Günübirlik Kapadokya Turunda Ziyaret Noktaları ve Turist Rehberlerinin Verdiği Bilgiler

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 67 - 80, 31.12.2022

Selçuk Mıstık , Nihat Çeşmeci

https://doi.org/10.34090/tured.1100536

Öz

Amaç ve Önem: Bu çalışmanın amacı, Kapadokya Bölgesi'nde en sık uygulanan ve “Kırmızı Tur” olarak adlandırılan günübirlik turda: (a) durulacak yerlerin; (b) bu yerlerde anlatım yapılan noktaların; (c) anlatımlarda kullanılan kaynakların ve (d) anlatılan konuların tespit edilmesidir. Bu konuda elde edilecek bulgular ışığında gelecekte bu tur ve benzeri turlarda güzergâh ve rehberlerce verilen bilgiler konusunda mümkün olduğunca bir standardın oluşturulmasına ve turu gerçekleştirecek rehberlere tur planlaması ve yönetiminde ve bilgilendirmede de yol gösterici bir kaynak oluşturacağı düşünülmektedir.

Yöntem: Konuyla ilgili öncelikle literatür taraması yapılmış ve amaç doğrultusunda buradan yola çıkılarak görüşme formu oluşturulmuştur. Bölgede tecrübeli olan beş rehberle yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiş ve kaydedilmiştir. Sonrasında kayıtlar çözümlenmiş ve veriler içerik analizi ile manuel olarak analiz edilmiştir.

Bulgular: Turda en sık uğranılan yerlerin Göreme Açıkhava Müzesi, Güvercinlik Vadisi, Üç Güzeller, Devrent ve Paşabağ gibi çekicilikler olduğu belirlenmiştir. Bazı rehberlerin turda Zelve, Çavuşin, Ürgüp, Mustafapaşa ve Saruhan gibi çekiciliklere hiç gitmediği ortaya çıkmıştır. Anlatım yapılan çekiciliklerin en önemlisinin Göreme Açıkhava Müzesi olduğu ve rehberlerin, misafirlerine buraya gelmeden birkaç saat önce detaylı olarak Anadolu kronolojisini anlattıkları tespit edilmiştir. Bölgenin jeolojik yapısının anlatımı için ise Devrent, Üç Güzeller, Esentepe ya da Güvercinlik Vadisi’nin tercih edildiği belirlenmiştir.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Rehberlerin turdaki bilgilendirme rolünü ele alan ve özellikle tura hazırlık ve planlamayı kapsayan çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışmanın, tur planlama, gerçekleştirme ve rehberlik mesleğine yönelik uygulamalar konusunda yazındaki boşluğu doldurmaya yönelik bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bunun yanı sıra, bölge ile ilgili turların düzenlenmesinde bir yol gösterici olarak seyahat acentalarına ve bu turlarda hizmet veren tecrübesiz turist rehberlerine de yol gösterici olacağı umulmaktadır.

Sınırlılıklar: Çalışmada sadece destinasyondaki odaya üye olan rehberler dâhil edilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen katılımcı sayısının az olması da çalışmanın diğer önemli bir kısıtlılığı olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler: Kapadokya, günlük tur, turist rehberi, tur planlama, bilgilendirme 

Anahtar Kelimeler

Kapadokya, günlük tur, turist rehberi, tur planlama, bilgilendirme

Places Visited and Interpretation of Tourist Guides on the Daily Cappadocia Tour

Öz

Purpose and Importance: The aim of this study is to determine (a) the places which guides are visiting; (b) the points chosen for interpretation; (c) the sources used in preparation for interpretation and (d) the interpretation topics on the most frequently organized daily tour in Cappadocia – so called "Red Tour". In the light of the findings to be obtained, it is thought that a standard can be established in terms of the route and information provided by the guides on this or on the similar daily tours in the region.

Methodology: A literature review was made on the subject and based on it an interview form was created. After that a semi-structured interview with five experienced guides was held and recorded. The data obtained from interviews were analyzed manually by content analysis.

Findings: It was found that most visited attractions in this daily tour are Göreme Open-Air Museum, Pigeon Valley, Three Graces (fairy chimneys), Devrent / Imagination Valley and Paşabağ heritage site. Attractions like Zelve heritage site, Çavuşin village, Mustafapaşa village, Saruhan caravanserai and Ürgüp are almost never visited on this tour. Most important place for interpretation is found to be a Göreme Open-Air Museum. A few hours before the visit to this museum guides are introducing an Anatolian chronology. Geological structure of the region is introduced mostly in Devrent / Imagination Valley, Three Graces (fairy chimneys), Paşabağ heritage site, Pigeon Valley or Esentepe panoramic view points.

Originality/Value: Studies that deal with the information-giving role of the guides on the tour and especially which cover the preparations and tour planning are still limited. It is thought that this study will make a contribution to fill the gap in the literature on tour planning, tour realization and practices in the guiding profession. In addition, it is hoped that this research will help regional professionals (travel agencies and inexperienced tourist guides) for organizing and designing tours and interpreting the region.

Research Limitations/implications: Only members of regional guide chamber were included in the study. The small number of participants can be considered as another important limitation of the study.

Keywords: Cappadocia, daily tour, tour guide, tour planning, interpretation

Anahtar Kelimeler

Cappadocia, daily tour, tour guide, tour planning, interpretation

Kaynakça

• Ababneh, A. (2018). Tour guides and heritage interpretation: Guides’ interpretation of the past at the archaeological site of Jarash. Jordan. Journal of Heritage Tourism, 13(3), 257–272.
• Akay, B. & Özöğütçü, B. (2019). Turist rehberlerinin gastronomi bilgisi ve algısının tavsiye niyetine etkisi, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, Ek Sayı, 1412-1424.
• Akurgal, E. (2017). Anadolu uygarlıkları, (2. Baskı). Phoenix Yayınevi.
• Akurgal, E. (2019). Anadolu kültür tarihi, (2. baskı). Phoenix Yayınevi.
• Ap, J. & Wong, K. K. (2001). Case study on tour guiding: Professionalism, issues and problems. Tourism Management, 22(5), 551-563.
• Açıkgöz, A. İ. (2020). Kapadokya bölgesinde bağcılık ve şarapçılık. Ürün Yayınları.
• Aslanapa, O. (2019), Türk sanatı, (17. baskı) Remzi Kitabevi.
• Akşit, C. (2019). Dinler tarihi. Kamer Yayınları.
• Bainbridge, J., Atkinson, B. & Fallon, S. (2017). Lonely planet Turkey. Lonely Planet Global Limited.
• Başkale, H. (2016) Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Baştuğ H. (2019). Sosyal bilgilerde seyahatnamelerin yeri ve seyyahların gözüyle Nevşehir. (Tez No. 563328) [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Curran, P. J. T. (1978). Principles and procedures of tour management. CBI Publishing.
• Collins V. R. (2000). Becoming a tour guide. Principles of guiding and site interpretation. Continuum.
• Çapar, G. (2020). Turist rehberlerinin yorumlama performansının hatırlanır tur deneyimi ve davranışsal niyetlere etkisi: Yerli turistler üzerine bir araştırma. (Tez No. 656884) [Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Çeşmeci, N. & Kırıcı Tekeli, E. (2018). Göreme Tarihi Milli Parkı’nın sürdürülebilir turizm açısından değerlendirilmesi. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 10(40), 148-155.
• Çokal, Z. (2015). Bir kültür elçisi olarak profesyonel turist rehberinin turistlere aktarılan kültürel değerlere katkısına yönelik turist algılamaları: Nevşehir örneği. (Tez No. 407276) [Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Çoban Ö., (2019), Turist rehberlerinin tur esnasında destinasyonun gastronomik unsurları hakkında bilgi verme düzeyleri: Kapadokya bölgesi örneği. İçinde Ş. Aydın, Ö. Çoban, Y. Karakuş, N. Çalışkan (Eds), 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 671-675).
• Düzgün, E. (2021). Tur planlaması ve yönetimi esnasında karşılaşılan sorunlar, İçinde Ö. Değirmencioğlu (Ed.). Örneklerle tur planlaması ve yönetimi (1. baskı, ss. 195-216). Detay Yayıncılık.
• Değirmencioğlu, Ö. & Ahipaşaoğlu, S. (2011), Anadolu’da turizm rehberliği, (6. baskı) Gazi Kitabevi.
• Değirmencioğlu, Ö. & Başçı, A. (2014), İsa peygamber ve Anadolu ikonografisi, (1. baskı) Detay Yayıncılık.
• Dworkin, S. L. (2012). Sample size policy for qualitative studies using in-depth interviews. Archives of Sexual Behavior, 42, 1319-1320.
• Eren, D. ve Bozkurt, İ. (2020). Aşırı turizm sorunsalı: Kapadokya Bölgesi’ne yönelik bir çalışma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 3090-3107.
• Gülyaz, M.E. (2012). Göreme Açık Hava Müzesi, Seçil Ofset.
• Gülyaz, M.E. (2019). Dünya mirasında Kapadokya, Seçil Ofset.
• Gürdal, M. (2014). Türkiye turizm coğrafyası, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Herodot. (2020). Tarih, Panama Yayıncılık.
• Jolivet-Levy, C. (2012). Byzantine settlements and monuments of Cappadocia. Eastern Christian Art, 9(1) 53- 62.
• Kalas, V. G. (2020). Rock-cut architecture of the Peristrema Valley: Society and settlement in Byzantine Cappadocia (Tez No. 9985261) [Doktora tezi, New York University]. ProQuest Dissertations & Theses Global.
• Karamustafa, K. & Çeşmeci, N. (2006). Paket tur operasyonunda turist rehberlerinin karşılaştıkları yönetsel sorunlar üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 70-86.
• Keskin, B. (2020). Kapadokya bölgesini ziyaret eden turistlerin günlük tur deneyimlerinin destinasyon prestiji algılamalarına etkisi: Tur türünün düzenleyici rolü. (Tez No. 645304) [Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Keskin, E. Ardıç Yetiş. Ş. & Yorgancı B. (2020), Turist rehberlerinin gastronomiye yönelik bilgi ve algı düzeylerinin tavsiye niyetine etkisi: Kapadokya örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(3), 553-566.
• Korat, G. (2018). Kapadokya taş kapıdan taç kapıya, (1. Baskı) Doğan Kitap.
• Küçük, A. Tümer, G. & Küçük, M.A. (2018), Dinler tarihi, (9. Baskı). Berikan Yayınevi.
• Mango, C. (2015). Bizans Yeni Roma İmparatorluğu. Yapı Kredi Yayınları.
• Özbek, Ö. & İskender, A. (2021). Turist rehberlerinin anlatım performanslarının tur memnuniyetine etkisi: Kapadokya üzerinde bir uygulama. Journal of Applied Tourism Research, 2(2),159-168.
• Pekin, F. (2018). Kapadokya kayalardaki şiirsellik gezi rehberi. İletişim Yayınları.
• Rabotić, B. (2010). Tourist Guides in Contemporary Tourism. International Conference on Tourism and Environment, Philip Noel-Baker University, Sarajevo, Bosnia & Herzegovina, 4-5 March, 353-364.
• Pugsley, P. (2016), Blue guide Central Anatolia, Somerset Books.
• Quinn, B. & Ryan, T. (2016). Tour guides and the mediation of difficult memories: The case of Dublin Castle, Ireland. Current Issues in Tourism, 19(4), 322–337.
• Sözen, M. (1998), Kapadokya, Ayhan Şahenk Vakfı.
• Strabon. (2018). Geographica. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Turist Rehberleri Birliği (TUREB). Rehber İstatistikleri. http://tureb.org.tr/tr/RehberIstatistik/ (Erişim Tarihi: 23.03.2022).
• Uysun, M. (2011), Kapadokya kaya kiliseleri ikonografisi. Doğuş Ofset.
• Weiler, B. & Ham, S. H. (2001). Tour guides and interpretation in ecotourism, İçinde: D. Weaver (Ed.), The encyclopedia of ecotourism (ss. 549–563). CABI Publishing.
• Yazıcı, H. (2002), İç Anadolu Bölgesi coğrafyası. Nobel Yayın Dağıtım.
• Yetgin, D. & Yolal, M. (2021). Turist rehberinin tur yönetimi, içinde S. Eser, S. Şahin ve C. Çakıcı (Eds.). Turist rehberliği (2. Baskı), ss. 137-160. Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.