Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Cinsel Eğitim Konulu Lisansüstü Tezlerin Sistematik Derlemesi

Yıl 2025, Cilt: 38 Sayı: 1, 179 - 211, 30.04.2025

Zekai Alper Alp , Aslıhan Sezik , Funda Aksoy

https://doi.org/10.19171/uefad.1540602

Öz

Cinsel eğitim, bireyin kendisinde meydana gelen değişiklikleri anlayabilme ve bu değişikliklere uygun davranma becerilerini geliştirmeyi amaçlayan önemli bir alandır. Bu önem doğrultusunda son yıllarda özel gereksinimli bireylerin cinsel eğitimleri konulu lisansüstü tezlerin sayısı artış göstermiştir. Bu sistematik derleme çalışmasında Türkiye’de özel gereksinimli bireylerin cinsel eğitimlerine yönelik yürütülen lisansüstü tezlerin betimsel ve yöntemsel açıdan incelenerek özel eğitim alanında cinsel eğitime yönelik kavramsal bir çerçeve sunmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında 2025 lisansüstü teze ulaşılmış dahil etme ve dışlama kriterlerine uygun 21 lisansüstü tez betimsel ve yöntemsel açıdan müdahale içeren ve müdahale içermeyen tezler olmak üzere iki grupta incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular; incelemeye dahil edilen tezlerin en çok zihinsel yetersizliği olan bireylerle yürütüldüğü, özel gereksinimli bireylerin cinsel eğitimleri ile ilgili müdahale içermeyen tezlerde genellikle ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin incelendiği ve en çok tarama modeli ile yürütüldüğü, müdahale içeren tezlerde en çok tek denekli araştırma yöntemlerinin kullanıldığı ve uygulanan müdahalelerin katılımcılar üzerinde etkili olduğu, çalışmaların çoğunda güvenirlik verilerinin toplandığı gözlemlenmiştir. Bu araştırmadan elde edilen bulgular alan yazındaki diğer çalışmaların bulguları ile tartışılmış ve gelecekte yapılacak araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel Gereksinimli Birey, Özel Eğitim, Cinsel Eğitim, Lisansüstü Tez, Sistematik Derleme

Etik Beyan

Bu araştırma YÖKTEZ veritabanında erişime açık olan tezlerin incelenmesini kapsadığından etik kurul izni bulunmamaktadır. Bu araştırmanın planlanmasından, uygulanmasına, verilerin toplanmasından verilerin analizine kadar olan tüm süreçte “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu araştırmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır. Bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

A Systematic Review of Postgraduate Theses on Sexual Education for Individuals with Special Needs

Öz

Sexual education is an important field that aims to improve the individual's ability to understand the changes they experience and adapt accordingly. Reflecting this importance, the number of postgraduate theses on sexual education for individuals with special needs has increased in recent years. This systematic review aimed to present a conceptual framework for sexual education within special education by examining the postgraduate theses on the sexual education of individuals with special needs in Turkey, focusing on both descriptive and methodological aspects. Therefore, 2025 postgraduate theses were accessed from the National Thesis Center of the Council of Higher Education database, and 21 postgraduate theses meeting the inclusion and exclusion criteria were examined descriptively and methodologically in two groups: with and without intervention. The findings of the study revealed that the majority of the theses included in the review focused on individuals with intellectual disabilities. The views of parents and teachers were generally examined in theses that did not include interventions on sexual education of individuals with special needs and were mainly conducted with the survey model. Single-subject research methods that included interventions were primarily used in these studies. The interventions applied were found effective for the participants, and reliable data were collected in most studies. The findings obtained from this study were compared with existing literature, and suggestions were made for future research.

Anahtar Kelimeler

Individual with Special Needs, Special Education, Sexual Education, Graduate Thesis, Systematic Review

Kaynakça

• Adams, R. J., Smart, P., &Huff, A. S. (2017). Shades of grey: Guidelines for working with the grey literature in systematic reviews for management and organizational studies. International Journal of Management Reviews, 19(4), 432–454. https://doi.org/10.1111/ijmr.12102
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2022). Engelli ve yaşlı istatistik bülteni. https://www.aile.gov.tr/media/98625/eyhgm_istatistik_bulteni_ocak_2022.pdf Erişim Tarihi: 19.11.2024
• Akçamete, G. (2009). Genel eğitim okullarında özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim. Kök Yayıncılık.
• Akdemir, B. (2016). Zihinsel yetersizliği olan bireylerle çalışan öğretmenlerin cinsel eğitime yönelik tutumları ve etik durumlarının karşılaştırılması (Yayın No. 445635) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr/
• Akın Bülbül, I. (2012). Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş erkek ergenlere ebeveynleri aracılığıyla uygun mastürbasyon yapma becerisinin kazandırılmasında eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği (Yayın No. 336342) [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr/
• Alzahrani, S. (2024). The reality of common sexual problems for students with Down’s syndrome in Saudi Arabia. Ankara University Faculty of Educational Sciences Journal of Special Education, Advance Online Publication. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1299960
• Arat Odacı, A. (2018). Yetersizlikten etkilenmiş bireylere video ile model olunarak sunulan cinsel istismardan korunma öğretim programının etkililiği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Artan, İ. (2021). Doğum Öncesinden Ergenliğe Çocuk Gelişimi. Baysal Metin, N. (Ed.), Cinsel gelişimi (ss.277-262). Pegem Akademi.
• Arvas, E. (2023). Ebeveynlerin zihinsel yetersizliği olan çocuklarına etkinlik çizelgeleri ile cinsel gelişime ilişkin hijyen becerilerini öğretmeleri için sunulan koçluk [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Aslanol, H.D. (2022). Erken çocukluk döneminde özel gereksinimli çocuklarda cinsellik: Ebeveyn görüş ve deneyimleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
• Aşık, Z., & Özen, M. (2019). Meta-analysis steps and reporting. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 13(2), 232-240. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.569924
• Bahçalı, T., & Odluyurt, S. (2021). Özel gereksinimli bireylerle gerçekleştirilmiş ebeveyn koçluğu uygulamalarına ilişkin araştırmaların incelenmesi: Bir alan yazın taraması. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 5(1), 189-209. https://doi.org/10.32960/uead.888966
• Bartin, L. (2020). Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin çocuklarının cinsel eğitimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi (KKTC örneği) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi.
• Bayyiğit, T. (2021). Özel eğitim öğretmenlerinin cinsel eğitime yönelik tutumları ve hizmet içi eğitimleri için bir ihtiyaç analizi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Bilgiç, E. (2015). Zihinsel engelli ergenlerin annelerinin cinsel eğitimle ilgili görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Nişantaşı Üniversitesi.
• Bill, A. (2003). 14 and younger: The sexual behavior of young adolescents. Summary. Washington, DC: National Campaign to Prevent Teen Pregnancy. Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği (CİSED). Cinsel mitler. https://www.cised.org.tr/icerik/146/cinsel-mitler. Erişim Tarihi: 05.08.2024.
• Çakmak, S. (2006). Gören ve görmeyen ergenlerin cinsel gelişimleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Çakşak, A. (2018). Ergenlerde cinsel eğitim. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(11), 498–504. https://doi.org/10.31623/iksad.89 Çerçi, G. (2013). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin çocuklarının cinsel gelişimi ve eğitimine yönelik bilgi düzeyleri ve tutumlarının incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Çınar, N. (2021). İyi bir sistematik derleme nasıl yazılmalı? Online Turkish Journal of Health Sciences, 6(2), 310–314. https://doi.org/10.26453/otjhs.888569 Davies, A., O'Leary, S., Prioletta, J., Shay, B., Bryan, M., & Neustifter, O. (2024). Sexuality education for disabled children and youth in Ontario, Canada: Addressing epistemic injustice through school‐based sexuality education. Children & Society. https://doi.org/10.1111/chso.12843 Döner, H. (2015). Görme engelli yetişkinlerde cinsel bilgi, cinsel yaşantı ve cinsellik eğitimine ilişkin görüşler [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Eastgate, G., Van Driel, M. L., Lennox, N., & Scheermeyer, E. (2011). Women with intellectual disabilities: a study of sexuality, sexual abuse and protection skills. Australian family physician, 40(4), 226-230. https://www.researchgate.net/publication/51151350_Women_with_intellectual_disabilities_A_study_of_sexuality_sexual_abuse_and_protection_skills
• Eratay, E. (2023). Yetersizliği olan ergen ve yetişkinlerle yapılan cinsel eğitim araştırmalarının sistematik değerlendirilmesi. Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 7(32), 606–632. https://doi.org/10.5281/zenodo.8201105
• Erbaş, E., & Kurt, O. (2022). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerin cinselliği ve cinsel eğitimine bütüncül bir bakış. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (53), 1-16. https://doi.org/10.53444/deubefd.867676
• Karabulutlu, O., Karabulutlu, O., & Kılıç, M. (2011). Üniversite öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 39–45. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/29495 Eripek, S. (2002). Özel eğitim. Anadolu Üniversitesi.
• Erol, İ & Ildız, G. (2020). Özel gereksinimli bireylerin dil gelişim süreçleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin analizi. (2000-2019). Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (21), 559-574. https://doi.org/10.29000/rumelide.843486
• Fitzgerald, C., & Withers, P. (2013). ‘I don’t know what a proper woman means’: what women with intellectual disabilities think about sex, sexuality and themselves. British Journal of Learning Disabilities, 41(1), 5–12. https://doi.org/10.1111/j.1468-3156.2011.00715.x
• Fricker, M. (2007). Epistemic injustice: Power & ethics of knowledge. Oxford University Press. Gougeon, A. N. (2013). Interest, understanding, and behavior: Conceptualizations of Sexuality education for individuals with an autism spectrum disorder using socially inclusive lens [Unpublished doctoral thesis]. University of Ottowa.
• Gül, S. (2020). Ortopedik engelli kadınlara verilen web tabanlı genital hijyen eğitiminin öz bakım gücü ve genital hijyen davranışlarına etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Gülboy, E., Rakap, S., Cüre, G., & Terzioğlu, N. K. (2024). Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilere matematik becerilerinin öğretimi: Tek-denekli deneysel araştırmaların sistematik derlemesi. Yaşadıkça Eğitim, 38(1), 134-151. https://doi.org/10.33308/26674874.2024381672
• Güven, D. (2021). Kapsamlı cinsellik eğitimi ve otizm spektrum bozukluğu olan bireyler. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(66), 284–300. https://doi.org/10.26450/jshsr.2299
• House, A. E., House, B. G., & Campbell, M. B. (1981). Measures of inter observer agreement: Calculation formula and distribution effect. Journal of Behavioral Assessment, 3(1), 37–57.https://doi.org/10.1007/BF01321350
• Jahoda A., & Pownall J. (2014). Sexual understanding, sources of information and social networks; the reports of young people with intellectual disabilities and their non‐disabled peers. Journal of Intellectual Disability Research 58(5), 430–441. https://doi.org/10.1111/jir.12040 Kanadlı, A. (2021). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde cinsel istismar ve cinsel eğitim: Öğretmen görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Kazu, İ.Y. & Yıldırım, D. (2021). Özel eğitim öğretmenlerinin özel gereksinimli birey ve özel eğitime yönelik metaforik algıları. Journal of History School, 51, 1121-1144. http://dx.doi.org/10.29228/joh.42759 Kılınç, S. (2023). Türkiye’de cinsel eğitime yönelik yapılan tezlerin içerik analizi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. KTO Karatay Üniversitesi.
• Koller, R. (2000). Sexuality and adolescents with autism. Sexuality and Disability, 18(2), 125– 135. https://doi.org/10.1023/A:1005567030442 Kratochwill, T. R., Hitchcock, J. H., Horner, R. H., Levin, J. R., Odom, S. L., Rindskopf, D. M., & Shadish, W. R. (2013). Single-case intervention research design standards. Remedial and Special Education, 34(1), 26–38. https://doi.org/10.1177/0741932512452794
• Kurt, A., & Kürtüncü, M. (2021). Zihinsel yetersizliği olan adölesan dönemdeki çocuklarda cinsel gelişim eğitiminin önemi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 353-357. https://doi.org/10.34087/cbusbed.795223
• Lantz, S. E., & Ray, S. (2021). Freud developmental theory. StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557526/ Lasserson, T. J., Thomas, J., & Higgins, J. P. (2019). Starting a review. Cochrane handbook for systematic reviews of interventions, 1–12. https://doi.org/10.1002/9781119536604.ch1
• Mahood, Q., Van Eerd, D., & Irvin, E. (2014). Searching for grey literature for systematic reviews: Challenges and benefits. Research Synthesis Methods, 5(3), 221–234. https://doi.org/10.1002/jrsm.1106
• McCann, E., Marsh, L. & Brown, M. (2019). People with intellectual disabilities, relationship and sex education programmes: A systematic review. Health Education Journal, 78(8), 885–900. https://doi.org/10.1177/0017896919856047 McKenzie, J. E., Brennan, S. E., Ryan, R. E., Thomson, H. J., Johnston, R. V., & Thomas, J. (2019). Chapter 3: Defining the criteria for including studies and how they will be grouped for the synthesis. In J. P. T. Higgins, J. Thomas, J. Chandler, M. Cumpston, T. Li, M. J. Page, & V. A. Welch (Eds.), Cochrane handbook for systematic reviews of interventions [Version 6.1].https://training.cochrane.org/handbook/current/chapter -03.
• Mermer, G. (1993). Zihinsel engelli ergenlerin cinsel eğitim gereksinimleri hakkında anne, baba ve eğitimci görüşlerinin değerlendirilmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Mersin, F. (2023). Zihin yetersizliği olan çocuklarda cinsel gelişime yönelik aile eğitim programının etkililiği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz eylül Üniversitesi.
• Michielsen, K., & Brockschmidt, L. (2021). Barriers to sexuality education for children and young people with disabilities in the WHO European region: a scoping review. Sex Education, 21(6), 674-692.https://doi.org/10.1080/14681811.2020.1851181
• Oğur, Ç. (2023). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere çevrim içi cinsel istismarla başa çıkmada davranışsal beceri öğretiminin etkililiği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Öcal, H. (2021). Zihinsel yetersizliği olan çocukların ebeveynlerine verilen mahremiyet eğitiminin ebeveynlerin bilişsel ve duyuşsal özellikleri ile becerilerine etkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Öncül, N., & Yücesoy Özkan, Ş. (2010). Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 143-156.
• Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., Shamseer, L., Tetzlaff, J. M., Akl, E. A., Brennan, S. E., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J. M., Hróbjartsson, A., Lalu, M. M., Li, T., Loder, E. W., Mayo-Wilson, E., McDonald, S., McGuinness, L. A., … Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: an updated guideline for reporting systematic reviews. Declaración PRISMA 2020: una guíaactualizada para la publicación de revisiones sistemáticas. Revista Espanola de Cardiologia (English ed.), 74(9), 790–799. https://doi.org/10.1016/j.rec.2021.07.010
• Paulauskaite, L., Rivas, C., Paris, A., & Totsika, V. (2022). A systematic review of relationships and sex education outcomes for students with intellectual disability reported in the international literature. Journal of Intellectual Disability Research, 66(7), 577-616. https://doi.org/10.1111/jir.12952 Peters, M. D. J., Marnie, C., Tricco, A. C., Pollock, D., Munn, Z., Alexander, L., McInerney, P., Godfrey, C. M., & Khalil, H. (2021). Updated methodological guidance for the conduct of scoping reviews. JBI Evidence Implementation, 19(1), 3–10. https://doi.org/10.1097/XEB.0000000000000277
• Ray, F., Marks, C., & Bray-Garretson, H. (2004). Challenges to treating adolescents with Asperger’s syndrome who are sexually abusive. Sexual Addiction & Compulsivity, 11(4), 265–285. https://doi.org/10.1080/10720160490900614
• Sabancı Baransel, E. (2022). Cinsel gelişim ve cinsel eğitimi konu alan lisansüstü tezlerin ı̇ncelenmesi. Journal of History School, 15(56), 732-747. http://dx.doi.org/10.29228/joh.54870 Schaafsma, D., Kok, G., Stoffelen, J. M. T., & Curfs, L. M. G. (2015). Identifying effective methods for teaching sex education to individuals with intellectual disabilities: A systematic review. Journal of Sex Research, 52(4), 412–432. https://doi.org/10.1080/00224499.2014.919373
• Sezik, A. (2023). Otizm spektrum bozukluğu olan ergenlere hijyenik kadın pedi kullanımının öğretilmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi.
• Shandra, C. L., & Chowdhury, A. R. (2012). The first sexual experience among adolescent girls with and without disabilities. Journal of Youth and Adolescence, 41(4), 515–532. https://doi.org/10.1007/s10964-011-9668-0
• Süzer, T. (2015). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere cinsel istismardan korunma becerilerinin öğretiminde sosyal öykü yönteminin etkililiği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Anadolu Üniversitesi.
• Tarhan, N. (2004). Aile yaşamı ve cinsel sağlık programının (AYCSP) zihinsel engelli kız çocuklarının cinsel bilgi düzeylerine etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Teke, H. (2023). Ergenlik döneminde zihin yetersizliği olan çocukların ailelerine yönelik aile cinsellik eğitim programının (MT-ACEP) etkililiği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Teke, H. & Melekoğlu, M. (2022). Erken çocukluk dönemi cinsel eğitim çalışmalarının incelenmesi: Bir sistematik derleme, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 144-160. https://doi.org/10.53629/sakaefd.1106519 Tomeny, K. R., McWilliam, R. A., & Tomeny, T. S. (2020). Caregiver-implemented intervention for young children with autism spectrum disorder: A systematic review of coaching components. Review Journal of Autism and Developmental Disorders, 7(2), 168–181. https://doi.org/10.1007/s40489-019-00186-7
• Travers, J. C., & Whitby, P. J. S. (2014). Sexuality and relationships for individuals with autism spectrum disorders. In Tincani, M. & Bondy, A. (Eds.). Autism spectrum disorders in adolescents and adults: Evidence-based and promising interventions, 182–207. Guildford, New York. https://www.researchgate.net/publication/305904071
• Tuzcuoğlu, N., Taşkaya, V., & Aslan, O. (2024). Türkiye ve farklı ülkelerdeki 0-6 yaş çocuklar için hazırlanan cinsel eğitim programlarının incelenmesi. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 81-95. https://doi.org/10.55008/te-ad.1453928 Uçar-Rasmussen, M., & Çifci-Tekinarslan, İ. (2024). Zihin yetersizliği olan bireylere cinsel istismarı önleme becerisinin kazandırılması. Özel Eğitim Dergisi, 25(1), 71-92. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1073974 Uçar, M. (2014). Bilişsel süreç yaklaşımına dayalı olarak hazırlanan cinsel istismarı önleme becerisi öğretim programının etkililiğinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Uzun, Ö. (2015). Zihin engelli ergen kız öğrencilerin cinsel eğitim alma sürecinde öğretmenlerin ve ailelerin karşılaştığı sorunların incelenmesi, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Ünlü, Ö. (2020). Zihin yetersizliği olan öğrencilere cinsel istismarı önlemeye yönelik teknoloji destekli eğitimin etkileri [Yayınlanmamış doktora tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• World Health Organization. Developing sexual health programmes. WHO/RHR/HRP/10.22, 2010.
• Yıldız, G. (2020). En az konuşulan en çok merak edilen: Zihin yetersizliği olan yetişkinlerde cinsellik. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(1), 827–855. https://doi.org/10.18039/ajesi.682164
• Yıldız, M., & Akmanoğlu, N. (2021). Asperger sendromlu ve yüksek işlevli otizmli bireylerin romantik ilişkileri üzerine sistematik bir derleme. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(30. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Özel Sayısı), 285-334. https://doi.org/10.19171/uefad.851286
• Zerey, B.S. (2019). Yetersizlikten etkilenmiş ve normal gelişim gösteren çocukların cinsel istismardan korunmaları hakkında anne görüşlerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.