THE IMPORTANCE OF STATISM POLICIES FOR AGRICULTURAL DEVELOPMENT: AN EVALUATION OF TURKEY’S 1930-1939 / Tarımsal Kalkınmada Devletçi Politikaların Önemi: Türkiye’de 1930-1939 Dönemi İçin Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 19 - 36, 30.04.2019

Mehmet Ali Bacaksız , Sezgin Uysal

https://doi.org/10.29216/ueip.523770

Öz

Agricultural development is to improve marketing opportunities in
agriculture, increase product quality and diversity, and most importantly
increase the welfare of the country by increasing production. Long-lasting wars the end
of the period and the remaining villagers to return to their territory the
Republic of Turkey's first years has brought to the forefront of agricultural
development policies. However, the implemented policies were disrupted by the
1929 Economic Depression. Depression, especially those with an agricultural
country reduce wheat prices adversely affected the Republic of Turkey. The
state intervened in the economy following the difficulties that started from the
producer of the market to the city economy. In this period, which we can call
the statist period, the state was the lead actor in the economy as investor and
producer. In this period, the state made arrangements in different fields such as education, transportation and banking in
order to increase agricultural production. Again, the first industrial plan was
implemented in this period and agriculture-industry interaction was ensured.

Anahtar Kelimeler

Economics of Turkey, Statism, Agricultural Development

TARIMSAL KALKINMADA DEVLETÇİ POLİTİKALARIN ÖNEMİ: TÜRKİYE’DE 1930-1939 DÖNEMİ İÇİN BİR DEĞERLENDİRME / The Importance of Statism Policies For Agricultural Development: An Evaluation of Turkey’s 1930-1939

Öz

Tarımsal kalkınma, tarım alanında pazarlama imkânlarının
geliştirilmesi, ürün kalite ve çeşitliliğinin artırılması ve en önemlisi üretim
artışı sağlanarak ülke refahını yükseltmeye yönelik çalışmaları kapsayan
uygulamalar bütünüdür. Uzun süren savaşlar döneminin sona ermesi ve köylünün
boş kalan topraklarına dönmesi Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yılarında tarımsal
kalkınma politikalarını ön plana çıkarmıştır. Ancak uygulanan politikalar 1929
Ekonomik Buhranı ile sekteye uğramıştır. Krizin özellikle buğday fiyatlarında
düşüşe sebep olması bir tarım ülkesi olan Türkiye Cumhuriyeti’ni derinden
etkilemiştir. Pazara yönelik üretim yapan çiftçiden başlayıp şehir ekonomisine
sıçrayan güçlükler, devletin ekonomiye müdahalesini zorunlu kılmıştır. Devletçi
dönem olarak adlandırabileceğimiz bu dönemde devlet, ekonomide yatırımcı ve
üretimci olarak başrolde yer almıştır. Söz konusu dönemde tarımsal üretimi
artırmak amacıyla eğitim, ulaştırma, bankacılık gibi farklı alanlarda
düzenlemeler yapmış, tarımı geliştirmeye yönelik örnek çiftlikler tesis
etmiştir. Yine ilk sanayi planı bu dönemde hayata geçirilerek tarım-sanayi
etkileşimi sağlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Ekonomisi, Devletçilik, Tarımsal Kalkınma

Kaynakça

• Akalın, U. S. (2005). Türkiye’de Devlet Kapitalizmi Uygulamasının İlk Yıllarında Tarım Burjuvazisinin Durumu (1932-1934). Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(1), 1-17.
• Aktan, O. H. (1998). Atatürk’ün Ekonomi Politikası: Ulusal Bağımsızlık ve Ekonomik Bağımsızlık. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cumhuriyetimizin 75.Yılı Özel Sayısı, 29-36.
• Alpay, Y. ve Alkin, E. (2017). Olaylarla Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Humanist Kitap.
• Atak, E. ve Şahin S. Z. (2004). Atatürk Orman Çiftliğinin 79 Yılı ve Çiftliğin Korunmasına Yönelik Politika Arayışları. Planlama Dergisi, 29(3), 80-89.
• Avcı, M. (2014). Atatürk Dönemi Demiryolu Politikası. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 54, 39-58.
• Aydemir, Ş. S. (2018). Tek Adam (Cilt III). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Aysu, A. (2017, 7 Temmuz). Buğdayın ve İnsanlığın Halleri. Erişim adresi: https://www.karasaban.net/bugdayin-ve-insanligin-halleri-abdullah-aysu/
• Birlik, G. K. (2015). Makbule Atadan’ın Mustafa Kemal Atatürk’ün Mirasına Yaklaşımı. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 31(92), 77-111.
• Birtek, F. ve Keyder, Ç. (1976). Türkiye’de Devlet-Tarım İlişkileri 1923-1950. Çev. Nur İmer. Birikim Dergisi, 22, 31-40.
• Bozoklu, D. (2003). Atatürk Döneminde Bankacılık Sistemine ve Gelişimine Genel Bir Bakış. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 19(55), 270-302.
• Çakmak, Z. (2010). Atatürk’ün Çiftlik ve Arazilerini Devlet Hazinesine Bağışlaması. Atatürk Üniversitesi Atatürk Dergisi, 5(3), 165-196.
• Çetin, B., Barış, S. ve Saroğlu, S. (2011). Türkiye Karayollarının Gelişimine Tarihsel Bir Bakış. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(1), 123-150.
• Çetiner, S. (2011). Bizde Ziraat Eğitimi. Tarla Sera Dergisi, 52-54.
• Çolak, F. (2013). Atatürk Döneminde Türkiye Cumhuriyeti’nin Ulaşım Politikasına Genel Bir Bakış. Turkish Studies, 8(2), 345-364.
• Dalay, F. (1988). Atatürk, Ankara Orman Çiftliğini Nasıl ve Niçin Kurdu?. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 4(11), 503-509.
• Durak, G. (2014). Mustafa Kemal’in 1929 Yılında Gerçekleşen Yalova Ziyaretlerinin Yalova’nın İmarındaki Önemi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(7), 370-384.
• Durgun, B. (2006). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Karayolu Ulaşımı ve İzmir Uygulamaları. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5(13), 25-49.
• Esin, T. (2016). Emval-i Metruke ve Ziraat Bankası. Kebikeç, 42, 49-84.
• Eşiyok, B. A. (2009). Sanayi Planlarından 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planına: Bir Dönüşümün Kısa Bir Öyküsü. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 4(11), 86-131.
• Gözcü, A. (2018). Atatürk Döneminde Türkiye’de Tarımın Gelişiminde Alman Etkisi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 18(36), 107-137.
• Günalp, Ö. S. (2015). Yalova Benim Kentim. Yalova: Dönence Yayınları.
• İloğlu, A. S. (1964). Türkiye’de Zirai Kredi ve T.C. Ziraat Bankası. Sosyal Siyaset Konferansları 15.Kitap. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• İnce, E. (2012). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Karayolu Ulaşımına Genel Bir Bakış ve Köyde Ulaşım. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 7(24), 171-188.
• İnci, İ. (2010). Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Tarımsal Kredi Konusundaki Gelişmeler (1923-1938). SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 1, 91-116.
• İnci, İ. (2013). İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Tek Parti Hükümetlerinin İaşe Politikaları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 50, 271-290.
• Kadıoğlu, S. (2005). Osmanlı Döneminde Türkiye’de Ziraat Okulları Üzerine Notlar ve ‘Tedrisat-ı Ziraiye Nizamnamesi’. Kutadgubilig, 8, 239-257.
• Kadıoğlu, S. (2007-2008). Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsünde Mülteci Bilim Adamları. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 9(1-2), 183-197.
• Kal, N. (2016). Atatürk Çiftlikleri. TOBB Ekonomik Forum Dergisi, 265, 100-105.
• Kalaycı, İ. (2009). Atatürk’ün Kalkınma Modeli (AKM): Günümüz Sanayisi İçin Kazanımlar. Maliye Dergisi, 156, 152-176.
• Karabulut, Y. (1993). Türkiye’de Demiryolu Ulaşımı. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 6, 163-187.
• Kazgan, G. (1960). Türkiye Ziraatında Belirsizlik: Mahiyeti ve İktisadi Tesirleri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 20(1-4), 1-33.
• Kimyon, D. ve Serter, G. (2015). Atatürk Orman Çiftliği’nin ve Ankara’nın Değişim ve Dönüşümü. Planlama Dergisi, 25(1), 44-63.
• Namal, Y. ve Karakök, T. (2011). Atatürk ve Üniversite Reformu. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 1(1), 27-35.
• Özder, F. (2017). Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Ekseninde Atatürk Dönemi Türk-Sovyet Ekonomik ve Ticari İlişkileri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 60, 143-170.
• Özdemir, M. (2012). Kara Trenin Hikâyesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 23(1), 117-123.
• Özdinç, H. K. (2010). Tarımda Kamu Politikalarının Başlangıcı: Buğday Meselesi 1932-1945. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(20), 1-12.
• Özyurt, H. (1981). Atatürk Dönemi Birinci ve İkinci Beş Yıllık Sanayileşme Planları ve Türk Ekonomisindeki Yapı Değişikliğine Etkileri 1933-1938. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, 119-148.
• Quataert, D. (2011). Gelişim Açmazı: 1888-1908 Osmanlı Türkiye’sinde Ziraat Bankası ve Ziraat Reformu. çev. Salih Kış. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 29, 461-482.
• Semiz, Y. (2009). Atatürk Çiftlikleri ve Bunların Hazineye Devri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 26, 155-192.
• Soyak, A. (2003). Türkiye’de İktisadi Planlama: DPT’ye İhtiyaç Var mı?. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), 167-182.
• Soylu, P. Ü. ve Yaktı, Ö. (2012). Devletçiliğe Yönelmede Bir Köşe Taşı: Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı. History Studies, 365-379.
• Suvla, R. Ş. (1943). Dünyada ve Türkiye’de Buğday Meselesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 4(1), 17-41.
• TMMOB ZMO. (1964). Toprak Mahsulleri Ofisinin Reorganizasyonu. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayını.
• TMMOB ZMO. (2015). Tarımsal Eğitim-Öğretimin Gelişim Süreci. Ankara: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayını.
• TMO. (2018). Toprak Mahsulleri Ofisi. Erişim adresi: http://www.tmo.gov.tr/Main.aspx?ID=13.
• T.C. Ziraat Bankası, 2019. Erişim adresi: https://www.ziraatbank.com.tr/ tr/bankamiz/hakkimizda/bankamiz-tarihcesi
• Tunçel, A. K. (2016). Cumhuriyet İdaresinin Mali Konulardaki Hassasiyetine İlişkin Ziraat Bankası Örneği. Journal of Life Economics, 3(4), 201-218.
• Uras, G. (1987). Ziraat Bankası Banka Kurtarmak İçin Mi Kuruldu?. Dünya Gazetesi (5 Mart 1987).
• Yakut, K. (2017). Türkiye Cumhuriyeti İktisat Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Yanar, A., Karadeniz, C., Saraç, E. ve Şay, S. (2018). Yüksek Ziraat Enstitüsüne İlişkin Etnografik Eser Koleksiyonunun Oluşturulması ve Sergilenmesi. Ankara Araştırmaları Dergisi, 6(1), 57-76.
• Yaşar, S. (2015). Yüksek Ziraat Enstitüsü’nün Kuruluşu ve Alman Bilim Adamlarının Çalışmaları. Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 135-148.
• Yaycıoğlu, N. (2013). Silifke’de Gazi Çiftliği. Adana 5 Ocak Gazetesi (30 Ocak 2013).
• Yetiz, F. (2016). Bankacılığın Doğuşu ve Türk Bankacılık Sistemi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 107-117.
• Yıldırım, İ. (2002). Osmanlı Demiryolu Politikasına Bir Bakış. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 311-324.
• Yıldırım, M. A. (2010). Osmanlı’da İlk Çağdaş Zirai Eğitim Kurumu: Ziraat Mektebi (1847-1851). Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 24, 223-240.
• Yıldız, M. C. (2004). Osmanlıdan Günümüze Demiryolu Politikalarına Genel Bakış. EKEV Akademi Dergisi, 1-14.
• Yiğit, A. A. (2012). Türkiye’nin Tarıma Dayalı Sanayi Politikası (1923-1938). Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(2), 315-326.
• Yücel, T. F. (2015). Cumhuriyet Türkiye’sinin Sanayileşme Öyküsü. Ankara: Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Yayınları.