Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Dışı Öğrenme Ortamlarının Değerler Eğitimi Üzerindeki Etkilerine İlişkin Görüşleri

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 3, 343 - 359, 23.10.2025

Ayşenur Kuloğlu , Merve Özer , Gülşah Borkurt

https://doi.org/10.33907/turkjes.1663599

Öz

Bu araştırma, okul öncesi öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarının (ODÖO) değerler eğitimine katkılarına yönelik görüşlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan olgu bilim deseniyle gerçekleştirilmiş olup, veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. 2023-2024 eğitim öğretim yılı kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi okullarda Elazığ ilinde görev yapan 15 okul öncesi öğretmeniyle yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler, MAXQDA 2018 programına aktarılmak suretiyle içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre, okul öncesi öğretmenleri, okul dışı öğrenme ortamlarının çocukların gözlem yapma yetilerini geliştirerek, kalıcı öğrenmeyi pekiştiren aktif bir öğrenme süreci sağladığını ifade etmişlerdir. Ayrıca, okul dışı öğrenme ortamlarının çocukların bilişsel ve devinişsel gelişimlerini destekleyen çeşitli etkinliklerle, onların tümsel gelişimlerini teşvik ettiğine vurgu yapılmıştır. Öğretmenler, bu tür ortamların çocukların sorumluluk bilinci, özgüven, yardımseverlik ve paylaşma gibi değerleri kazanmalarına katkı sağladığını belirtmişlerdir. Değerlerin çocuklara aktarılması sürecinde öğretmenlerin rehberlik rolüne özellikle dikkat çekilmiş ve öğretmenlerin, doğru yönlendirmelerle çocukların öğrenme süreçlerine katkıda bulunmaları gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca, okul dışı öğrenme ortamlarının soyut değerlerin somut deneyimlere dönüştürülmesinde önemli bir rol oynadığı ve bu sürecin dikkatli bir şekilde planlanarak uygulanmasının gerekliliği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul dışı öğrenme ortamları , değerler eğitimi , okul öncesi öğretmeni , okul öncesi

Opinions of Preschool Teachers on Effects of Out-of-School Learning Environments on Values Education

Öz

This study aims to investigate opinions of preschool teachers on contributions of out-of-school learning environments on values education. The study was conducted using phenomenological design that is one of the qualitative research methods and data were collected with semi-structured interview form. In the scope of 2023-2024 school year, face-to-face interviews were conducted with 15 preschool teachers working at public schools under Ministry of National Education in Elazığ province. Data obtained were transferred to MAXQDA 2018 program and studied using content analysis method. According to research findings, preschool teachers expressed that out-of-school learning environments developed children’s observation skills, presenting an active learning process consolidating permanent learning. In addition, it was emphasized that out-of-school learning environments encouraged holistic development of children with diverse activities supporting their cognitive and psychomotor development. Teachers mentioned that such environments contributed to children while they gain values such as responsibility, self-confidence, and sharing. Teacher’s guidance role was particularly emphasized in the process of transferring values to children and it was mentioned that teachers must contribute to learning processes of children with correct guidance. In addition it was emphasized that out-of-school learning environments played a significant role in transformation of abstract values to material experiences and that this process must be carefully planned and out into practice.

Anahtar Kelimeler

Out of school learning environments , values education , preschool teachers , preschool

Kaynakça

• Bardakçı, M. N. & Mart, M. (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarındaki değerler eğitiminin okul öncesi eğitimde uygulanması açısından değerlendirilmesi: Sistematik literatür taraması. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 52-71. https://doi.org/10.55008/te-ad.1352579
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö. Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2024). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (36.Baskı). Pegem Akademi.
• Callanan, M.A., Legare, C.H., Sobel, D.M., Jaeger, G.J., Letourneau, S., McHugh, S.R., et al. (2019). Exploration, Explanation, and Parent–Child Interaction in Museums. Monographs of the Society for Research in Child Development, 85(1). https://doi.org/10.1111/mono.12412
• Canning, N. (2010). The influence of the outdoor environment: Den-making in three different context. European Early Childhood Education Research Journal, 18(4), 555–566.
• Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
• Çağlayan, İ., Çapar, B., & Şahin Zeteroğlu, E. (2024). Perspectives of teachers, guides, and parents as stakeholders in out-of-school learning environments. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 1–18. https://doi.org/10.1080/14729679.2024.2371152
• Dere, F. & Çifçi, T. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarının pedagojik katkılarına ilişkin görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(4), 681-695.
• Gerber, B.L., Marek, E.A., & Cavallo, A.M.L. (2001). Development of an informal learning opportunities assay. International Journal of Science Education, 23(6), 569-583.
• Johansson, I. & Sandberg, A. (2012). Learning and knowledge development in preschool teacher education and practicum. Early Child Development and Care, 182 (7), 907-920.
• Kızıltepe, Z. (2021). İçerik analizi. F. N. Seggie, Y. Bayyurt (ed.) Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları (s.260-274). Anı Yayıncılık.
• Kiviranta, L., Lindfors, E., Rönkkö, M. & Luukka, E. (2024). Outdoor learning in early childhood education: Exploring benefits and challenges. Educational Research, 66(1). https://doi.org/10.1080/00131881.2023.2285762
• Kuloğlu, A., Özer, M., Tutuş, F. & Orhan, F.G. (2023). Fen bilgisi ve okul öncesi öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin farkındalıkları. International Educatıon Congress. Ankara.
• Kuo, M., Barnes, M. & Jordan, C. (2019). Do experiences with nature promote learning? Converging evidence of a cause and effect relationship. Frontiers in Psychology. 10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00305.
• Mann, J., Gray, T., Truong, S., Brymer, E., Passy, R., Ho, S., Sahlberg, P., Ward, K., Bentsen, P., Curry, C., & Cowper, R. (2022). Getting out of the classroom and into nature: A systematic review of nature-specific outdoor learning on school children’s learning and development. Frontiers in Public Health, 10, 1–12. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.877058
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2022). Değerler eğitimi öğretim programlarında yer Alan kök değerler temalı etkinlik kitabı. MEB.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Eylem-Değer-Eylem çerçevesi. https://tymm.meb.gov.tr/beceriler/erdem-deger-eylem-cercevesi
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024b). Okul Öncesi Eğitim Programı.
• Ocak, İ. & Korkmaz, Ç. (2018). Fen bilimleri ve okul öncesi öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Field Education, 4(1), 18-38.
• Özdaş, F. (2013).Ortaokullarda değerler eğitimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen davranışlarının değerlendirilmesi [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. Fırat Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. https://openaccess.firat.edu.tr/xmlui/handle/11508/12220
• Salmi, H. S. (1993). Science Centre Education: Motivation and Learning in Informal Education. University of Helsinki Department of Teacher Education.
• Sart, G. (2021). Fenomoloji ve yorumlayıcı fenomolojik analiz. . F. N. Seggie, Y. Bayyurt (Ed.). Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları (s.74-84). Anı Yayıncılık.
• Schürmann, L. & Quaiser-Pohl, C. (2022). Out-of-school learning levels prior achvievement and gender differences in secondary school students’ motivation. International Journal of Educational Research Open, 3, 1-10.
• Sevinç Özgen, E., & Tantekin Erden, F. (2024). Field trips as gateways to out-of-school learning: perspectives and practices among preschool teachers. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 1–17. https://doi.org/10.1080/14729679.2024.2428670
• Tuuling, L., Õun, T., & Ugaste, A. (2018). Teachers’ opinions on utilizing outdoor learning in the preschools of Estonia. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 19(4), 358–370. https://doi.org/10.1080/14729679.2018.1553722
• Uzun, M., & Köse, A. (2017). Okul öncesi eğitimde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 305–338.
• Yıldırım, Y. (2019). Okul dışı etkinlik temelli değerler eğitimi programının öğrencilerin etkin vatandaşlık değerlerine etkisi [Doktora tezi, Siirt Üniversitesi]. https://www.researchgate.net/publication/343055246_okul_dısı_etkınlık_temellı_degerler_egıtımı_programının_ogrencılerın_etkın_vatandaslık_degerlerıne_etkısı
• Yıldırım, G. & Özyılmaz Akamca, G. (2017). The effect of outdoor learning activities on the development of preschool children. South African Journal Of Education, 37(2), 1-10. https://doi.org/10.15700/saje.v37n2a1378