Eskişehir Ekolojik Koşullarında Farklı Hasat Dönemlerinin İzmir Kekiği (Origanum onites L.)'nin Uçucu Yağ Oranı ve Bileşenleri Üzerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 441 - 451, 31.12.2020

Nimet Katar , Duran Katar

Öz

Bu çalışma, farklı hasat zamanlarının (tomurcuklanma öncesi, tomurcuklanma dönemi, %50 çiçeklenme dönemi ve çiçeklenme bitimi) İzmir kekiğinin (Origanum onites L.) uçucu yağ oranı ve bileşimi üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Deneme 2016 ve 2017 yıllarında, Eskişehir ilinde tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmanın iki yıllık ortalamasına göre, en düşük (%2.42) ve en yüksek (%3.60) uçucu yağ oranı sırasıyla tomurcuklanma öncesi ve % 50 çiçeklenme döneminde elde edilmiştir. Uçucu yağın birinci ana bileşeni olan karvakrol yıllar ortalamasında %68.64-81.32 arasında değişirken, ikinci ana bileşen olan γ-terpinen ise % 6.63-11.91 arasında değişmiştir. Uçucu yağ oranı ve bileşenleri dikkate alındığında, Eskişehir ekolojik koşullarında İzmir kekiği yetiştiriciliği için en uygun hasat zamanının %50 çiçeklenme dönemi olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İzmir kekiği (Origanum onites L.), Hasat zamanı, Ontogenetik, Uçucu yağ oranı ve bileşenleri

Effect of Ontogenetic Variabilities on Essential Oil Content and Chemical Composition of Turkish Oregano (Origanum onites L.)

Öz

This study was conducted to determine the effects of different harvest times (prior to budding, budding period, 50% blossoming period and end of blossoming) on the essential oil content and components of Turkish oregano (Origanum onites L.) The experiment was carried out in Eskişehir province using randomized complete block design with three replications in 2016 and 2017. According to the two-year average of the study, the lowest (2.42%) and the highest (3.60%) essential oil content were obtained prior to budding and 50% blossoming period, respectively. Carvacrol, the first main component of the essential oil, ranged from 68.64 to 81.32% on the average of two years, while γ-terpinene, the second main component, changed from 6.63 to 11.91%. Considering the essential oil content and components, it was determined that the most suitable harvest time for Turkish oregano cultivation in Eskişehir ecological conditions is 50% blossoming period.

Anahtar Kelimeler

Turkish oregano (Origanum onites L.), Harvest time, ontogenetic, content and composition of essential oil

Kaynakça

• Açıkgöz N (1993). Tarımda Araştırma ve Deneme Metotları. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 478. ISBN-975-483-228-5. İzmir
• Adinee J, Piri K ve Karami O (2009). Essential Oil Composition of Lemon Balm (Melissa officinalis L.) Leaves Grown in Hamadan Province, Iran. Medicinal and Aromatic Plant Science and Biotechnology 3 (Special Issue 1), 58-60. Global Science Books.
• Avcı AB ve Bayram E (2013). Geliştirilmiş İzmir Kekiği (Origanum onites L.) Klonlarının Farklı Ekolojik Koşullarda Bazı Agronomik ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 50 (1): 13-20. ISSN 1018-8851.
• Baydar H ve Erdal İ (2004). Bitki Büyüme Düzenleyicilerinin İzmir Kekiğinin (Origanum onites L.) Yaprak Kalitesine Etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (1) 9-13.
• Bengtsson G (2011). Effects of Pre- and Postharvest Factors and Food Processing on Glucosinolates in Brassica Vegetables, Pol. J. Food Nutr. Sci., Vol. 61, Suppl. 1, p:72, ISSN:1230-0322
• Bhardwaj S, Rashmi ve Parcha V (2019). Effect of Seasonal Variation on Chemical Composition and Physicochemical Properties of Hedychium spicatum Rhizomes Essential Oil, Journal of Essential Oil Bearing Plants, DOI: 10.1080/0972060X.2019.1703828
• Bozdemir Ç (2019). Türkiye’de Yetişen Kekik Türleri, Ekonomik Önemi ve Kullanım Alanları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi Cilt 29, Sayı 3, s:583-594.
• Gürtunca R (2011). Trakya Koşullarında Bazı Kekik (Origanum spp.) Genotip ve Çeşitlerinin Verim ve Kalite Unsurlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ.
• Hendel N, Napoli E, Sarri M, Saija A, Cristani M, Nostro A, Ginestra G ve Ruberto G (2019). Essential Oil from Aerial Parts of Wild Algerian Rosemary: Screening of Chemical Composition, Antimicrobial and Antioxidant Activities, Journal of Essential Oil Bearing Plants, 22:1, 1-17, DOI: 10.1080/0972060X.2019.1590246
• Kaçar O, Göksu E ve Azkan N (2006). İzmir Kekiğinde (Origanum onites L.) Farklı Sıklıkların Bazı Agronomik ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkisinin Belirlenmesi. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi Sayı: 2 (2006) Cilt: 2, S: 51-60.
• Katar D, Kacar O, Kara N, Aytaç Z, Göksu E, Kara S, Katar N, Erbaş S, Telci İ ve Elmastaş M (2017a). Ecological variation of yield and aroma components of summer savory (Satureja hortensis L), Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants. July 2017 DOI: 10.1016/j.jarmap.2017.07.005.
• Katar D, Olgun M, Aydın D ve Katar N (2017b). Determination of important plant characteristics in summer savory (Satureja hortensis L.) by some statistical methods, Biological Diversity and Conservation 10/2, 113-121. ISSN 1308-8084.
• Katar N ve Katar D (2020). Eskişehir Ekolojik Koşullarında Farklı Hasat Zamanlarının Limon Kekiğinin (Thymus citriodorus L.) Verim ve Kalitesi Üzerine Etkisi. Bursa Uludag Üniv. Ziraat Fak. Derg., 34(1), s. 93-105.
• Katar N, Katar D, Temel R, Karakurt S, Bolatkıran I, Yıldız E ve Soltanbeigi A (2019). The effect of different harvest dates on the yield and quality properties of rosemary Rosmarinus officinalis L. plant. Biological Diversity and Conservation. 12(3):7-13. DOI: 10.5505/biodicon.2019.29292.
• Khalid AK (2016). Essential Oil Constituents of Summer Savory Plants Propagated and Adapted under Egyptian Climate. Journal of Applied Sciences, 16: 54-57. DOI: 10.3923/jas.2016.54.57
• Khorasaninejad S, Mousavi A, Soltanloo H, Hemmati K ve Khalighi A (2010). The Effect of Salinity Stress on Growth Parameters, Essential oil Yield and Constituent of Peppermint (Mentha piperita L.). World Applied Sciences Journal 11 (11): 1403-1407.
• Mammadov R (2014). Tohumlu Bitkilerde Sekonder Metabolitler. Nobel Akademik Yayıncılık, Yayın No:841, ISBN: 978-605-133-743-2. S:412.
• Moukhles A, Belcadi H, Raissouni I, Ben driss A ve Ibn Mansour A (2020). Chemical Composition, in vitro Antibacterial Activity and Corrosion Inhibition of Essential Oil and Hydrolat Extract from Aerial Parts of Thymbra capitata (L.) Cav Harvested at Northern Morocco, Journal of Essential Oil Bearing Plants, 23:2, 375-389, DOI: 10.1080/0972060X.2020.1760147
• Özdemir N, Özgen Y, Kıralan M, Bayrak A, Arslan N ve Hassanien MFR (2017). Effect of different drying methods on the essential oil yield, composition and antioxidant activity of Origanum vulgare L. and Origanum onites L. Journal of Food Measurement and Characterizationhttps://doi.org/10.1007/s11694-017-9696-x
• Ramezani S, Ramezani F, Rasouli F, Ghasemi M ve Fotokian MH (2009). Diurnal Variation of the Essential Oil of Four Medicinal Plants Species in Central Region of Iran. Research Journal of Biological Sciences 4 (1): 103-106, ISSN: 1815-8846
• Ramezani, S., Rezaei, M.R. and Sotoudehnia, P., 2009. Improved Growth, Yield and Essential Oil Content of Basil Grown under Different Levels of Phosphorus Sprays in the Field. Journal of Applied Biological Sciences 3(2): 96,101.
• Raut JS ve Karuppayil SM (2014). A status review on the medicinal properties of essential oils. Ind Crop Prod 62: 250-264.
• Reily K (2013). On farm and fresh produce management (Part II, p:198-234). in B.K. Tiwari, Brunton, N.P. and Brennan, C.S. (ed.) Handbook of Plant Food Phytochemicals Sources, Stability and Extraction, ISBN 978-1-4443-3810-2 (hardback: alk. Paper), this edition first published 2013 © 2013 by John Wiley & Sons, Ltd., The Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex, PO19 8SQ, UK
• Rioba NB, Itulya FM, Saidi M, Dudai N ve Bernstein N (2015). Effects of nitrogen, phosphorus and irrigation frequency on essential oil content and composition of sage (Salvia officinalis L.). J. Appl. Res. Med. Aromat. Plants 2:21-29.
• Sabuncu M, Konak M ve Şahan Y (2019). Rumex acetosella L’nin Biyoalınabilir Antioksidan Özelliklerinin Belirlenmesi. Bursa Uludag Üniv. Ziraat Fak. Derg., 33 (2), 197-207
• Sönmez B (2003). Türkiye Çoraklık Kontrol Rehberi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Yayın No: 33, Ankara
• Sönmez Ç (2019). Effect of Dıfferent Harvest Tımes on Some Yield and Essential Oil Characteristics in Origanum onites L. Turk J Field Crops, 24(1), 106-110. DOI: 10.17557/tjfc.571844
• Tonçer Ö, Karaman S, Kızıl S ve Dıraz E (2009). Changes in Essential Oil Composition of Oregano (Origanum onites L.) due to Diurnal Variations at Different Development Stages. Not. Bot. Hort. Agrobot. Cluj 37 (2), 177-181.
• Yaldız G, Şekeroglu N, Ozgüven M ve Kirpik M (2005). Seasonal and diurnal variability of essential oil and its components in Origanum onites L. grown in the ecological conditions of Cukurova. Grasasy Aceites. 56(4):254-258.
• Yazdan D, Jamshidi H ve Mojab F (2002). Compare of Essential Oil Yield and Menthol Existent in Peppermint (Mentha piperita L.) Planted in Different Origin of Iran. Journal of Medicinal Plants of Medicinal Plant Institute of Jahad daneshgahi, 3: 73-78.