki havacılık uygulama analizleri, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) yöntemleri ile yapılmıştır. Örnek uygulama saha çalışması olarak seçilen Kayseri kent merkezindeki yapılar için yükseklik modellemesi yapılarak, havalimanında konuşlu bulunan seyrüsefer cihazlarının yapı tahditli alanları ve uçuş prosedürleri mânia koruma yüzeyleri çizilerek, havacılık çalışması analizleri CBS teknikleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmada yöntem olarak CBS tabanlı ArcGIS Pro ve Global Mapper programları sayısal arazi modeli üretme, kent yapı yükseklikleri modellemede ve teknik çizimler için kullanılmıştır. Yapılan analizler neticesinde Kayseri Havalimanı çevresindeki yapılaşmaların bir kısmının doğal mânia üzerinde kaldığı tespit edilmiş ve uçuş emniyeti için detaylı havacılık analizleri yapılarak emniyet yönetimini sağlamak amacı ile risk analizi değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

CBS, Havalimanı, Mânia Planı, Havacılık

Aeronatical Study Analysis with Geographical Information Systems; Kayseri Airport Example

Öz

The number of people who prefer the airline as a means of transportation is increasing day by day, and accordingly, an increase is observed in the number of airports. Airport location selection is of great importance in cities. Airport location selections are made by evaluating many environmental and cultural factors, but proximity to the city center brings many benefits, as well as having negative effects on flight safety. In order to ensure flight safety, height criteria have been determined within the scope of obstacle plans around the airport. It has been made mandatory within the scope of national and international regulations that the building heights of the institutions authorized to prepare the zoning plan comply with the obstacle plan height criteria. However, there are cases where the heights of the obstacle plans and the zoning plans do not match. In our country, it is tried to find a solution to the problem by carrying out applications for height conflicts. In this study, aviation application analyzes at the stage of resolving the conflicts between the urban heights and the obstacle plan were made with GIS (Geographical Information Systems) methods. Height modeling was made for the buildings in the city center of Kayseri, which was chosen as the sample application field study, the structure restricted areas of the navigation devices stationed at the airport and the flight procedures, obstacle protection surfaces were drawn, and the aviation study analyzes were evaluated using GIS techniques. As a method in the study, GIS-based ArcGIS Pro and Global Mapper programs were used for digital terrain model generation, city building elevation modeling and technical drawings. As a result of the analyzes made, it was determined that some of the constructions around Kayseri Airport remained on the natural obstacle, and detailed aviation analyzes were made for flight safety and risk analysis was evaluated in order to ensure safety management.

Anahtar Kelimeler

GIS, Airport, Mânia Plan, Aviation

Kaynakça

• Aircraft Operations Doc.8168 (2020). Aircraft Operations (Seventh edition). International Civil Aviation Organization.
• Annex 14 (2010). Annex-14 - Havaalanları, Cilt 1 Havaalanı Tasarımı ve İşletimi, [Erişim Tarihi: 05.03.2023], https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/kurumsal/yayinlar/Annex_14_Cilt-1_2.Baski-Kasim2010.pdf
• DHMI (2023). Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ), Ankara. [Erişim Tarihi: 03.03.2023], https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/ElektronikHizmetleri/TeknikBilgiler/SeyruseferHizmetleri/ILS.aspx
• ESRI (2023). ESRI [Erişim Tarihi: 10.03.2023], https://www.esri.com.tr
• Gerede (2018). Havacılıkta Emniyet Yönetimi, Teoriden Uygulamaya Geleneksel ve Yeni Nesil Yaklaşımlar. Pegem Akademi, ISBN 978-605-241-224-4.
• ICAO Doc 8168 (2020). Aircraft Operations (Seventh Edition). International Civil Aviation Organization.
• ICAO Euro Doc 015 (2015). European Guıdance Materıal on Managıng Buıldıng Restricted Areas (Third Edition). International Civil Aviation Organization
• ILS (2013). ILS (Aletli İniş Sistemi) Localızer Kritik ve Hassas Sahalarının İdaresine İlişkin Avrupa Ara Kılavuzu, [Erişim Tarihi: 16.03.2023], https://web.shgm.gov.tr/tr/kurumsal-yayinlar/4343-ils-aletli-inis-sistemi-localizer-kritik-ve-hassas-sahalarinin-idaresine-iliskin-avrupa-ara-kilavuzu
• Kaba F & Ürgün S (2019). Bir hassas yaklaşma prosedürü olarak ILS’in (Instrument Landing System) önemi ve uçuş gecikme maliyetlerine etkisi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (15), 333-342. https://doi.org/10.31590/ejosat.515682
• Segar Havacılık (2018). https://segaraviation.com/page 6-ucus-prosedur-analizleri.html, [Erişim Tarihi: 03.12.2023].
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2008). SHT- SMS/HAD Havaalanlarında Emniyet Yönetim Sisteminin Uygulanmasına İlişkin Talimat, [Erişim Tarihi: 15.03.2023], https://web.shgm.gov.tr/tr/genel-duyurular/1658-havaalanlarinda-emniyet-yonetim-sisteminin-uygulanmasina-iliskin-talimat-sht-sms-had-yayimlanmistir
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2016). SHT-HES (Havalimanları Emniyet Standartları Talimatı, [Erişim Tarihi: 15.03.2023], https://web.shgm.gov.tr/tr/genel-duyurular/5185-havaalani-emniyet-standartlari-talimati-sht-hes-yayimlanmistir
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2020). SHT-HÇG Havaalanları ve Çevresinde Yapılacak Havacılık Çalışması Ve Gölgeleme Talimatı, [Erişim Tarihi: 15.03.2023], https://web.shgm.gov.tr/tr/mevzuat/6885-havaalanlari-ve-cevresinde-yapilacak-havacilik-calismasi-ve-golgeleme-talimati-sht-hcg-yururlukten-kaldirilmistir
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2020). SHT-OPS Uçuş Operasyonlarına Yönelik Usul ve Esaslar Talimatı [Erişim Tarihi: 15.03.2023], https://web.shgm.gov.tr/tr/mevzuat/6440-ucus-operasyonlarina-yonelik-usul-ve-esaslar-talimati-sht-ops-revize-edilmistir
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2021). SHT- 150/5300 Havaalanları Çevresindeki Doğal Mânialar Üzerinde Yapılaşma Talimatı, [Erişim Tarihi: 15.03.2023], https://web.shgm.gov.tr/tr/mevzuat/6521-havaalanlari-cevresindeki-dogal-manialar-uzerinde-yapilasma-talimati-sht-150-5300-yayimlanmistir
• Ulubay A & Varol M B (2013). Havaalanları etrafında emniyetli sahaların oluşturulması ve sunulması. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 6(1), 113-122.
• Uzun Ö F & Sesli F A Creation and Analysis of Obstacle Plans with Geographic Informatıon System: Samsun Çarşamba Airport Example. Black Sea Journal of Engineering and Science, 3(3), 98-102. https://doi.org/10.34248/bsengineering.746948