Nihal Yeğinobalı’nın Moll Flanders Çevirisinin Yorumlayıcı Çeviri Stratejisi ile İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 255 - 269, 31.12.2023

Rabia Aksoy Arıkan

https://doi.org/10.37999/udekad.1335701

Öz

Bu çalışma, Daniel Defoe'nun Moll Flanders adlı eserinin Nihal Yeğinobalı tarafından yapılan Türkçe çevirisini Yorumlayıcı Çeviri Kuramı ve Jean Delisle’in çeviri stratejileri çerçevesinde sunmaktadır. Bu makale, hedef metinden belirli örnekleri inceleyerek, Yeğinobalı’nın kullandığı ve yorumlayıcı kuramın temel ilkelerini örnekleyen çeviri stratejilerini araştırmaktadır. Araştırma kapsamında, kaynak metnin hedef kültürün sözlü söyleminde yaygın olan dilsel kalıplar ve geleneklerle uyumlu bir şekilde yeniden ifade edilmesini içeren özel bir yaklaşım benimsenmiştir. Yukarıda bahsedilenler, orijinal metinde kullanılan belirli kelime ve ifadelerin elenmesiyle elde edilen mesajın amaçlanan anlamını kavradıktan sonra alınmıştır. Çevirmen, kaynak metnin mesajında yer alan hem “açık” hem de “örtük” anlamı ortaya çıkarmak için dilbilimsel ve dil dışı bilgisini kullandığını göstermiştir. Daha sonra, bu anlamlandırmayı hedef dil bağlamında yeniden yapılandırma yoluna gitmişlerdir. Çevirmenin çeviriye yaklaşımı dilsel eşdeğerlikler aramakla sınırlı değildir, aksine sürece hem dilsel hem de dil dışı bilgiyi dahil eder. Bu yaklaşım, kaynak ve hedef metinler arasında kesin karşılıklar aramak yerine, bağlamsal ve metinsel karşılıklar arar. Sonuç olarak, Delisle’in çeviri stratejileri, edebi çevirinin her alanında kullanılan tekniklerle paralellik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Moll Flanders, Yorumlayıcı Çeviri Kuramı, yorumlama, sözsüzleştirme, yeniden ifade etme

Analyzing Nihal Yeğinobalı’s Moll Flanders Translation within the Interpretative Theory of Translation (ITT)

Öz

This study presents the Turkish translation of Daniel Defoe’s Moll Flanders by Nihal Yeğinobalı within the framework of the Interpretative Theory of Translation and Jean Delisle’s translation strategies. This article examines specific instances from the target text to explore the translation strategies used by Yeğinobalı, which exemplify the fundamental principles of interpretive theory. Within the scope of the research, a particular approach involved rephrasing the source text in a manner that aligned with the linguistic patterns and conventions prevalent in the target culture’s spoken discourse. Those mentioned above were taken after comprehending the intended significance of the message, achieved by eliminating the specific words and phrases used in the original text. The translator demonstrated the use of their linguistic and extralinguistic knowledge to uncover both the “explicit” and “implicit” significance rooted within the source text’s message. Next, they proceeded to reconstruct this comprehension within the target language context. The translator’s approach to translation is not limited to searching for linguistic equivalences but rather involves both linguistic and extralinguistic knowledge in the process. Instead of seeking precise correspondences between the source and target texts, this approach seeks contextual and textual counterparts. As a result, Delisle’s translation strategies displayed parallels with the techniques employed in every aspect of literary translation.

Anahtar Kelimeler

Moll Flanders, The Interpretive Theory of Translation (ITT), interpretation, deverbalisation, re-expression.

Kaynakça

• Amparo, H. A. & Fabio, A. (2009). Translation as a Cognitive Activity. In J. Munday (ed.). The Routledge Companion to Translation Studies, 54-73. Routledge.
• Carr, M. S. (2001). Interpretive Approach. (Ed.). M. Baker. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. Routledge.
• Defoe, D. (2021). Moll Flanders. Wordsworth Editions.
• Delisle, J. (1980). L’Analyse du discours comme métohde de traduction. Éditions de l’Université d’Ottowa.
• Delisle, J. (1988). Translation: An Interpretive Approach. University of Ottawa Press.
• Delisle J., Hannelore L. & Monique C. C. (1999). Translation Terminology. Herausgeber (ed.). John Benjamin Publishing.
• Delisle, J. (2005). Le sens à travers l’histoire de la traduction de l’Antiquité à la fin du XIXe siècle. F. Israël & M. Lederer (Ed.), La théorie interprétative de la traduction II – convergences, mise en perspective. p. 211-228. Lettres modernes. Minard.
• Delisle, J. (2013). La Traduction Raisonnée. Manuel D’initiation à la Traduction Professionnelle de L’anglais Vers le Français. Presses de l’Université d’Ottawa.
• Isreal, F. (1990). Traduction littéraire et théorie du Sens. Etudes traductologiues en hommage à Danica Seleskovitch. p. 29-44. Lettres Modernes, Minard.
• Laplace, C. (2005). La genèse de la théorie Interprétative de la traduction. F. Israël & M. Lederer (Ed.), La théorie interprétative de la traduction I-genèse et développement. p.21-66. Lettres modernes. Minard.
• Lederer, M. (1994). La Traduction Aujourd’hui. Le Modèle interprétatif. Hachette.
• Lederer, M. (2005). Défense et illustration de la théorie interprétative de la traduction. F. Israël & M. Lederer (Ed.). La théorie interprétative de la traduction I-genèse et développement, 92139. Lettres modernes minard.
• Lederer, M. (2010). Interpretive Approach. In Y. Gambier (Ed.). Handbook of Translation Studies. John Benjamins Publishing.
• Lederer, M. (2014). Translation: The Interpretive Model. Routledge.
• Molina, L. A. (2002). Translation Techniques Revisited: A Dynamic and Functionalist Approach. Meta, 47, (4), 498-512. Retrieved from: https://doi.org/10.7202/008033ar.
• Morini, M. (2013). The Pragmatic Translator: An Integral Theory of Translation. Bloomsbury.
• Munday, J. (2008). Introducing Translation Studies. Routledge.
• Nihal Yeğinobalı Çeviri Hayatı Üzerine, https://ceviribilim.com/2008/04/11/nihal-yeginobali%E2%80%99yla-ceviri-hayati-uzerine/(01.02.2023).
• The Norton Anthology of English Literature (2012). Daniel Defoe, Stephen Greenblatt, 1, Norton, pp. 2424-2434.