Öz
The Turks, who have been dealing with agriculture and animal husbandry throughout their history, have always been in close contact with nature as a result. This close relationship has affected their languages and cultures, and as a result, animal figures have been used in various symbols in Turkish culture, and animal names have been given to people, cities and various tools used. Some feelings and thoughts are named after being influenced by the characteristics of animal. Many concepts related to agriculture and livestock are included in proverbs, idoms, folk songs, fairy tales, lullabies and rhymes. Different words can be used to use the same object or concept in dialects. Undoubtedly, this situation, which is an indicator of the richness of the language, has weakened the close bond between nature and people with the effect of migration from the village to the city. As a result of this, many words related to the names of agriculture and livestock placed in the dialect of the region where it is used are in danger of being lost today. In this study, the vocabulary related to agriculture and animal husbandry used in İlyas village of Çüngüş district of Diyarbakır was compiled and this vocabulary was classified according to its structural and functional characteristics.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Genç, Safiye - CinAli (2016). “Türkiye Türkçesi Ağızlarında “Domates, Kedi, Patates Kelimeleri ve Bir Kelime Haritası Denemesi”. Mediterranean Journal of Humanities, 6 (1), 185-205.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü I (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü II (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü III (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü IV (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü V (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü VI (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Doğan, Levent (2001). “Türk Kültüründe Hayvanlar ve Hayvan İsimleri”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 12: 615-659.
- Gürbüz, Bilal (2014). Tarımla İlgili Türk Atasözleri ve Deyimleri. Ankara: T.C. Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı.
- Düşmez, Ömer Anıl (2014). Türk Atasözlerinde Geçen Hayvan Adlarına Göre Kavram Profilleri (Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler Adlı Eser Örnekleminde). Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi. Adana: ÇÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tarama Sözlüğü. (2009). Yeni Tarama Sözlüğü. C. Dilçin (haz.) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkçe Sözlük (2011). Akalın, Şükrü Haluk, Toparlı, Recep, Argunşah, Mustafa, vd. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Öz
Tarihleri boyunca tarım ve hayvancılıkla uğraşan Türkler bunun sonucu olarak daima doğa ile yakın ilişki içinde olmuşlardır. Bu yakın ilişki onların dillerini ve kültürlerini etkilemiş bunun neticesi olarak Türk kültüründe çeşitli sembollerde hayvan figürleri kullanılmış; kişilere, şehirlere ve kullanılan çeşitli aletlere hayvan isimleri verilmiştir. Bazı duygu ve düşünceler hayvanların özellikleri göz önünde bulundurularak adlandırılmış; atasözü, deyim, türkü, masal, ninni ve tekerlemelerde tarım ve hayvancılık ile ilgili birçok kavrama yer verilmiştir. Ağızlarda aynı nesne veya kavramı kullanmak için farklı kelimeler kullanılabilmektedir. Hiç şüphesiz ki dil zenginliğinin göstergesi olan bu durum köyden kente göçün de etkisiyle doğa ve insan arasındaki yakın bağı zayıflatmıştır. Bunun sonucunda kullanıldığı yörenin ağzına yerleşmiş tarım ve hayvancılık adlarıyla ilgili pek çok söz varlığı günümüzde yitirilme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu çalışmada Diyarbakır’ın Çüngüş ilçesine bağlı İlyas köyünde kullanılan tarım ve hayvancılık ile ilgili söz varlığı tespit edilmiş ve bu söz varlığı yapısal ve işlevsel özelliklerine göre sınıflandırılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Genç, Safiye - CinAli (2016). “Türkiye Türkçesi Ağızlarında “Domates, Kedi, Patates Kelimeleri ve Bir Kelime Haritası Denemesi”. Mediterranean Journal of Humanities, 6 (1), 185-205.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü I (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü II (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü III (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü IV (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü V (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü VI (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Doğan, Levent (2001). “Türk Kültüründe Hayvanlar ve Hayvan İsimleri”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 12: 615-659.
- Gürbüz, Bilal (2014). Tarımla İlgili Türk Atasözleri ve Deyimleri. Ankara: T.C. Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı.
- Düşmez, Ömer Anıl (2014). Türk Atasözlerinde Geçen Hayvan Adlarına Göre Kavram Profilleri (Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler Adlı Eser Örnekleminde). Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi. Adana: ÇÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tarama Sözlüğü. (2009). Yeni Tarama Sözlüğü. C. Dilçin (haz.) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkçe Sözlük (2011). Akalın, Şükrü Haluk, Toparlı, Recep, Argunşah, Mustafa, vd. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Nisan 2021 |
| Kabul Tarihi | 22 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 4 Sayı: 1 |
* Hakemlerimizin uzmanlık alanlarını detaylı olarak girmesi süreçte hakem ataması açısından önem arz etmektedir.
* Dergimize gönderilen makaleler sadece ön değerlendirme sürecinde gerekçe gösterilerek geri çekilebilir. Değerlendirme sürecine geçen makalelerin geri çekilmesi mümkün değildir. Anlayışınız için teşekkür eder iyi çalışmalar dileriz.