Hemşirelik Öğrencilerinin Huzurevinde Uygulama Yapma Durumlarına Göre Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumlarının Değerlendirilmesi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 46 - 54, 30.06.2024

Merve Gülpak , Emine Derya İster , Ruşen Darendeli

Öz

Amaç: Bu araştırma Huzurevinde uygulama yapan ve yapmayan hemşirelik bölümü son sınıf öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarını değerlendirmek ve karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve yöntem: Araştırmanın örneklemini bir Sağlık Bilimleri Fakültesi’nin hemşirelik bölümünde 4. sınıfa devam eden, araştırmaya katılma kriterlerini karşılayan ve çalışmaya katılmaya gönüllü 108 hemşirelik öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği dersi kapsamında öğrencilerin yaklaşık yarısı huzurevinde, diğer öğrenciler ise klinik alanlarda uygulama yapmıştır. Araştırmada veriler anket formu ve Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği (YATÖ) kullanılarak 2022-2023 güz yarıyılı dönem sonunda toplanmıştır. Veriler analizi SPSS 23 programı ile yapılmış, %95 güven düzeyi ile çalışılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık değeri p<0.05 kabul edilmiştir.
Bulgular: Araştırmadaki tüm öğrencilerin YATÖ total puan ortalaması 82.30±9.12’dir. YATÖ total, yaşlının yaşamını sınırlama ve yaşlıya yönelik olumlu ayrımcılık alt boyutları puan ortalamaları açısından huzurevinde uygulama yapan ve yapmayan öğrenciler arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark bulunmuştur(p<0,05). Huzurevinde uygulama yapan öğrencilerin tutumlarının daha olumlu olduğu belirlenmiştir. Mezuniyet sonrası geriatrik birimde çalışmayı isteyen öğrencilerin sayısı huzurevinde uygulama yapan öğrencilerde daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç ve öneriler: Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarını huzurevinde uygulama yapma olumlu yönde etkilemektedir. Huzurevi uygulaması öğrencilerin mezuniyet sonrası geriatrik birimlerde çalışma isteklerini arttırmaktadır. Yaşlı toplumlarda yaşlı bakım stratejilerinin geliştirilmesi kaçınılmazdır. Hemşireler yaşlı bireylere huzurevi, klinik alan, evde bakım gibi birçok alanda hizmet vermektedir. Yaşlı bakım düzeyinin arttırılmasında öğrencilerin yaşlılara ilişkin olumlu tutum geliştirmesi çok önemlidir. Bu nedenle hemşirelik eğitim müfredatları öğrencilerin geriatrik birimlerde uygulama yapmalarını olanak tanımalıdır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı ayrımcılığı, tutum, hemşirelik, öğrenci, huzurevi

Evaluation of Nursing Students' Attitudes towards Ageism According to Status ofTheir Practice in Nursing Home: A Comparative Study

Öz

Aim: This research was conducted to evaluate and compare the attitudes towards ageism of nursing students, who do and do not practice in nursing homes.
Materials and methods: The sample of the study consisted of 108 nursing students who were attending the 4th year in the nursing department of a Faculty of Health Sciences, who met the research participation criteria and volunteered to participate in the study. In the study, within the scope of the Mental Health and Disease Nursing course, approximately half of the students practiced in nursing homes and the other students practiced in clinical areas. In the research, data were collected at the end of the 2022-2023 fall semester using a survey form and the Ageism Attitude Scale. Data analysis was done with the SPSS 23 program and was studied with a 95% confidence level. Number, percentage, mean, standard deviation, t test in independent groups, Mann Whitney U test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to evaluate the data. Statistical significance value was accepted as p<0.05.
Results: The average of Ageism Attitude Scale total score of all students in the study were 82.30±9.12. A statistically significant difference was found between the students who practiced in nursing homes and those who did not in terms of the mean scores of the Ageism Attitude Scale total score, limiting the life of the elderly and positive discrimination towards the elderly subscales (p<0.05). It was determined that the attitudes of the students who practiced in the nursing home were more positive. It was determined that the number of students who wanted to work in a geriatric unit after graduation was higher among students who practiced in a nursing home (p<0.05).
Conclusion and Recommendations: Practicing in a nursing home positively affects nursing students' attitudes towards ageism. Nursing home practice increases students' desire to work in geriatric units after graduation. It is inevitable to develop elderly care strategies in elderly societies. Nurses provide services to elderly individuals in many areas such as nursing homes, clinics, and home care. In order to increase the level of elderly care, it is very important for students to develop positive attitudes towards the elderly. Therefore, nursing education curricula should allow students to practice in geriatric units.

Anahtar Kelimeler

Ageism, attitude, nursing, student, nursing home

Kaynakça

• Ageing and health. Erişim: World Health Organization. ( https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health) Erişim tarihi: 10.08.2023
• İstatistiklerle Yaşlılar, 2022. Erişim: (https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0statistiklerle-Ya%C5%9Fl%C4%B1lar-202249667&dil=1#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfus%20olarak%20kabul%20edilen,9%2C9'a%20y%C3%BC) Erişim tarihi: 10.08.2023
• Can R, Tambağ H, Hüzmeli ED, Duman F. Öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları: bir üniversite örneği. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2020; 6(1): 68-76.
• Gürsoy MY, Mechmet FC. Nursing students’ attitudes toward the elderly: A systematic review based on studies conducted in Turkiye. Psikoloji Çalışmaları 2023; 43(2): 195-213.
• Global report on ageism. World Health Organization 2021. Erişim: https://www.un.org/development/desa/dspd/wp-content/uploads/sites/22/2021/03/9789240016866-eng.pdf. ISBN 978-92-4-001686-6 (electronic version) ISBN 978-92-4-001687-3 (print version). Erişim tarihi: 11.06.2024
• Güdük Ö, Shirvan SJ, Özaydin Ö. University students’ attitudes towards age discrimination and affecting factors in turkey: A systematic review. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi 2023; 6(Özel sayI): 394-435.
• Allué-Sierra L, Antón-Solanas I, Rodríguez-Roca B, Anguas-Gracia A, Echániz-Serrano E, Fernández-Rodrigo MT, et all. Ageism and nursing students, past or reality?: A systematic review. Nurse Education Today 2023;122: 105739.
• Uysal N, Toprak FÜ, Koç F. Hemşirelik Öğrencileri ve klinik hemşirelerinin yaşlılığa ilişkin tutumlarının karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi 2020; 8(2):461-471.
• Kagan S, Melendez‐Torres GJ. Ageism in nursing. Journal of Nursing Management 2015; 23: 644–50.
• Wyman MF, Shiovitz-Ezra S, Bengel J. Ageism in the health care system: providers, patients, and systems. Contemporary Perspectives on Ageism 2018; 193-212.
• Rashedi V, Hasheminejad N, Naghibzadeh-Tahami A, Borhaninejad V. Ageism among primary health care professionals and nurses in Iran. Ethics, Medicine and Public Health 2021; 17(100638).
• Vefikuluçay D, Terzioğlu F. Development and psychometric evaluation of ageism attitude among the university students. Turkish Journal of Geriatrics 2011;14: 259-68.
• Tel H, Yıldırım M. Yaşlıya sunulan hizmetin niteliğini etkileyen bir faktör: sağlık çalışanlarının yaşlıya karşı tutumları. 6. Ulusal Geriatri Kongresi, 16-20 Ekim 2007, Kongre Kitabı. 2007.
• Rush KL, Hickey S, Epp S, Janke R. Nurses’ attitudes towards older people care: An integrative review. Journal of Clinical Nursing 2017; 26(23-24): 4105–4116. https://doi.org/10.1111/ jocn.13939
• Abudu Birresborn D, McCleary L, Puts M, Yakong V, Cranley L. Preparing nurses and nursing students to care for older adults in lower and middle-income countries: A scoping review. International Journal of Nursing Studies 2019; 92: 121–134. https://doi.org/10.1016/j. ijnurstu.2019.01.018
• Shen J, Xiao LD. Factors affecting nursing students’ intention to work with older people in China. Nurse Educ. Today 2012; 32: 219–223.
• Yılmaz E, Özkan S. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2010; 3: 35-53.
• Karadağ E, Vardar İnkaya B, Karatay G. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2012; 28: 31-40.
• Adıbelli D, Türkoğlu N, Kılıç D. Öğrenci hemşirelerin yaşlılığa ilişkin görüşleri ve yaşlılara karşı tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2013; 6 (1): 2-8.
• Altay B, Aydın T. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2015; 12(1): 11-18.
• Galzignato S, Veronese N, Sartori R. Study ofthe attitudes and future intentions of nursing students towards working with older people: an observational study. Aging Clinical and Experimental Research 2021; 1-6.
• Özbek-Yazıcı S, Kalaycı I, Kaya E, Tekin A. Yaşlı bakım programı öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 2015; 8(2): 77- 87.
• Seven A, Dülger H. Sağlık bakım hizmetleri bölümü öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve etkileyen faktörler. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities 2020; 5(7): 363-371.
• Usta YY, Demir Y, Yönder M, Yildiz A. Nursing students’ attitudes toward ageism in Turkey. Archives of Gerontology and Geriatrics 2012; 54(1): 90-93.
• Ünsar S, Erol Ö, Kurt S, Türüng F, Dinlegör- Sekmen İ, Sak C, Türksen S. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2015; 4(2): 61-67.
• Smith ML, Bergeron CD, Cowart C, Ahn S, Towne Jr SD, Ory MG, et al. Factors associated with ageist attitudes among college students. Geriatrics & Gerontology International 2017; 17(10): 1698-1706.
• ChengWLS. Roles of knowledge and attitude in the willingness of nursing students to care for older adults in Hong Kong. International Journal of Environmental Research and Public Health 2021; 18(15): 7757.
• Olak A, Tümer A. Hemşirelik 1. ve 4. sınıf öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. OPUS International Journal of Society Researches 2018; 8(14): 53-67.
• Ünsar S, Erol Ö, Kurt S, Türüng F, Sekmen İD, Sak C, Türksen S. Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2015; 4(2): 61-67.
• Güven ŞD, Muz GU, Ertürk NE. Üniversite öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı değişkenlerle ilişkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;15:99-105.
• Büken NÖ, Büken E, Yaşlanma olgusu ve tıp etiği. Turkish Journal of Geriatrics 2003; 6(2):75-79.