Determination of Knowledge, Experience and Attitudes of Tourism Guidance Department Students towards Intangible Cultural Heritage Values

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 161 - 181, 31.12.2022

Hasan Hüseyin Soybalı , Eda Çoban , Turgut Türkoğlu

https://doi.org/10.34090/tured.1201059

Cited By: 1

Öz

Purpose and Importance: The aim of this research is to determine the knowledge and experience levels and attitudes of the students of the tourism guidance department towards the values in the ICH representative list of Turkey. The knowledge, experience and attitudes towards the cultural heritage are important factors in the successful fulfillment of these responsibilities of the tourist guides, who play an important role in the visitors' recognition of the cultural elements of a region, the formation of positive feelings and thoughts towards the region, the development of their behavioral intentions, and the increase of the image of the region. Although university education plays a major role in the guides' gaining this acquisition, this research is important in terms of identifying the problems experienced in the related field and making suggestions for these problems by determining the knowledge and experience levels and attitudes of the students of the tourism guidance department towards the elements of ICH.

Methodology: Questionnaire technique, which is one of the data collection methods in quantitative research, was used in the research. The population of the research consists of the students of Afyon Kocatepe University, Faculty of Tourism, Department of Tourism Guidance. Convenience sampling method was used in the research. Research data were collected face to face with 245 people between December 2021-January 2022.

Findings: As a result of the research, it was determined that the level of knowledge of tourism guidance students about “Turkish Coffee Culture and Tradition”, “Karagöz” and “Flatbread Making and Sharing Culture: Lavash, Katyrma, Jupka, Yufka” among the elements included in the SOKÜM representative list is higher than the other elements. Looking at the level of experience, it has been revealed that the level of experiencing the elements of "Turkish Coffee Culture and Tradition" and " Flatbread Making and Sharing Culture: Lavash, Katyrma, Jupka, Yufka" is higher. There is a significant difference in the knowledge, experience and attitudes of the participants according to their classes, work and internship experience. However, it was determined that the knowledge and experience levels of the participants and their attitudes towards ICH were generally low.

Originality/Value: When the literature on the subject is examined, there are various studies to determine the knowledge, awareness and experience levels of university students, teachers and academicians studying in different disciplines. However, it has been seen that these studies are handled within the scope of tangible cultural heritage and that there is not enough work on intangible cultural heritage. It is thought that the related study will contribute to the literature in order to determine the knowledge and experience levels and attitudes of the students of the tourism guidance department towards the intangible cultural heritage and to reveal the importance of university education at this point.

Keywords: Tourist guide, intangible cultural heritage, knowledge, experience, attitude

Anahtar Kelimeler

Tourist guide, intangible cultural heritage, knowledge, experience, attitude

Turizm Rehberliği Bölümü Öğrencilerinin Somut Olmayan Kültürel Miras Değerlerine Yönelik Bilgi, Deneyim ve Tutumlarının Belirlenmesi

Öz

Amaç ve Önem: Bu araştırmanın amacı, turizm rehberliği bölümü öğrencilerinin Türkiye’nin SOKÜM temsili listesinde yer alan değerlerine yönelik bilgi ve deneyim düzeyleri ile tutumlarının belirlenmesidir. Ziyaretçilerin bir bölgenin kültürel öğelerini tanıması, bölgeye yönelik olumlu duygu ve düşüncelerinin oluşması ve davranışsal niyetlerinin gelişmesi, bölge imajının artması noktasında önemli görev üstlenen turist rehberlerinin bu sorumluluklarını başarılı şekilde yerine getirmesinde sahip oldukları kültürel mirasa yönelik bilgi, deneyim ve tutumları önemli etkendir. Rehberlerin bu edinimi kazanmasında üniversite eğitiminin büyük rolü bulunmakla birlikte bu araştırma, turizm rehberliği bölümü öğrencilerinin SOKÜM unsurlarına yönelik bilgi ve deneyim düzeyleri ile tutumlarını belirleyerek ilgili alanda yaşanan sorunları tespit etmek ve bu sorunlara öneriler getirmek açısından önem taşımaktadır.

Yöntem: Araştırmada, nicel araştırmada veri toplama yöntemlerinden olan anket tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın evrenini Afyon Kocatepe Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği bölümü öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri Aralık 2021-Ocak 2022 tarihleri arasında 245 kişi ile yüz yüze toplanmıştır.

Bulgular: Yapılan araştırma sonucunda turizm rehberliği öğrencilerinin SOKÜM temsili listesinde yer alan unsurlar arasında “Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği”, “Karagöz” ve “İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü” ile ilgili bilgi düzeylerinin diğer unsurlara göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Deneyim düzeyine bakıldığında ise “Türk Kahvesi Kültürü ve Geleneği” ve “İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü” unsurlarının deneyimlenme düzeyinin daha yüksek olduğu ortaya konulmuştur. Katılımcıların bilgi ve deneyim ile tutumlarının sınıflarına, iş ve staj deneyimine göre anlamlı bir farklılık görülmektedir. Ancak katılımcıların bilgi ve deneyim düzeyleri ile SOKÜM tutumlarının genel itibariyle düşük olduğu saptanmıştır.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Konu ile ilgili literatür incelendiğinde farklı disiplinlerde eğitim gören üniversite öğrencilerinin, öğretmenlerin, akademisyenlerin kültürel mirasa yönelik bilgi, farkındalık, deneyim düzeylerini belirlemeye yönelik çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Ancak bu çalışmaların somut kültürel miras kapsamında ele alındığı ve somut olmayan kültürel mirasa yönelik yeterli düzeyde çalışma yapılmadığı görülmüştür. Turizm rehberliği bölümü öğrencilerinin somut olmayan kültürel mirasa yönelik bilgi ve deneyim düzeyleri ile tutumlarının belirlenmesi ve üniversite eğitiminin bu noktada taşıdığı önemi ortaya koymak adına ilgili çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Turist rehberliği, somut olmayan kültürel miras, bilgi, deneyim, tutum.

Anahtar Kelimeler

Turist rehberliği, somut olmayan kültürel miras, bilgi, deneyim, tutum

Kaynakça

• Akkuş, G., Karaca, Ş., & Polat, G. (2015). Miras farkındalığı ve deneyimi: Üniversite öğrencilerine yönelik keşifsel bir çalışma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 71-81.
• Akkuş, Ç. (2020). Türk dünyası öğrencilerinin UNESCO somut olmayan kültür mirası değerlerine ilişkin bilgi ve deneyim düzeylerinin karşılaştırılması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 608-624. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.772492
• Akyol, P. K. (2016). Somut olmayan kültürel mirasın örgün eğitime uygulanması: Ağ araştırması (webquest) örneği. Milli Folklor Dergisi, 111, 125-146.
• Belber, B. G. & Sözbilen, G. (2019). Turizm öğrencilerinin boş zaman etkinlikleri içerisinde somut olmayan kültürel miras (SOKÜM) unsurlarının yeri. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(2), 897-916. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.04.1094
• Bişkin, F. & Adabalı, M. M. (2018). Turizm öğrenimi gören lisans öğrencilerinin Türkiye’nin kültür mirasları ile ilgili bilgi düzey ve deneyimlerinin tespiti. International Journal of Social and Economic Sciences, 8(1), 84-96.
• Cihangir, M. & Köksal, S. (2019). Gençliğin kültürel miras algısı: Osmaniye yöresi için ankete dayalı bir değerlendirme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(4), 266-277.
• Çağırkan B., Bilek G., & Telli H. (2021). The perception of leisure time and concrete historical and cultural heritage awareness among university students. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3), 914-922.
• Çankaya, E. (2006). Somut olmayan kültürel mirasın müzecilik bağlamında korunması (Tez No. 271378) [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=_lmQbd0AU0fIgkrqHBrByw&no=1FcW4tO3_ft7kRDYQofeYA
• Çelepi, M. S. (2016). Somut olmayan kültürel miras ve üniversite gençliği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3), 15-35. https://doi.org/10.30803/adusobed.288155
• Demirbulat, Ö. G., Saatçı, G. & Avcıkurt, C. (2015). Bursa’nın somut kültürel varlıklarına yönelik öğrencilerin algıları: Harmancık MYO örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 12, 63-86.
• Dönmez, C. & Yeşilbursa, C. C. (2014). The effect of cultural heritage education on students’ attitudes toward tangible heritage. Elementary Education Online, 13(2), 425-442.
• Genç, V. (2020). Kültürel miras ve turizm ilişkisi, İçinde M. Gümüş, & S. E. Dilek (Eds.). Kültürel Miras ve Turizm (ss. 5-22). Detay Yayıncılık.
• Günden, B. (2021). Yükseköğrenim gören bireylerin somut kültürel mirasa yönelik tutumları ile kültürel miras kavramına ilişkin metaforik algıları üzerine bir çalışma (Tez No. 672170) [Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi). YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Günden, B. & Güneren E. (2021). Turist rehberi ile kültürel miras ve turizm meslek elemanı adaylarının kültürel miras algıları üzerine bir çalışma. Journal of Tourism Research Institute, 2(1), 17-32.
• Gümüş, N. & Adanalı, R. (2011). Buca’da (İzmir) tarihi ve kültürel mirasa yönelik ortaöğretim öğrencilerinin tutum ve davranışları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 87-102.
• Güneş, E., & Alagöz, G. (2018). Turizm eğitimi alan öğrencilerin kültürel miras tutumları üzerine bir araştırma. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 753-777. https://doi.org/10.14520/adyusbd.397551
• Gürel, D. & Çetin, T. (2019). A qualitative study on the opinions of 7th grade students on intangible cultural heritage. Review of International Geographical Education Online, 9(1), 36-62.
• Gürel, D. & Çetin, T. (2019). Intangible cultural heritage attitude scale: Validity and reliability study. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(1), 82-102.
• Gürel, D. & Çetin, T. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının somut olmayan kültürel mirasa yönelik tutum ve farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2190-2205. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1432
• Gürdoğan Bayır, Ö. & Çengelci Köse, T. (2019). Kültürel miras ve korunmasına ilişkin ortaokul öğrencilerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1827-1840. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3393
• Gök, T. (2020). Üniversite öğrencilerinin kültürel miras farkındalığını değerlendirmede önem-performans analizinin (ÖPA) kullanımı. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 325-341. https://doi.org/10.37847/tdtad.838415
• Halaç, H. H., Mokrane, H. & Turan, S. (2019). TÖMER öğrencilerinin kültürel miras ve koruma farkındalığı: Eskişehir Anadolu Üniversitesi örneklemi. Journal of Awareness, 4(2), 185-204. https://doi.org/10.26809/joa.4.015
• Halaç, H. H., Bayır, Ö. G., & Çengelci Köse, T. (2021). İlkokul öğrencilerine yönelik kültürel mirasa duyarlılık ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(31), 197-218. https://doi.org/10.35675/befdergi.810944
• Karaca, Ş., Akkuş, G., Şahbudak, E. & Işkın, M. (2017). Kültürel miras farkındalığı: Cumhuriyet Üniversitesi öğrencilerine yönelik bir uygulama çalışması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 9(16), 86-100. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.295701
• Karadeniz, C. B. (2020). Assessment for awareness and perception of the cultural heritage of geography students. Review of International Geographical Education, 10(1), 40-64. https://doi.org/10.33403rigeo.640722
• Keçe, M. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Ankara’nın tarihi ve kültürel turizm değerlerine yönelik ilgi ve farkındalıkları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 131-149.
• Kendir, H. (2020). Turizm eğitimi alan lisans öğrencilerinin kültürel miras algılarının belirlenmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2296-2310.
• Kılcan, B. & Akbaba, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kültürel mirasa duyarlılık değerine ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken, 5(3), 113-137.
• Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Millî Folklor Dergisi, 82, 19-31.
• Kozak, N., Akoğlan Kozak, M. & Kozak, M. (2017). Genel turizm: İlkeler-kavramlar (19. baskı). Detay Yayıncılık.
• Köroğlu, Ö., Yıldırım, H. U., & Avcıkurt, C. (2018). Kültürel miras kavramına ilişkin algıların metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 5(1), 98-113.
• Kutlu, M. (2009). Somut olmayan kültürel mirasın korunmasında eğitime yönelik ilk adım: Halk kültürü dersi. Milli Folklor Dergisi, 82, 13-18.
• Külcü, Ö. T. (2015). Kültürel miras kavramının eğitim açısından önemi. Akademia Disiplinlerarası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 27-32.
• Mancı, A. R. (2019). Üniversite öğrencilerinin kültürel miras farkındalığı ve deneyimleri: Harran Üniversitesi örneği-Şanlıurfa. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1164-1177.
• Oğuz, M. Ö. (2009). Somut olmayan kültürel miras ve kültürel ifade çeşitliliği. Millî Folklor Dergisi, 82, 6-13.
• Oğuz, M. Ö. (2018). Somut olmayan kültürel miras nedir? (3. Baskı). Geleneksel Yayıncılık.
• Pelit, E., Demir, M. & Türkoğlu, T. (2018). Kültürel mirasın sürdürülebilirliği: Turizm eğitimi veren kurum müfredatları üzerine bir inceleme. Turizm Akademik Dergisi, 5(2), 73-83.
• Sağ, Ç. & Ünal, F. (2019). Öğrencilerin somut olmayan kültürel mirasa ilişkin farkındalıklarının belirlenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1550-1560. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019..-519901
• Sarı, C., Kılıç, A. F., Güven, S. & Yaşar, H. B. (2020). Üniversite öğrencilerinin kültürel miras kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Uluslararası Dil, Eğitim ve Sosyal Bilimlerde Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 334-353.
• Selçuk, M. (1999). Teorik ve pratik açmazlarıyla kültürel miras öğretimini sorgulayan bir deneme. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 39(2), 255-264. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001341
• Selanik Ay, T. & Kurtdere Fidan, N. (2013). Öğretmen adaylarının "kültürel miras" kavramına ilişkin metaforları. Electronic Turkish Studies, 8(12). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5982
• Shankar, B. & Swamy, C. (2013). Creating awareness for heritage conservation in the city of Mysore: Issued and policies. International Journal of Modern Engineering Research, 3(2), 698-703.
• Shimray, S. R. & Ramaiah, C. K. (2019). Cultural heritage awareness among students of Pondicherry University: A study. Library Philosophy and Practice e-Journal, 1-6.
• Srivastava, S. (2015). A study of awareness of cultural heritage among the teachers at University Level. Universal Journal of Educational Research, 3(5), 336-344. https://doi.org/10.13189/ujer.2015.030505
• Tekin, G. (2019). Turizm fakültelerinde somut olmayan kültürel miras eğitimi üzerine bir inceleme. 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildiri Kitabı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• TDK (2022). https://sozluk.gov.tr/. (Erişim Tarihi: Ağustos, 18, 2022).
• UNESCO (1982). Mexico city declaration on cultural policies. in world conference on cultural policies. https://culturalrights.net/descargas/drets_culturals401.pdf. (Ağustos, 08 2022).
• UNESCO. (2003). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi. https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf. (Erişim Tarihi: Ocak, 01, 2022).
• Uygur, S. M. & Baykan, E. (2007). Kültür turizmi ve turizmin kültürel varlıklar üzerindeki etkileri. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 30-49.
• Yalçınkaya, E. (2015). Pre-service teachers’ views on intangible cultural heritage and its protection. The Anthropologist, 22(1), 64-72. https://doi.org/10.1080/09720073.2015.11891858
• Yeşilbursa, C. C. (2011). Sosyal bilgilerde miras eğitiminin öğrencilerin somut kültürel mirasa karşı tutumlarına ve akademik başarılarına etkisi. (Tez No. 298403) [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yeşilbursa, C. C. (2013). Altıncı sınıf öğrencilerinin somut kültürel mirasa yönelik görüşleri. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 405-420.
• Yıldırım Saçılık, M. & Toptaş, A. (2017). Kültür turizmi ve etkileri konusunda turizm öğrencilerinin algılarının belirlenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 4(2), 107-119.
• Yılmaz, Ş. K., Akkuş, G., Şahbudak, E. & Işkın, M. (2017). Kültürel miras farkındalığı: Cumhuriyet Üniversitesi öğrencilerine yönelik bir uygulama çalışması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 9(16), 86-100. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.295701