Technical and Thematic Analysis of Muhammad Hejazi's Novel Parichehr

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 1108 - 1123, 31.12.2024

Mehmet Enes Temiz

https://doi.org/10.37999/udekad.1569064

Öz

Muhammad Hejazi's novel Parichehr is considered one of the significant works of modern Iranian literature. Published in 1929, this novel stands out for reflecting both the author's artistic identity and the social and cultural transformations in Iran. The work was translated into Turkish in 2013 by Dr. Halil İbrahim Sarıoğlu, becoming the first of Hejazi’s novels to be introduced to Turkish readers. Presented to Turkish audiences under the title Parichehr, this translation allowed the novel to reach a broader audience. This study provides a technical and thematic analysis of Parichehr. While the technical analysis reveals the author’s stylistic choices and the structural features of the novel, the thematic analysis explores topics such as love, modernization, and separation addressed in the work. Excerpts from the novel are drawn from both the original Persian text and the Turkish translation, with corresponding page numbers provided for both versions. During Hejazi's lifetime, Iran experienced a transition from the Qajar dynasty to the Pahlavi dynasty, and traces of this historical background can be observed in the lives of the characters in the novel. In this work, Hejazi sheds light on the social issues of the era and the effects of the modernization process on individuals. This study aims to contribute to a deeper understanding of the novel by examining its technical and thematic aspects.

Anahtar Kelimeler

Modern Iranian Literature, Art of The Novel, Mohamad Hejazi, Parichehr.

Muhammed-i Hicâzî’nin Periçehre Adlı Romanının Teknik ve Tematik İncelenmesi

Öz

Muhammed-i Hicâzî’nin Perîçehre adlı romanı, modern İran edebiyatının önemli eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir. 1929 yılında yayımlanan bu eser, hem yazarın sanatsal kimliğini hem de İran’daki toplumsal ve kültürel dönüşümleri yansıtması açısından dikkat çekicidir. Roman, 2013 yılında Dr. Halil İbrahim Sarıoğlu tarafından Türkçeye çevrilmiş ve Hicâzî’nin Türkçeye aktarılan ilk eseri olma özelliğini taşımaktadır. Türk okuyuculara Perîçehre adıyla sunulan bu çeviri, romanın daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlamıştır. Bu çalışmada, Perîçehre adlı eserin teknik ve tematik bir analizi yapılmıştır. Romanın teknik unsurları, yazarın biçimsel tercihlerini ve eserin yapısal özelliklerini ortaya koyarken; tematik inceleme, eserin ele aldığı aşk, modernleşme, ayrılık gibi konuları incelemektedir. Eserdeki alıntılar hem Farsça metinden hem de Türkçe çevirisinden alınmış, her iki dildeki karşılıkları sayfa numaralarıyla birlikte belirtilmiştir. Hicâzî’nin yaşadığı dönemde İran, Kaçar Hanedanı’ndan Pehlevî Hanedanı’na geçiş sürecini deneyimlemiştir. Bu tarihî arka planın izleri, romandaki karakterlerin yaşamlarında görülmektedir. Hicâzî’nin bu eserinde, dönemin İran toplumundaki sosyal sorunlara ve modernleşme sürecinin bireyler üzerindeki etkilerine değinilmiştir. Bu çalışma, eserin teknik ve tematik yönlerinin incelenmek suretiyle daha iyi anlaşılmasına katkı sunmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

modern iran edebiyatı, roman sanatı, Muhammed-i Hicâzî, Perîçehr

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Âjend, Y. (1363 Hş.). Edebiyât-i Novîn-i Îran Ez Meşrutiyyet Tâ İnkılâb-i İslâmî (1. bs). Muessese-i İntişârât-i Emîr Kebîr.
• Aryenpûr, Y. (1376 Hş.). Ez Nimâ Tâ Ruzigâr-i Mâ (Târîh-i Edeb-i Farsî-i Muasır) (2. bs, C. 3). İntişârât-i Zevvâr.
• Avcıoğlu, G. G. (2024). İntibah Ve Perîçehr Romanlarının Femme Fatale Kavramı Çerçevesinde İncelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, 161-196. (https://doi.org/10.14520/adyusbd.1488410)
• Aytaç, G. (1999). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler (2. bs). Gündoğan.
• Çetin, N. (2006). Roman Çözümleme Yöntemi (4. bs). Edebiyat Otağı.
• Dehgânî, H., Haydarî, Â., Rızâ, R., & Râmîn, M. (2023). Erzyâbî ve Nakd-i Camiaşinasane-i Bâznumayî-i Huviyet-i Zenâne der Roman-hâ-i Muhammed-i Hicâzî (Humâ, Zîbâ, Perîçehr). Faslnâme-i İlmî-Pejuhişî-i Nakd-i Edebî, 16(62), 1-41.
• Dehhoda, A. E. (1377 Hş.). شاهسون. İçinde Lugatname-i Dehhoda (2. bs, C. 9). Muessese-i İntişârât ve Çâp-i Daneşgâh-i Tahran.
• Demiryürek, M. (2013). Kurgusal Metinlerde İkinci Kişili Anlatıcı ve Bakış Açısı. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2, 119-139.
• Enverî, H. (1383 Hş.). Ferheng-i Rûz-i Sohen. İntişârât-i Sohen.
• Gürbüz, Ö. (2001). Düşünce İle Tema ve Konu. Kurgu Dergisi, 18, 101-108.
• Hicâzî, M. (t.y.). Perîçehr (1. bs). Muessese-i İntişârât-i Emîr Kebîr / İntişârât-i İbn-i Sîna.
• Hicâzî, M. (2013). Perîçehre (H. İ. Sarıoğlu, Çev.). Kapı Yayınları.
• Kanar, M. (2013). Çağdaş İran Edebiyatının Doğuşu ve Gelişmesi (2. bs). Say Yayınları.
• Kanar, M. (2016). Büyük Farsça—Türkçe Sözlük. Say Yayınları.
• Kırlangıç, H. (2014). Meşrutiyetten Cumhuriyete İran Şiiri (Genel Bir Bakış ve Güldeste) (1. bs). Hece Yayınları.
• Narlı, M. (2002). Romanda Zaman ve Mekân Kavramları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(7), 91-106.
• Şerîfî, M. (1388 Hş.). Ferheng-i Edebiyât-i Farsî. Ferheng-i Neşr-i Nov/İntişârât-i Muîn.
• Tarlan, A. N. (1981). Edebiyat Meseleleri. Ötüken Neşriyat.
• Tekin, M. (2001). Roman Sanatı (Romanın Unsurları). Ötüken Neşriyat.
• Temizel, A. (2015). İran Türkmenlerinde Sosyal ve Kültürel Hayat. Düşünce Dünyasında Türkiz, 6(5), 33-46.
• Tepebaşılı, F. (2012). Roman İncelemesine Giriş Notlar—Açıklamalar—Örnekler (1. bs). Çizgi Kitabevi.
• Yâhakkî, M. C. (1387 Hş.). Cûybâr-i Lahza-hâ Edebiyât-i Muasır-ı Farsî Nazm u Nesr (11. bs). Câmî.