FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENLERİNİN DERS DIŞI ETKİNLİKLERİ KULLANMADA ÖZYETERLİK ALGILARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 94 - 103, 29.10.2016

Süleyman Aydın Mehmet Akif Haşıloğlu Ayşe Kunduracı

Öz

Bu araştırmanın amacı, Ders Dışı Etkinlikler (DDE) konusunda fen bilimleri öğretmenlerinin öz-yeterlik algılarına cinsiyet, kıdem yılı ve yaş faktörlerinin etkisinin incelenmesidir. Araştırmada survey (alan taraması) yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda nicel verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen tek boyutlu öz-yeterlik algı ölçeği kullanılmıştır. Geliştirilen ölçeğin Cronbach‟s Alpha güvenirlik kat sayısı 0.83 olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma 2014-2015 yılı bahar döneminde yaşadığı illerin ortaokul kademelerinde görev yapan 120 fen bilimleri öğretmeni ile yürütülmüştür. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, bağımsız t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Post-Hoc, Tukey-Hsd analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin DDE‟ ye yönelik; öz-yeterlik algılarının yüksek olduğu, öz-yeterlik algılarında yaş ve kıdem yılı faktörlerinin anlamlı bir farklılık oluşturduğu cinsiyet faktörünün ise anlamlı bir farklılık oluşturmadığı bulunmuştur.

Kaynakça

• Aksoy, V. & Diken, I. H. (2009). Examining school counselors’ sense of self-efficacy regarding psychological counsultation and counseling in special education. Elementary Education Online, 8(3), 709-719.
• Akşar, P. & Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Akşar, P. & Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
• Altıntaş, E. & Kaya, H. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının drama yöntemiyle fen ve teknoloji dersinin işlenmesine yönelik öz-yeterlik ve tutumları. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(4), 287-295.
• Altıntaş, E. & Kaya, H. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının drama yöntemiyle fen ve teknoloji dersinin işlenmesine yönelik öz-yeterlik ve tutumları. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(4), 287-295. Aydemir, Y. & Çiftçi, Ö. (2008). Edebiyat öğretmeni adaylarının soru sorma becerileri üzerine bir araştırma (Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 103-115.
• Bandura, A. (1997). Self-Efficacy in Changing Societies. in Bandura, A. (Ed.) Exercise of Personal and Collective Efficacy in Changing Societies (Pp. 1-45). New York: Cambridge University Press. Bayırtepe, E. & Tüzün, H. (2007). Oyun-tabanlı öğrenme ortamlarının öğrencilerin bilgisayar dersindeki başarıları ve öz-yeterlik algıları üzerine etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 41-54.
• Baykara, P. (2011). Öğretmen adaylarının biliş ötesi öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 80-92.
• Brouwers, A. & Tomic, W. (2000). A longitudinal study of Teacher burnout and perceived self-efficacy in classroom management, Teaching And Teacher Education, 16 (2), 239-253. Buldur, S. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yönelik okuryazarlık ve öz yeterlik düzeylerinin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Carrier, S. J. (2009). The effects of outdoor science lessons with elementary school students on preservice teachers’ self-efficacy. Journal of Elementary Science Education, 21(2), 35-48.
• Çelikkaleli, Ö. & Akbaş, A. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen bilgisi dersine yönelik tutumlarını yordamada fen bilgisi öğretimi öz-yeterlik inançları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 21-34. Ertaş, H., Şen, A. İ. & Parmaksızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 178-198 Friedman, I. A., & Kass, E. (2001). Teacher efficacy: The task-relations model. Megamot, 41(3), 322-348.
• Gardner, H. (1991). The Unschooled Mind: How Children Think and How School should Teach. Basic Books. New York. Gibson, S., & Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76(4), 569.
• Karakuş, U., Aksoy, B. & Gündüz, İ. (2012). Dokuzuncu sınıf coğrafya derslerinde ders dışı etkinliklerin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (2), 489-513. Kavak, N., Tufan, Y. & Demirelli, H. (2006). Fen teknoloji okuryazarlığı ve informal fen eğitimi gazetelerin potansiyel rolü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 17-28. Klausmeier, H.S. & Allen, P.S. (1978). Cognitive Development of Children and Youth A Longitudinal Study. New York: Academic Press.
• Köse, E. (2013). Eğitim Kurumlarında Gerçekleştirilen Ders Dışı Etkinliklerin Sınıflandırılmasına Yönelik Bir Öneri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(2), 336-353.
• Kutluca, T. & Ekici, G. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitime ilişkin tutum ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 177-188.
• Luszczynska, A., Scholz, U. & Schwarzer R. (2005). The General Self-Efficacy Scale: Middle School Teachers. National İnstitute Of Education (Ed): Wasington Dc.
• Moseley, C., Reinke, K. & Bookout, V. (2002). The effect of teaching outdoor environmental education on preservice teachers’ attitudes toward self-eff icacy and outcome expectancy. The Journal of Environmental Education, 34(1), 9-15.
• Orion, N., Hofstein, A.,Tamir, P. & Giddings, G. J. (1997). Devolopment and validation of an instrument for assesing the learning environment of outdoor science activities. Science Education, 81, 161-171. Ören, F. Ş. Ormancı, Ü. & Evrekli, E. (2011). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının alternatif ölçme-değerlendirme yaklaşımlarına yönelik öz-yeterlilik düzeyleri ve görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1675-1698.
• Özdemir, A., Aydın, N. & Akrar Vural, R. (2009). Çevre eğitimi öz-yeterlik algısı üzerine bir ölçek geliştirme çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 1-8.
• Özür, N.(2010). Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Smith-Sebasto, N. J. & Smith, T. L. (1997). Environmental education in Illinois and Wisconsin: A tale o f two states. Journal of Environmental Education, 28(4), 26-36. Tatar, N. & Bağrıyanık, K. E. (2012). Opinions of Science and Technology Teachers about Outdoor Education. Elementary Education Online, 11(4), 883-896. Tepe, D. & Demir, K. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik İnançları Ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 137-158. Tschannen-Moran, M. & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805. Türkan. M. (2002). Dünyada ve Türkiye’de Öğretmen Yetiştirmede Yeni Yaklaşımlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(1), 115-127.
• Vries, H., Dijkstra, M., & Kuhlman, P. (1988). Self-efficacy: the third factor besides attitude and subjective norm as a predictor of behavioural intentions. Health Education Research, 3(3), 273-282. Yıldız, C., & Göl, R. (2014). Matematik Derslerinde Sınıf Dışı Etkinliklerin Kullanımı. Journal of Research in Education and Teaching, 3(1), 85-94.