Arap Modernistlerin Vahiy Algısı

Yıl 2024, Sayı: 17, 225 - 246, 28.06.2024

Abdülkerim Soliman

https://doi.org/10.53112/tudear.1447709

Öz

Kur'an, İslam kutsal metni olarak kabul edilir ve Müslümanlar için rehberlik edici bir kaynak olarak görülür. Ancak, Kur’an’ın yorumlanması ve anlaşılması sürekli bir tartışma konusu olmuştur. Özellikle modernistler, Kur’an’ı çağdaş bir perspektiften ele alarak geleneksel yorumları sorgulamış ve yeniden değerlendirmişlerdir. Arap coğrafyasındaki modernist yazarlar ise 19. ve 20. yy’da Kur’an’ı inceleme konusunda yoğun ilgi gösterdiler. Bu ilgi, Kur’an metnini okuma ve yorumlama konusunda farklı bir metodoloji geliştirmelerine zemin hazırladı. Bunun neticesinde onlar çalışmalarında, sadece ayetlerin yorumlanmasıyla sınırlı kalmadılar, aynı zamanda Kur’an metninin tarihsel ve kültürel oluşumunu ele alan bir yaklaşımı benimsediler ve Kur’an metninin oluşum aşamalarına çalışmalarında özel olarak yer verdiler. Bu da “vahiy” ile başlayıp Kur’an’ın Hz. Peygamber’e indirildiği ve ardından Hz. Peygamber’in vahyi ashaba aktardığı dönemi kapsıyor. Daha sonra Kur’an’ın yazıya geçirildiği ve belirli bir sistem içinde toplandığı döneme ve alimlerimizin Kur’an’ı sistematik bir şekilde açıklamaya başladığı döneme kadar uzanıyor.
Bu çalışmada, özellikle Arap modernistlerin Kur’an’ı yorumlamadaki önemli temellerden biri olan Kur’an’ın tarihselliği iddiası ele alınmaktadır. Onların tarihselcilik merkezli yaklaşımı; Kur’an’ı inceledikleri zaman ve mekanın, ilk muhatapların hüküm sürdüğü kültürle ilişkisini anlamaya yönelik olduğu anlaşılmıştır. Bu da onları, Kur’an'ın söz konusu zaman ve mekandaki bağlamı içinde sınırlı kalması ve kültürel farklılıklar ile insan ihtiyaçlarındaki çeşitlilik nedeniyle diğer zamanlara uygunsuz olduğu sonucuna ulaştırmaktadır. Çalışmamızdaki amacımız ise modernist yaklaşımın vahiy ve nübüvvet özelinde savundukları görüşler analiz edilmiştir. Nihai olarak tarihselci modernist bakış açısının hataları ortaya konulmuş ve çözüme dair teklifler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kur'an, Tefsir, Tarihseicilik, Vahiy, Nübüvvet

Teşekkür

Teşekkürler

Arab Modernists’ Perception of Revelation

Öz

The Qur'an is considered the sacred text of Islamic belief and is seen as a guiding source for Muslims. However, the interpretation and understanding of the Qur'an have been a constant subject of debate. Especially, modernists have questioned and reevaluated traditional interpretations by approaching the Qur'an from a contemporary perspective. Modernist writers in the Arab world showed intense interest in studying the Qur'an during the 19th and 20th centuries. This interest paved the way for them to develop a different methodology for reading and interpreting the Qur'an. As a result, they not only limited their studies to the interpretation of verses but also adopted an approach that examines the historical and cultural formation of the Qur'anic text. Their studies specifically addressed the stages of the Qur'an's formation, starting from the period of revelation to Prophet Muhammad, followed by the transmission of the revelation to his companions. Subsequently, they explored the period when the Qur'an was compiled in writing and organized within a specific system, leading up to the era when scholars began to systematically interpret the Qur'an.
This study focuses on the claim of historicity of the Quran, which is one of the important foundations of interpretation among Arab modernists. Their approach, centered on historicism, aims to understand the relationship between the time and place in which the Quran was examined and the culture prevailing among its initial recipients. This leads them to conclude that the Quran is limited to the context of that particular time and place and is unsuitable for other periods due to cultural differences and the diversity of human needs. The aim of our study is to analyze the views advocated by the modernist approach, particularly regarding revelation and prophethood. Ultimately, the errors of the historical modernist perspective are identified, and proposals for solutions are presented.

Anahtar Kelimeler

Quran, at-Tafsir, Historicism, Modernist, Revelation, Prophethood

Kaynakça

• el-’Aravî, A. (2006). el-Arab ve’l-fikru’t-tarihi. ed-Dâru’l-Beydâ.
• Arkoun, M. (1996). el-Fikru’l-İslâmî kırâaten ilmiyye, Hâşim Sâlih (çev.). el-Merkezu’s-Sekâfiyyi’l-Arabî.
• Arkoun, M. (2009). el-Fikru’l-islâmî nakden ve ictihaden, Hâşim Sâlih (çev.). Dâru’s-Sâkî.
• Arkoun, M. (2001). el-Kur’ân mine’t-tefsîri’l-mevrûs ila tahlîli’l-hitâbi’d-dînî, Hâşim Sâlih (çev.). Dâru’t-Talîa.
• Arkoun, M. (1993). Mine’l-İctihad ilâ nakdi’l-’akli’l-islamî, Hâşim Sâlih (çev.). Dâru’s-Sâkî.
• Arkoun, M. (1996). Târihiyyetü’l-fikri’l-arabî, Hâşim Sâlih (çev.). Merkezü’l-İnmei’l-Arabî.
• Aljabriabed. (2020) “Şiâru târihiyyeti’n-nassı leyse hüve’l-hall”, http://www.aljabriabed.net/pouvoir_usa_islam_10.htm.
• Celâleddin S. (2004). Mu’cemu’l-mustalahât ve’ş-şevâhidi’l-felsefiyye. Dâru’l-Cenûb.
• Coşkun, M. (2020). Modern Dünyada Kur’ân Yorumu-Tefsir Disiplininde Çağdaş Tartışmalar. İFAV Yayınları.
• Ebû Zeyd, N. H. (1995). en-Nass ve’s-sulta ve’l-hakîka. el-Merkezü’s-Sekâfi’l-Arabî.
• Ebû Zeyd, N. H. (2014). Mefhumü’n-nass. el-Merkezü’s-Sekâfi’l-Arabî.
• Ebû Zeyd, N. H. (1994). Nakdü’l-hıtâbi’d-dînî. Sina li’n-Neşr.
• Hanefî, H. (1992). et-Türâs ve’t-tecdîd. Müessesetü’l-Camiiyye li’d-Dirâsât.
• Hanefî, H. (1988a). Mine’l-akîde ile’s-sevra. (C. 1). Dâru’t-Tenvîr.
• Hanefî, H. (1988b). Mine’l-akîde ile’s-sevra. (C. 2). Dâru’t-Tenvîr.
• Harb, A. (1993). Nakdü’n-nass. el-Merkezü’s-Sekâfi’l-Arabî.
• İbn Manzûr, (1419a). Lisânü’l-Arab. (C. 15). Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• Jacques Le G. (2007). et-Târihi’l-cedîd, Muhammed Tahir Mansûrî (çev.). el-Münazzametü’l-’Arabiyye li’t- Tercüme.
• el-Kattân, M. (t.y.). Mebâhis fî ulumi’l-Kur’ân, Mektebetü Vehbe.
• Kevin R. (1995a). el-Ğarb ve’l-’âlem. (C. 2). Abdülvahhab el-Mesiri (çev.). el-Âlemü’l-Marife.
• Lalande, A. (2001). Encyclopedia of André Lalande, Halil Ahmed Halil (çev.). Menşûrât ‘Uveydat.
• el-Mesirî, A. ve et-Trikî, F. (2010). el-Hadese ve mâ ba’de’l-hadese. Dâru’l-Fikr.
• el-Mezûğî, Muhammed. (2007). el-Akl ve’t-tarih ve’l-vahy. Menşûratü’l-Cemel.
• Mustafa, Â. (2007). Fehmü’l-fehm medhal ile’l-hermenütîkâ. Dâru Ru’ye.
• en-Nâsır, M. (1422). el-Asrâniyyûn beyne mezâ’imi’t-tecdid ve meyânîdi’t-tağrîb. Daru’l-Kevser.
• Polat, F.A. (2018). Çağdaş İslam Düşüncesinde Kur’ân’a Yaklaşımlar. İz Yayıncılık.
• er-Raysûnî, K. (1431). en-Nassu’l-Kur’ânî. Menşûrât Vizâratü’l-Evkaf.
• Rosenthal, M. ve Yudin, P. (1981). el-Mevsûatü’l-felsefiyye, Samir Kerem (çev.). Dâru’t-Talîa.
• Salih, H. (2007). el-İnsidedü’t-tarihî. Dâru’s-Sâkî.
• Salih, H. (2010). el-İslam ve’l-inğılâk. Dâru’t-Talîa.
• eş-Şerafi, A. (2008). el-İslâm beyne’risale ve’t-tarih. Dâru’t-Talîa.
• eş-Şerafi, A. (2009). Tahdîsü’lfikri’l-İslâmî. Dâru’l-Medâri’l-İslâmî.
• el-Uzma, A. (1410). en-Nass ve’l-üstûra ve’tarih. Dâru’s-Sâkî.
• Yıldırım, A. (2021b). Tefsir Usûlü Kavramında Anlam Arayışı. Mizanü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi, 12 (1), 345-376.
• Yıldırım, A. (2021a). Tefsir Usûlü’nün Mâhiyeti. DBY Yayınları.
• Zahir, A. (1998). el-Üsüsü’l-felsefiyye li’l-’ılmeniyye. Dâru’s-Sâkî.