Bekâr Stresleri Ölçeği-Genç Formu’nun Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Ölçüt-Bağımlı Geçerliği

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 15 - 33, 29.04.2023

Kamile Bahar Aydın Nailakhanim Rustamova

https://doi.org/10.51536/tusbad.1275648

Cited By: 1

Öz

Amaç: Başta Müslümanlığın yaygın olduğu ülkelerde olmak üzere bekârlık konusunda araştırmalar oldukça kısıtlıdır. Oysaki bekârlık yaşam döngüsünün doğal bir parçasıdır. Bununla birlikte, bekâr nüfus oranı, ulusal ve küresel düzeylerde gerçekleşen değişmelere bağlı olarak sürekli olarak yükselmektedir. Bekârlık terimi ile boşanmış, dul ve hiç evlenmemiş olmak kastedilmektedir. Gelişimsel ve bağlamsal etkenler, bekâr nüfusun her alt grubuna özgü sorunlar, ihtiyaçlar ve tipik özellikler ortaya koymaktadır. Tüm bunlar, bekâr nüfusa özgü danışmanlığı gerektirmektedir. Bu tür danışmanlığa Bekâr Danışmanlığı (BD) denilmektedir. Bekâr bireylere etkili danışmanlık hizmetleri sunabilmek için onların stresleri, ihtiyaçları ve tipik özellikleri nesnel olarak belirlenmelidir. BD bağlamında politika, program ve uygulamalara esas oluşturacak parametrelerin nesnel olarak belirlenebilmesi için yeterli düzeyde geçerliğe sahip ölçeklere ihtiyaç vardır. Bu sebeple, bu çalışmada genç hiç evlenmemiş bireylerin stres kaynaklarını ölçen Bekâr Stresleri Ölçeği-Genç Formu’nun (BESÖ-GF) Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile ölçek modeli ve Beck Depresyon Envanteri (BDE) ile Ölçüt-bağımlı geçerliği incelendi. Bununla birlikte, uzun süreli ve yoğun olarak yaşanan stres, sağlığı bozmaktadır. Bu araştırmanın bir başka amacı, gençlerin bütüncül sağlığının korumasına ve iyileştirilmesine katkı sağlamaktır.
Yöntem: Türkiye’de yaşayan, en az lise eğitim düzeyine sahip, yaş ortalaması 20,1 (SS=2,2) yıl olan 600 genç hiç evlenmemiş bireyden 2020-2021 yılları arasında tesadüfi kar topu örnekleme yöntemi ile veri toplandı. BESÖ-GF’nin yapı geçerliliği DFA ile Ölçüt-bağımlı geçerliği BDE ile güvenirliği ise Cronbach Alpha ile belirlendi.
Bulgular: Sekiz alt ölçek ve 74 maddeden oluşan ölçeğin DFA ve Ölçüt-bağımlı geçerlik düzeyleri, literatürde kabul edilen sınırlar içerisinde bulundu.
Sonuç: Ruh sağlığı uzmanları, BESÖ-GF’yi hiç evlenmemiş genç bireyler için hazırlayacakları önleme ve müdahale sağlık programları kapsamında güvenle kullanabilirler.

Anahtar Kelimeler

Bekâr Danışmanlığı, Bekârlık, Gelişim Psikolojisi, Ölçek, Stres

Confirmatory Factor Analysis and Concurrent Validity of The Singles Stress Scale-Youth Form

Öz

Objective: Studies about singlehood are very limited worldwide, especially in Muslim countries. However, singlehood is a natural part of the life cycle. On the other hand, the changes that take place at national and global levels constantly make the rate of the singles population increase. The term singlehood refers to being divorced, widowed or never married. Developmental and contextual factors reveal problems, needs and characteristics common to the entire singles population and specific to each subgroup. All of this also requires counselling specific to the singles population. This type of counselling is called Singles Counselling (SC). To provide effective counselling services to single individuals, their stress, needs, and characteristics should be determined objectively. In the context of SC, scales with sufficient level validity are needed in order to objectively determine the parameters that will form the basis of policies, programs and practices. Consequently, in this study was examined the questionnaire model of the Singles Stress Scale-Youth Form (SSS-YF) which measures the stress sources of young never married individuals, using Confirmatory Factor Analysis (CFA), as well as concurrent validity using the Beck Depression Inventory (BDI). Since prolonged and intense stress impairs health, another aim of this research is to contribute to the protection and improvement of holistic health in young population.
Method: Data were collected by random snowball sampling method from 600 young never-married individuals living in Turkey, with at least high school education, with an average age of 20,1 (SS=2,2) during the years 2020-2021. Construct validity of SSS-YF was determined by CFA, concurrent validity was determined by the BDI, and reliability was determined by Cronbach's Alpha.
Results: The validity and reliability levels of the scale, which consists of eight subscales and 74 items, were found within the limits accepted in the literature.
Conclusion: Mental health professionals can use confidently the SSS-YF within the scope of prevention and intervention health programs they will prepare for young people who have never been married.

Anahtar Kelimeler

Developmental Psychology, Scale, Singlehood, Singles Counselling, Stress

Kaynakça

• Anonim, 2023. TDK Güncel Türkçe Sözlük. Medeni hâl. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 7 Mart 2023).
• Öztan, E. 2014. Türkiye’de Ailecilik, Biyosiyaset ve Toplumsal Cinsiyet Rejimi. Toplum ve Bilim, 130, 176-188.
• Gerrig, R. J. & Zimbardo, P. G. 2010. Psikoloji ve Yaşam (Çev. Gamze Sart). Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Myers, D. G. 2005. Exploring Psychology (6th Ed. in Modules). Worth Publishers, United States of America.
• Aydın, K. B. 2017. Bekâr Danışmanlığı ve Özerk-İlişkisel Bekâr Danışmanlığı Modeli: Türkiye’de Yeni Bir Kavram, Araştırma, Uzmanlık ve Çalışma Alanı. TURAN-SAM, 9(36), 707-715. http://www.turansam. org/TURAN-SAM_36.pdf (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2020).
• Aydın, K. B. 2019. Bekâr Danışmanlığı: Hayata Hazırlar (Birinci Basım). Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Kağıtçıbaşı, Ç. 2012. Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi: Kültürel Psikoloji (3. Baskı). Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Aydin, K. B. 2020. Model of Autonomous-Related Singles Counseling (MARSC) in Collectivist Cultures: The Turkey Model. In S. Safdar, C. Kwantes, & W. Friedlmeier (Eds.), Wiser world with multiculturalism: Proceedings from the 24th Congress of the International Association for Cross-Cultural Psychology. https://scholarworks.gvsu.edu/iaccp_papers/280.
• Anonim, 2022. 45568 Sayılı, 25. 02. 2022 Tarihli Haber bülteni. Türkiye İstatistik Kurumu yayını, Ankara.
• Ayvaşık, H. B. ve Sayıl, M. ed. 2002. Psikolojiyi Anlamak. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• Geçtan. E. 1993. Çağdaş Yaşam ve Normal Dışı Davranışlar (7. Basım). Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Dimitrov Discher, A., Wenzel, J., Kabisch, N., Hemmerling, J., Bunz, M., Schöndorf, J., Walter, H., Veer, I. M., & Adli, M. 2022. Residential Green Space And Air Pollution Are Associated With Brain Activation İn A Social Stress Paradigm. Scientific Reports, 12:10614 | https://doi.org/10.1038/s41598-022-14659-z
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. 1998. Stres ve Başa Çıkma Yolları (On sekizinci basım). Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Aydın, K. B. 2020. Psikolojik Ölçekler (1. Baskı). Vize Yayıncılık, Ankara.
• Aydın, K. B. 2022. Psikolojik Ölçekler: Kültürler Arası (3. Baskı). Anı Yayıncılık, Ankara.
• Hair, J. J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E., 2009. Multivariate Data Analysis (7th, 2009).
• Savaşır, I. ve Şahin, N. H.1997. Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• Aydın, K. B. 2005. Akış Kuramına Dayalı Stresle Başa Çıkma Grup Programının Ergenlerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerine Etkisi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• George, D., & Mallery, P. 2010. SPSS for Windows Step by Step. A Simple Study Guide and Reference (Tenth Edition). GEN, Boston, MA: Pearson Education, Inc, 10, 152-165.
• Büyüköztürk, Ş. 2004. Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (Dördüncü Baskı). Pegem A Yayınları, Ankara.
• Chan, L. L., & Idris, N. 2017. Validity and Reliability of the Instrument Using Exploratory Factor Analysis and Cronbach’s Alpha. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(10), 400-410.
• IBM Corp. Released 2019. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 26.0. Armonk, NY: IBM Corp.
• Arbuckle, J. L. 2012. Amos (Version 21.0) [Computer Program]. Chicago: IBM SPSS.
• Taylor, R. 1990. Interpretation of the Correlation Coefficient: A Basic Review. Journal of Diagnostic Medical Sonography, 6(1), 35-39.