TİCARİ MÜŞTERİLERE YÖNELİK BANKACILIK ÜRÜN VE HİZMET ÜCRETLERİ DÜZENLEMESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 16, 04.11.2020

Ramazan Baş

Öz

ÖZET
Türk finansal hizmetler sektöründe finansal tüketicilerin korunmasına yönelik olarak özellikle son yıllarda çeşitli düzenlemelerin gerçekleştirildiği gözlenmektedir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından 2020 yılında gerçekleştirilen ve ticari müşteriler özelinde Türkiye’deki finansal tüketicileri yakından ilgilendiren bankacılık ürün ve hizmet ücretleri düzenleme sürecini vaka çalışması olarak ele alıp, konuyu farklı yönlerden analiz etmeyi amaçlayan bu araştırmanın sonuçları; ücret-komisyon ve bankacılık hizmetleri gelirlerinin bankaların mali tablolarında kayda değer bir ağırlığa sahip olduğuna işaret etmekte ve söz konusu düzenlemenin içeriği hazırlanırken kredi tahsis ve kredi kullandırım ücreti bazında ticari müşteriler lehine oluşan yargı kararının göz ardı edilerek, bankacılık sektörünün çıkarlarının ön planda tutulduğuna yönelik kanıtlar sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bankacılık Ürün ve Hizmet Ücretleri, Finansal Hizmetler, Finansal Tüketici, Tüketicinin Korunması, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
Jel Kodları: D18, G21, G28

Anahtar Kelimeler

Bankacılık Ürün ve Hizmet Ücretleri, Finansal Hizmetler, Finansal Tüketici, Tüketicinin Korunması, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

EVALUATION OF THE BANKING PRODUCT AND SERVICE FEES REGULATION FOR COMMERCIAL CUSTOMERS

Öz

ABSTRACT
It has been observed that various regulations have been made for financial consumer protection in the Turkish financial services sector, especially in recent years. The results of this study aiming to approach the regulation process of banking products and service fees, which is carried out by the Central Bank of the Republic of Turkey (TCMB) in the year 2020 and is of particular concern to the financial consumers in Turkey, specifically the commercial customers, as a case study and to analyze the matter from different aspects indicate that fee-commission and banking services revenues have significant importance in the financial statements of banks, and provide evidence that the judicial decision in favor of commercial customers on the basis of loan allocation and loan disbursement charges are ignored and the interests of the banking sector are prioritized while preparing the content of the regulation.
Keywords: Banking Product and Service Fees, Financial Services, Financial Consumer, Consumer Protection, Central Bank of the Republic of Turkey

Anahtar Kelimeler

Banking Product and Service Fees,, Financial Services, Financial Consumer, Consumer Protection, Central Bank of the Republic of Turkey

Kaynakça

• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Bankacılık Sektörü Verileri
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), (2013). Stratejik Plan.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), (2014a). Finansal Tüketicinin Korunması Eylem Planı Arka Plan Belgesi.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), (2014b). 2013 Yıllık Faaliyet Raporu.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), (2018). 2017 Yıllık Faaliyet Raporu.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), (2019). 2018 Yıllık Faaliyet Raporu.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), (2020a). 2019 Yıllık Faaliyet Raporu.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), (2020b). Bankacılık Sektörü Verileri, Erişim Adresi: https://www.bddk.org.tr/BultenAylik
• Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Uygulama Talimatı, 2020, Erişim Adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/bf4521fa-307c-4b93-aecd-c5dfe302eefd/2020-4+Talimat+2020-11+ile+g%C3%BCncellenen.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-bf4521fa-307c-4b93-aecd-c5dfe302eefd-n4N3B1v
• Baş, R. (2017). Finansal Tüketicilerin Korunmasına İlişkin Bir Regülasyon Analizi: Bankacılık Ürün ve Hizmet Ücretleri Düzenlemesi Örneği. Social Sciences Research Journal. Cilt: 6, Sayı: 4, 29-44.
• Erdönmez, P.A. (2014). Dünya Bankası Finansal Tüketicinin Korunmasına İlişkin İyi Uygulama İlkelerinin İlgili Mevzuat Çerçevesinde Ana Hatlarıyla İncelenmesi. Bankacılar Dergisi, Sayı: 89, 92-117.
• Ertaş, F.C., Kaban, İ., ve Sobacı, F. (2016). Bireysel Kredi Kullanan Finansal Tüketicilerce Üstlenilecek Masraflar; BDDK Düzenlemesi Çerçevesinde Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi.Cilt: 8, Sayı: 14, 125-146.
• Gülerci, A.F. (2015). Banka Kredilerinde Tüketicilerden Tahsil Edilen Ücret ve Masrafların Tüketici Hukuku ve Sözleşme Özgürlüğü Bakımından Değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, 87-128.
• Kaban, İ., Karaca, S.S. ve Gül, M. (2016). Bireysel Müşteriler ve Bankalar Arasındaki İlişkilerde Yeni Dönem: Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği Üzerine Bir Değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 1, 227-247.
• Kara, İ. (2014). Bireysel Bankacılık İşlemleri Alanında Tüketici Hakları Kanununa Aykırı Uygulamalar ve Çözüm Yolları. İstanbul Barosu Dergisi, Cilt: 88, Özel Sayı: 1, 81-101.
• Kara, İ. (2015).6502 Sayılı TKHK’da Bankacılık İşlemleri Nedeni İle Tüketiciden Alınabilecek Masraflar, BDDK Kararı, Kanuna Aykırı Uygulamalar ve Çözüm Yolları. İstanbul Barosu Dergisi, Cilt: 89, Sayı: 2, 15-53.
• Özdemir, O. (2015). Bankaların Ücret ve Komisyon Gelirlerinin Muhasebeleştirilmesi ve Finansal Göstergelere Etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 67, 55-70.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), (2020a). Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Basın Duyurusu. Erişim Adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/87c82053-d4d9-4b43-9313-c6b491d38dd3/DUY2020-07.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-87c82053-d4d9-4b43-9313-c6b491d38dd3-n0JAoud
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), (2020b). Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında 2020/11 Sayılı Tebliğ. Erişim Adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/217dd206-5e42-4402-8fb0-d466b23e5acf/2020_4+Say%C4%B1l%C4%B1+Tebli%C4%9F+2020-11+ile+g%C3%BCncellenen.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-217dd206-5e42-4402-8fb0-d466b23e5acf-n4MwVN6
• Uyumaz, A. ve Akdağ, İ. (2016). Bankacılık Faaliyetlerinde Tüketicinin Korunması Açısından Hukuka Aykırı Alınan Ücret ve Masraflar İle Bunların İadesi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 74, Sayı: 1, 423-459.
• Yılmaz, R. (2016). Ticari Kredi İşlemlerinde Bankalarca Tahsil Edilen Dosya Masrafının Kredi Müşterisine İadesi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi. Cilt: 53, Sayı: 611, 9-14.