Analysis of the relationship between the financial performances of companies in BIST Balıkesir (xsbal) Index and stock returns using entropy-based TOPSIS and MAUT methods

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 227 - 274, 31.12.2023

Emre Arslan

Öz

The purpose of this research is to examine the relationship between the financial performance of companies listed on the BIST Balıkesir (XSBAL) index for the period 2018-2022 and their stock returns. In the study, a decision matrix was constructed by calculating financial ratios frequently used in financial performance analyses, using data obtained from annual balance sheets and income statements of the companies, along with the ratios available in the literature. Subsequently, criteria weights were determined using the ENTROPY method for weight calculation. TOPSIS and MAUT methods were employed for the calculation and evaluation of companies' financial performance. Furthermore, the existence of a relationship between the calculated performance rankings of the companies in the index and their stock returns was evaluated using Pearson Correlation analysis due to the normal distribution of the data. Based on the results of the research, for the period 2018-2022, it was found that, according to the acquired data, the most successful performing company was BNTAS according to both the TOPSIS and MAUT methods. On the other hand, the company with the least successful financial performance for the same period was determined as YAPRK according to both the TOPSIS and MAUT methods. Additionally, the Pearson correlation analysis did not reveal a significant relationship between the financial performance ranking and the stock return ranking in terms of the methods used. This finding suggests that investors in the XSBAL index do not always consider past performance when making investment decisions and may not always behave rationally in their investment choices. Given the absence of previous studies evaluating financial performance concerning city indexes in the literature, both the uniqueness of the study and its potential contribution to the literature are believed to be significant.

Anahtar Kelimeler

TOPSİS, MAUT, BIST BALIKESİR, ENTROPY

BIST Balıkesir (xsbal) Endeks şirketlerinin finansal performansları ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkinin entropi temelli TOPSİS ve MAUT yöntemleriyle analizi

Öz

Bu araştırmanın amacı, 2018-2022 dönemi için BİST Balıkesir (XSBAL) endeksinde yer alan şirketlerin finansal performansı ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada, şirketlerin yıllık bilanço ve gelir tablolarından elde edilen veriler ile literatürde yer alan ve finansal performans analizlerinde sıklıkla kullanılan finansal oranlar hesaplanarak karar matrisi oluşturulmuştur. Daha sonra ağırlık hesaplamada ENTROPİ yöntemi kullanılarak kriter ağırlıkları hesaplanmıştır. İşletmelerin finansal performanslarının hesaplanması ve değerlendirilmesinde TOPSİS ve MAUT yöntemleri kullanılmıştır. Bununla beraber endekste yer alan şirketlerin hesaplanan performans sıralamaları ile bu şirketlere ait hisse senedi getirileri arasında ilişkinin varlığı verilerin normal dağılması sebebiyle Pearson Korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, 2018-2022 dönemi içinde elde edilen verilere göre; en başarılı performansa sahip şirket, hem TOPSİS hem de MAUT yöntemine göre BNTAS, yine aynı dönem için en başarısız finansal performansa sahip olan şirket, hem TOPSİS hem de MAUT yöntemine göre YAPRK olarak bulunmuştur. Ayrıca Pearson korelasyon analizi sonucunda finansal performans sıralaması ile hisse senedi getiri sıralaması arasında kullanılan yöntemler açısından anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bulunan bu durum, XSBAL endeksine yatırım yapan tasarruf sahiplerinin yatırımları için karar verirken geçmiş performansı dikkate almadıkları ve yatırım kararlarında her zaman rasyonel davranmadıklarını ortaya koymaktadır. Literatürde yer alan önceki çalışmalarda şehir endekslerine ilişkin finansal performans değerlendirme çalışması olmaması nedeniyle hem çalışmanın özgünlüğü hem de literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

TOPSİS, MAUT, ENTROPİ, BİST BALIKESİR

Kaynakça

• Altan, Ş. (2020). Maut ve Entropi yöntemi. Atan ve Altan (Ed.), Örnek uygulamalarla çok kriterli karar verme yöntemleri içinde (s. 191-207). Gazi Kitabevi.
• Ayçin, E. (2020). Çok kriterli karar verme (2. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aydın, Y. (2020). Finansal performans ile pay senedi getirisi arasındaki ilişkinin Entropi ve MAUT ÇKKV teknikleriyle değerlendirilmesi: BİST Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünler sektörü firmalarından kanıtlar. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (TBMM 100. YIL Özel Sayısı). https://doi.org/10.33905/bseusbed.773541
• Das, A., & Roy, M. (2015). Financial performance analysis of select pharmaceutical companies in India: An application of TOPSIS mettiod. Research Bulletin, 41(3), Article 3. https://doi.org/10.33516/rb.v41i3.102-117p
• Demi̇r, G. (2021). Comparison of the financial performance of Turkish cement firms with Fuzzy SWARA-COPRAS-MAUT methods. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(4), 1875-1892. https://doi.org/10.21547/jss.917029
• Işık, Ö. & Koşaroğlu, Ş. M. (2020). Pay senetleri Borsa İstanbul’da işlem gören Türk Petrol şirketlerinin finansal performanslarının Sd ve Maut yöntemleri kullanılarak analizi. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.06.1378
• Karagöz, Y. (2019). SPSS ve AMOS uygulamalı nicel-nitel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. (2. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Keskin, İ. & Altan, Ş. (2020). TOPSİS yöntemi. M. Atan & Ş. Altan (Ed.), Örnek uygulamalarla çok kriterli karar verme yöntemleri içinde (1. Baskı, s. 71-85). Gazi Kitabevi.
• Lam, W. H., Lam, W. S., Liew, K. F., & Lee, P. F. (2023). Decision analysis on the financial performance of companies using Integrated Entropy-Fuzzy TOPSIS model. Mathematics, 11(2), Article 2. https://doi.org/10.3390/math11020397
• Ozkan, T. (2021). Financial performance evaluation with AHP-MAUT hybrid model: An application In Bist construction and public works sector. ETU Synthesis Journal of Economicand Administrative Sciences. Issue: 4, 27-44
• Özaydin, G., & Karakul, A. K. (2021). Entropi Tabanlı Maut, Saw ve Edas yöntemleri ile finansal performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1).
• Özdemir, M. (2018). TOPSİS. B. F. Yıldırım & E. Önder (Ed.), Çok kriterli karar verme yöntemleri içinde (3. bs, s. 133-153). Dora Basım-Yayım.
• Sumerli̇ Sarıgül, S., Ünlü, M., & Yaşar, E. (2023). Financial performance analysis of Airlines operating in Europe: CRITIC based MAUT and MARCOS methods. International Journal of Business and Economic Studies. https://doi.org/10.54821/uiecd.1257488
• Tangrukwaraskul, E., & Kulchanarat, K. (2019). Comparative analysis of financial performance of healthcare firms in the stock exchange of Thailand using TOPSIS Technique. Proceedings of International Academic Conferences, Article 9711727. https://ideas.repec.org//p/sek/iacpro/9711727.html
• Yadav, S. K., & Kapoor, R. (2018). Financial performance ranking of automotive companies in India using TOPSIS method. International Journal of Business Excellence, 16(2), 149-161.
• Yen, P. T. H., Tien-Chin, W., Hoa, N. T. H., & Anh, N. T. N. (2023). An evaluation of financial performance of Vietnam textile and apparel industry using the entropy-TOPSIS method. Journal of International Economics and Management, 23(1), Article 1. https://doi.org/10.38203/jiem.023.1.0058
• Zheng J., & Wu Q. (2022). TOPSIS financial performance evaluation of my country’s agricultural listed companies based on Entropy Weight Correction. Frontiers in Economics and Management, 3(4), 506-511. https://doi.org/10.6981/FEM.202204_3(4).0064