Money Supply, Inflation and Dollarization: An Analysis on Türkiye Using Fourier Models

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 244 - 261, 30.04.2024

Serhat Alpağut

https://doi.org/10.29216/ueip.1456594

Öz

This study examines the impact of inflation and money supply on dollarization. Especially in recent years, the rapid rise of the exchange rate and inflation in Türkiye has put the phenomenon of dollarization back on the agenda. The study covers the period 2012Q4-2023Q4. The study first applies the Fourier ADL cointegration test, which allows for soft breaks. As a result of the test, it was found that the variables have a long run relationship. In the short run, only budget revenue has a positive effect on dollarization. In the long run, the exchange rate, exports, money supply, and deposit rates have a positive effect, while inflation has a negative effect. The study also applied the Fourier-Toda-Yamamoto causality test. As a result of the test, bidirectional causality was found between exchange rate, inflation and money supply variables and dollarization. The striking result of the study is that inflation has a negative impact on dollarization. This result, which is consistent with some studies in the literature, is attributed to the money supply. Although the demand for foreign exchange increases because the money supply is higher than inflation, the dollarization index decreases. This explanation can explain the negative relationship.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Dollarization, Money Supply, Monetary Policy, Fourier ADL

Etik Beyan

All rules specified in the Higher Education Institutions Scientific Research and Publication Ethics Directive have been complied with. None of the actions specified under the title of "Actions Contrary to Scientific Research and Publication Ethics" of the Directive have been carried out. During the writing process of this study, citations were made in accordance with ethical rules and a bibliography was created. The work was subjected to plagiarism check.

Destekleyen Kurum

No external support was received in the preparation of this research.

Para Arzı, Enflasyon ve Dolarizasyon: Türkiye Üzerine Fourier Modeller ile İnceleme

Öz

Bu çalışma enflasyon ve para arzının dolarizasyona etkisini incelemektedir. Özellikle son yıllarda Türkiye’de kur ve enflasyonda görülen hızlı yükselişler, dolarizasyon olgusunu tekrar gündeme getirmiştir. Çalışma 2012Q4-2023Q4 veri dönemini kapsamaktadır. Çalışmada ilk olarak yumuşak kırılmalara izin veren Fourier ADL eş bütünleşme testi uygulanmıştır. Test sonucunda değişkenlerin uzun dönemli ilişkiye sahip oldukları tespit edilmiştir. Kısa dönemde sadece bütçe gelirlerinin dolarizasyona pozitif etkisi tespit edilmiştir. Uzun dönemde ise döviz kuru, ihracat, para arzı ve mevduat faizinin pozitif, enflasyonun ise negatif etkisi bulunmaktadır. Çalışmada ayrıca Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testi uygulanmıştır. Test sonucunda döviz kuru, enflasyon ve para arzı değişkenleri ile dolarizasyon arasında çift yönlü, nedensellik tespit edilmiştir. Çalışmanın dikkat çeken sonucu enflasyonun dolarizasyonu negatif etkilemesidir. Literatürde bazı çalışmalarla uyumlu olan bu sonucun para arzından kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Para arzının enflasyondan yüksek olmasından dolayı döviz talebi artsa da dolarizasyon endeksinde düşüşler görülmektedir. Bu gerekçe negatif ilişkiyi izah edebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Dolarizasyon, Para Arzı, Para Politikası, Fourier ADL

Etik Beyan

Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi”nde belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışmanın yazım sürecinde etik kurallarına uygun alıntı yapılmış ve kaynakça oluşturulmuştur. Çalışma intihal denetimine tabi tutulmuştur.

Destekleyen Kurum

Bu araştırmanın hazırlanmasında herhangi bir dış destek alınmamıştır.

Kaynakça

• Ağaslan, E., ve Gayaker, S. (2019). Türkiye’de Para İkamesinin Belirleyicileri Doğrusal Olmayan Bir Yaklaşım. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 362-387.
• Akkaya, M. (2023). Türkiye Ekonomisinin Kronik Sorunu Dolarizasyon ve Dolarizasyon Sürecine Makroekonomik-Finansal Değişkenlerin Etkileri. TESAM Akademi Dergisi, 10(2), 613-637.
• Akşehirli, N. (2024). Güven Faktörünün Dolarizasyona Etkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 22(52), 339-365.
• Aktaş, R., and Aydinlik, Ü. (2022). Regional Dollarization Differences and Determinants: The Case of Türkiye. Öneri Dergisi, 17(57), 295-315.
• Alesina, A., and Barro, R. J. (2001). Dollarization. American Economic Review, 91(2), 381-385.
• Amiri, A., and Ventelou, B. (2012). Granger Causality Between Total Expenditure on Health and GDP in OECD: Evidence from the Toda–Yamamoto Approach. Economics Letters, 116(3), 541-544.
• Bailey, S. A. (2005). Investigating the Link Between Financial Dollarization and Inflation: Evidence from Jamaica. Working Paper, Bank of Jamaica.
• Banerjee, P., Arčabić, V., and Lee, H. (2017). Fourier ADL Cointegration Test to Approximate Smooth Breaks with New Evidence from Crude Oil Market. Economic Modelling, 67, 114-124.
• Cai, Y., and Omay, T. (2021). Using Double Frequency in Fourier Dickey–Fuller Unit Root Test. Computational Economics, 59,445-470.
• Çorak, M. G., ve Aksoy, E. E. (2022). Dolarizasyon ile Enflasyon Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 205-220.
• Coşkun, N. Ö. (1999). Türkiye'de Dolarizasyon ve Etkileri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (15), 249-255.
• Demir, F., and Sezgin, A. (2023). The Effect of Inflation on Currency Substitution (Dollarization) an Analysis: on Türkiye NUTS2 Regions. Politik Ekonomik Kuram, 7(Özel Sayı), 121-137.
• Demirgil, B. ve Birol, Y. E. (2020). Türkiye’ de Enflasyon ve Para İkamesi İlişkisi Üzerine Uygulamalı Bir Analiz. Temel Ekonomik Göstergeler Çerçevesinde Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Dumrul, C. (2015). Türk Ekonomisinde Para İkamesinin Belirleyicilerinin Sınır Testi Yaklaşımı ile Eş-Bütünleşme Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (35), 199-231.
• Edwards, S. (2001). Dollarization: Myths and Realities. Journal of Policy Modeling, 23(3), 249-265.
• Enders, W., and Jones, P. (2016). Grain Prices, Oil Prices, and Multiple Smooth Breaks in A VAR. Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 20(4), 399-419.
• Enders, W., and Lee, J. (2012). The Flexible Fourier form and Dickey–Fuller Type Unit Root Tests. Economics Letters, 117(1), 196-199.
• Erkan, R. (2021). Dolarizasyon Histerisi: Türkiye Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 397-407.
• Erkan, R., ve Ertürk, E. (2024). Simetrik Dolarizasyon Olgusu: VAR Analizi ve Hatemi-j Nedensellik Testi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 60, 269-280.
• Fabris, N., and Vujanović, N. (2017). The Impact of Financial Dollarization on Inflation Targeting: Empirical Evidence from Serbia. Journal of Central Banking Theory and Practice, 6(2), 23-43.
• Faisal, F., Rahman, S. U., Chander, R., Ali, A., Ramakrishnan, S., Ozatac, N., Ullah, M. N. and Tursoy, T. (2021). Investigating the Nexus Between GDP, Oil Prices, FDI, and Tourism for Emerging Economy: Empirical Evidence from the Novel Fourier ARDL and Hidden Cointegration. Resources Policy, 74, 102368.
• Hekim, D. (2008). Para İkamesi Histerisi: Türkiye Örneği. Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(1), 27-43.
• Karacal, M., and Bahmani-Oskooee, M. (2008). Inflation and Dollarization in Türkiye. In Warsaw International Economic Meeting, 1-15, Warsaw: Warsaw University, Department of Economics.
• Karakaya, G., ve Karoğlu, Y. (2020). Dolarizasyon Olgusu: 2008 Finansal Krizinden Sonra Türkiye’de Dolarizasyon İncelemesi. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), 353-364.
• Kaya, Z, ve Kara, O. (2022). Dolarizasyonun Belirleyicileri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 24(43), 839-856.
• Kolcu, F., ve Yamak, R. (2022). Döviz Kurunun Mevduat Dolarizasyonu Üzerindeki Asimetrik Etkisi. İzmir İktisat Dergisi, 37(2), 481-500.
• Kumar, N. N., and Patel, A. (2023). Modelling Structural Breaks in The Tourism-Led Growth Hypothesis. Current Issues in Tourism, 27(5), 701-709.
• Nazlıoğlu, E. H., and Soytaş, U. (2024). Energy Prices and Exchange Rates in the Eurasian Economic Union: Evidence from Fourier Toda-Yamamoto approach. Applied Economics, 1-15.
• Nazlıoglu, S., Gormus, N. A., and Soytas, U. (2016). Oil Prices and Real Estate Investment Trusts (Reits): Gradual-Shift Causality and Volatility Transmission Analysis. Energy Economics, 60, 168-175.
• Olayungbo, D. O., and Ajuwon, K. T. (2015). Dollarization, Inflation, and Interest Rate in Nigeria. CBN Journal of Applied Statistics, 6(1), 241-261.
• Özer, M. O. (2022). Türkiye’de Dolarizasyonun Belirleyicileri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(26), 105-117.
• Ozgur, O., Yilanci, V., and Kongkuah, M. (2022). Nuclear Energy Consumption and CO2 Emissions in India: Evidence from Fourier ARDL Bounds Test Approach. Nuclear Engineering and Technology, 54(5), 1657-1663.
• Özkul, G. (2021). Türkiye’de Finansal Dolarizasyonun Enflasyon ve İstihdam ile Olan Etkileşimi. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 59-79.
• Payne, J. E., Nazlioglu, S., Mervar, A., and Niroomand, F. (2023). Economic Policy Uncertainty, COVID-19, and Tourist Stays in Croatia: Evidence from a Fourier Toda-Yamamoto Modeling Approach. The International Trade Journal, 37(1), 7-26.
• Perron, P. (1997). Further Evidence on Breaking Trend Functions in Macroeconomic Variables. Journal of Econometrics, 80(2), 355-385.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., and Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Saraç, T. B. (2010). Enflasyon ve Para İkamesi İlişkisi: Türkiye Ekonomisi için Ekonometrik bir Analiz (1994: 01-2009: 12). Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 147-152.
• Sarı, İ. (2007). Makroekonomik Değişkenlerin Dolarizasyon Sürecine Etkisi: Ampirik Bir Yaklaşım. (Yayınlanmamış Uzman Yeterlilik Tezi), TCMB Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Serdengeçti, S. (2005). Dolarizasyon/Ters Dolarizasyon, TCMB Konuşması, 3 Ekim 2005. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/66b76660-1723-433d-b347-3929b6bea2a3/sunumeskisehir.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=66b76660-1723-433d-b347-3929b6bea2a3
• Serel, A., ve Darıcı, B. (2006). Para İkamesini Etkileyen Faktörler: Türkiye Uygulaması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 150-167.
• Sever, E. (2012). Türkiye'de Dolarizasyon Süreci ve Döviz Kuru Belirsizliği İlişkisi. Sosyoekonomi, 17(17), 204-222.
• Taşseven, Ö., ve Çinar, S. (2015). Türkiye’de Borç Dolarizasyonunun Belirleyicileri ve Makroekonomik Göstergeler Üzerindeki Etkileri. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(2), 121-141.
• Terzi, H., ve Kurt, S. (2007). Türkiye'de Dolarizasyon Sürecinde Döviz Kuru ve Enflasyon İlişkisi. Ekonomik Yaklaşım, 18(64), 1-22.
• Toda, H. Y., and Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Yalta, A. Y., and Yalta, A. T. (2022, May). Deposit Dollarization in Türkiye: A Rolling Window Analysis. In ERF 28th Annual Conference Papers, 1-15, Cairo, Egypt.
• Yeyati, E. L. (2006). Financial Dollarization: Evaluating the Consequences. Economic Policy, 21(45), 62-118.
• Yılmaz, M., ve Uysal, D. (2019). Türkiye’de Dolarizasyon ve Enflasyon Ilişkisi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(10), 286-306.
• Zeybek, H. (2014). Dolarizasyon ve Finansman Maliyeti. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(2), 44-61.
• Zeybek, H. (2018). Effects of Dollarization on the Cost of Financing: A Comparative Analysis on The Turkish Economy. International Congress on Business and Marketing, 288-309, İstanbul.