Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Beyanı

TurAR Dergisi yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı ve Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesinin aşağıdaki ilkelerine uymayı taahhüt eder. Bu bildirge Committee on Publication Ethics (COPE), Council of Science Editors (CSE), World Association of Medical Editors (WAME) ve International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) adlı kuruluşların dergi editörleri için geliştirdikleri öneri ve kılavuzlar temel alınarak hazırlanmıştır.

Yayınlanmak üzere dergiye gönderilen yazılar daha önce başka bir dergide yayınlanmamış (bilimsel toplantılarda sunulmuş ve tam metin yayımlanmış bildiriler dahil) veya yayınlanmak üzere eşzamanlı olarak herhangi bir dergiye gönderilmemiş olmalıdır.
Dergiye gönderilen yazılar, bir Editör ve en az iki hakem tarafından incelenmek suretiyle çift kör eş değerlendirme (double-blind peer review) süresine alınır. Gönderilen yazıların herhangi bir aşamada, amaca yönelik bir yazılım aracılığıyla intihal açısından incelenebileceği hakkını saklıdır. Bu amaçla intihale yönelik izinsiz alıntı ya da düzmece veriler, sahtecilik (tablo şekil ya da araştırma verilerinin uydurma ya da manipüle edilmiş olması) ve araştırmada uygunsuz insan ya da hayvan materyali kullanımına yönelik incelemelerin söz konusu olduğu ve standartlara uygun olmayan yazılar dergide yayımlanmaz. Bu kural, standart ve uyumsuzluğunun yayın sonrası aşamada saptandığı durumda da geçerlidir ve yazının yayından geri çekilmesini gerektirir. Dergimiz, yayın etiği gereği, intihal ya da çifte yayın şüphesi durumlarını rapor edebilme sorumluluğunu hatırlatır.
Dergimiz, yayın etiğinin kötüye kullanımı ya da ihlali ile ilgili olası durumlarda COPE tarafından geliştirilen Yayın Etiği Akış Şemalarını temel alır. Bu konudaki ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız.
Yazar Sorumlulukları
Yazar(lar) gönderdikleri yazıların özgünlüğünü teminat altına almalıdır. Yazının daha önce herhangi bir yerde, herhangi bir dilde yayımlanmadığı ya da yayımlanmak üzere değerlendirmeye alınmış olmadığını beyan etmelidirler. Geçerli telif hakkı sözleşme ve yasalarına uymalıdırlar. Dergimizde tablo, şekil ya da diğer katkı sunan alıntılar gibi telifli materyal ancak geçerli izin ve telif onayı ile yayımlanır ve bu sorumluluk yazarlara aittir. Yazar(lar); başka yazarlar, katkı sağlayıcılar ya da kaynaklara uygun bir biçimde atıf yapmalı ve ilgili kaynakları belirtmelidir.
Araştırma türü yazıların (kısa raporlar dahil) yazar(lar)ı; "çalışmayı tasarlama", "verileri toplama", "verileri inceleme", "yazıyı yazma" ve "verilerin ve analizlerin doğruluğunu onaylama" aşamalarından en az 3 tanesine katılmış olmak ve bu durumu beyan etmek zorundadır.
Yazarlar, çalışma ile ilgili bilinmesi gereken ve çalışmanın bulgularını ya da bilimsel sonucunu potansiyel olarak etkileyebilecek bir mali ilişkiyi ya da çıkar çakışması (conflict of interest) veya rekabet (competing interest) alanlarını açıklamakla yükümlüdür. Çalışmaya yapılan tüm mali katkıları, sponsorlukları ya da proje desteklerini açıklıkla bildirmelidirler.
Yazar yayımlanmış yazısında anlamlı bir bilimsel hata ya da uygunsuzluk saptadığında, yazıyı geri çekme ya da hatayı düzeltme amacıyla olabildiğince hızlı bir şekilde Editör ile temasa geçme yükümlülüğünü taşır.
Yazarlık ve yazar sorumlulukları konusundaki ICMJE yönergeleri için tıklayınız.
Hakem Sorumlulukları
Hakemler gelen yazıları, yazarlarının etnik köken, cinsiyet, tabiyet, dini inanış ya da politik felsefelerini dikkate almaksızın bilimsel içerik açısından değerlendirir. Hakemler açısından; araştırma, yazarlar ya da destekleyiciler ile ilgili bir çıkar veya rekabet çakışması bulunmamalıdır. Hakem kararları nesnel olmalıdır.
Hakemler yazar tarafından atıf yapılmamış yayımlanmış ilintili yayınları belirtmelidir. Gönderilen yazı ile ilgili tüm bilgilerin gizli tutulması ve yazar tarafından yapılan telif hakkı ihlali ve intihal durumlarının farkına vardığında Editöre bildirilmesi ile yükümlüdürler.
Hakem, gönderilen bir yazının içeriğinin kendi bilimsel alanı ya da birikimi ile uyumsuz olduğunu düşündüğünde ya da hızlı bir değerlendirme yapamayacağı durumlarda Editörü bilgilendirmeli ve değerlendirme sürecinden affını istemelidir.
COPE tarafından hazırlanan "Hakem Kılavuzu"adlı PDF dokümanına erişmek için tıklayınız.
Editör Sorumlulukları
Editörler gelen yazıları, yazarlarının etnik köken, cinsiyet, cinsiyet tercihi, tabiyet, dini inanış ya da politik felsefelerini dikkate almaksızın bilimsel içerik açısından değerlendirir. Gönderilen yazıların yayımlanması için adil bir çift kör eş değerlendirme süreci sağlarlar. Gönderilen yazı ile ilgili tüm bilgilerin yayımlanana kadar gizli tutulmasını garanti altına alırlar.
Editörler yayının içeriği ve toplam kalitesinden sorumludur. Erratum sayfaları yoluyla gerektiğinde düzeltme yayımlarlar.
Editör; yazarlar, editörler ve hakemler arasında olabilecek herhangi bir çıkar veya rekabet çakışmasına olanak vermemelidir. TurAR  Dergisinde hakem atamasında sadece Editör tam yetkiye sahip olup yazıların yayımlanması ile ilgili sonuç kararından da kendisi sorumludur.
COPE tarafından hazırlanan "Editörlerin Genel Görev ve Sorumlulukları" adlı PDF dokümanına erişmek için tıklayınız.

İntihal 

Sayın Yazar(lar), size iThenticate ya da benzeri programların indeks sonuçlarının yorumlanması hakkında öncelikle iThenticate ya da benzeri yazılımlar yardımcı programlardır ve temelde çalışmanın BENZERLİK (Similarity) tespitini yaparak hem yazar(lar)a hem de editörlere kontrol amaçlı kolaylık sağlarlar. Yani programların temel işlevi intihali/aşırmayı tespit etmesi değildir. Bununla birlikte program yüzde yüz doğrulukla da çalışmaz. Bunun birçok nedeni vardır (kısıtlar: kitaplar ya da çevrimdışı kaynakların taranmaması vb.).

Ancak program, çalışmanın diğer çalışmalarla olan benzerliğini ortaya koyması bakımından oldukça kullanışlıdır. Program, kısıtlar dahilinde elde edilen, benzerlik raporu ile çalışmanın ne kadar ÖZGÜN olduğunu ortaya koyar/tespit eder. Yani bir yerden ne kadar çok kopyala-yapıştır ile cümle/paragraf alınırsa, takdir edersiniz ki çalışmanın özgünlüğü de o derece zayıflar. Tam bu noktada atıf gösterme kuralları devreye girmektedir. Bir kişinin atıfını olduğu gibi aktaracaksak bunun yöntemi farklıdır. Bunu tırnak içinde göstermek bir yöntemdir (ki bunun da belli oranlarının olduğu unutulmamalıdır). Ve bunu programda yoksay diyebilir, böylece benzerliği azaltıp özgünlüğü arttırabiliriz.

Ancak yazarlarımızın özellikle bu konuda şikayetleri olduğunu fark ettik. Örneğin paragraf olduğu gibi başka bir kaynaktan alınmış ve sonunda da kaynak gösterilmiş. Bunun neresi yanlış/intihal diyor? yazarlarımız. Haklılar fakat bu intihal değil atıf hatasıdır. Neden?

Az önce de bahsettiğim gibi eğer bir başka yazarın söylediklerini olduğu gibi kelimesi kelimesine aktaracaksak bu tırnak içinde olmalıdır. Aksi halde atıf hatası olarak karşımıza çıkar ve de benzerlik oranını arttırarak çalışmanın özgünlüğünü azaltır. Bunun yerine diğer yazarın fikrini kendi cümlelerimizle yorumlayarak aktarırsak (yazarın temel fikrine sadık kalarak) sonunda kaynak göstermek doğru bir yöntemdir. Bu ve benzeri durumlardan kaçınmak için atıf gösterme kurallarına uyulmalıdır.

Bu noktada alıntı yapmanın püf noktalarından da kısaca bahsetmek gerekir. Temel olarak iki tür alıntı vardır (kaynak için bkz. https://www.ybu.edu.tr/kutuphane/contents/files/apa.pdf):



1) Direkt, (quotation, tam alıntı);

Bu tür alıntılar, kaynak eserden olduğu gibi alınır. Sayfa numarası gerektirir. Bunun için yazar adı ve eser kökü belirtilmelidir. Alıntı tırnak (“….”) içinde olmalıdır.

Tırnak içerisindeki ifadede yer alan hem fikir hem de sözcükler zikredilen yazara aittir. Araştırmacı sadece aktaran durumundadır. Bu yüzden de sayfa numarası zorunlu olarak belirtilmelidir.



2) Endirekt, (in-text citation, anma, gönderme, atıf yapma).

Bu tür alıntılar yazarın zikrettiği fikir için yapılır. Yine de kaynak belirtilir. Tırnak (“….”) gerektirmez.

Endirekt alıntılarda sadece bir fikir olmalıdır. Fikir zikredilen yazara, sözcükler zikreden yazara aittir. Yazar bu kurala bir başkasının fikrine saygı duymak için uyar. Kaynak bir makalenin, bir kitabın bütünü ya da bir çalışmanın bir kesiti olabilir. Fikir bu eserlerin tümünde ya da bir kısmında dile getirilmiş olabilir. Bazen sayfa aralıkları belirtilerek sayfa numarası da verilebilir.



Tekrar programa dönecek olursak, programın bir diğer faydası da gözden kaçan/unutulan atıf göstermeme durumlarını tespit etmemize imkan sağlamasıdır. Bu durum, yani kaynağın olmaması, intihal/aşırma suçuna girmektedir ki bunu hem dergimizin hem de siz yazarlar ın yaşamasını istemeyiz. Ciddi sonuçları ve yaptırımları olan bir durumdur.

Sonuç olarak iThenticate ya da benzeri programların doğrudan bir intihal programı olmadığı (ki bu konudaki nihai kararı hukuki merciler verir) ve program(lar)ın bizlere yukarıda da belirtilen hususlarda kontrol amaçlı yardımcı bir program olduğu unutulmamalıdır.

Saygılarımızla...