Katılım Bankacılığında Aktif Kârlılığı ve Özkaynak Kârlılığı Üzerine Etki Eden Faktörler

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 398 - 420, 25.10.2024

Serkan Demirel , Ahmet Ulusoy , Gizem Varol

https://doi.org/10.29216/ueip.1510080

Öz

Bu çalışmada, Türkiye'deki katılım bankalarının finansal performansını değerlendirmek amacıyla 2016:Q1-2023:Q4 dönemlerindeki finansal verileri içeren bir veri seti kullanılmıştır. Veri seti; Albaraka, Kuveyt Türk, Türkiye Finans, Vakıf Katılım ve Ziraat Katılım bankalarının her bir çeyrek dönem için çeşitli finansal göstergelerini kapsamakta ve toplamda 160 gözlem içermektedir. Çalışmada aktif karlılık ve özkaynak karlılığı bağımlı değişken; büyüme oranı, kredi temerrüt takas oranı, finansal hizmetlere güven değişkeni, döviz kuru ve kar pay oranı bağımsız değişken olarak belirlenmiştir. Çalışmada, bankaların finansal performansını belirleyen faktörlerin analiz edilmesinde hem zaman, hem de yatay kesit etkilerini dikkate alan panel veri analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, kredi temerrüt takası, döviz kuru ve kar payı oranının katılım bankalarının performansı üzerinde anlamlı etkileri bulunmaktadır. Ayrıca büyümenin aktif karlılık üzerindeki etkisi anlamlı iken özkaynak karlılığı üzerindeki etkisinin anlamlı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Finansal hizmetlere güvenin ise katılım bankalarının performansı üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankacılığı, Aktif Kârlılık, Öz Kaynak Kârlılığı, Büyüme Oranı, Kredi Temerrüt Takas Oranı, Finansal Hizmetlere Güven Değişkeni, Döviz Kuru, Kâr Pay Oranı

Etik Beyan

etik kurul raporuna ihtiyaç duyulamıştır.

Factors Affecting Return on Assets and Return on Equity in Participation Banking

Öz

In this study, a dataset containing financial data from the period 2016:Q1-2023:Q4 is used to evaluate the financial performance of participation banks in Turkey. The dataset covers various financial indicators for each quarter of Albaraka, Kuveyt Türk, Türkiye Finans, Vakıf Katılım and Ziraat Katılım banks. The dataset contains a total of 160 observations. Return on assets and return on equity were used as dependent variables in the study. Independent variables were determined as growth rate, credit default swap rate, trust in financial services variable, exchange rate and profit sharing ratio. In the study, panel data analysis, which takes into account both time and cross-section effects, was used to analyze the factors determining the financial performance of banks. According to the findings of the research, credit default swap, exchange rate, and profit share ratio have significant effects on the performance of participation banks. Additionally, while growth has a significant impact on return on assets, it does not have a significant effect on return on equity. The study also concludes that the trust in financial services does not significantly affect the performance of participation banks.

Anahtar Kelimeler

Participation Banking, Return on Assets, Return on Equity, Growth Rate, Credit Default Swap Rate, Trust in Financial Services Variable, Exchange Rate, Dividend Share Rate

Kaynakça

• Abduh, M. and Issa, M. S. (2018). Profitability Determinants of Kuwait Banking Industry: Comparative Analysis between Islamic and Conventional Banks. Iqtishadia: Jurnal Kajian Ekonomi dan Bisnis Islam STAIN Kudus, 11(1), 1-26.
• Abou Elseoud, M. S., Yassin, M. and Ali, M. A. M. D. (2020). Using A Panel Data Approach to Determining the Key Factors of Islamic Banks’ Profitability in Bahrain. Cogent Business & Management, 7(1), 1831754.
• Adekola, O. (2016). The Effect of Banks Profitability on Economic Growth in Nigeria. Journal of Business and Management, 18 (3), 1–9.
• Aktaş, M. ve Avcı, T. (2017). Katılım Bankacılığının Performansı Üzerinde Etkili Olan Finansal Oranlar, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 882-901.
• Alper, D. and Anbar, A. (2011). Bank Specific and Macroeconomic Determinants of Commercial Bank Profitability: Empirical Evidence from Turkey. Business and Economics Research Journal, 2(2), 139-152.
• Amba M. S., & Almukharreq F. (2013). Impact of the Financial Crisis on Profitability of the Islamic Banks vs Conventional Banks- Evidence from GCC, International Journal of Financial Research, 4(3), 83-93.
• Aris, R. (2010). Competitive Conditions in Islamic and Conventional Banking: A Global Perspective. Review of Financial Economics,19, 101-108.
• Asadullah, M. (2017). Determinants of Profitability of Islamic Banks of Pakistan-A Case Study on Pakistan’s Islamic Banking Sector. 1st International Conference on Advances in Business, Management & Law, 1, 61-72.
• Aydın, Y. (2019). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), 181-189.
• Bartram, S. M., Conrad, J. S., Lee, J. and Subrahmanyam, M. G. (2019). Credit default swaps around the world: Investment and financing effects. Review of Financial Studies, forthcoming., WBS Finance Group Research Paper, (248). Access Address: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3157187
• BDDK (2024). Bankacılık İstatistikleri. Erişim Adresi: https://www.bddk.org.tr/
• Brischetto, A. and Voss, G. (2021). The Impact of Exchange Rate Movements On Bank Profitability in Emerging Markets. Emerging Markets Finance and Trade, 57(3), 652-670.
• Dağılgan, G. (2023). Türkiye’de Katılım Bankacılığının Performans Değerlendirmesi: Panel Veri Analizi. Toplum Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 4(1), 51-64.
• Demez, S., Ustaoğlu M. and İncekara A. (2018). Determining and Examining the Performance Index of Dual Banking System: A Panel Data Comparative Analyse for Turkey. Istanbul Journal of Economics, 68(2), 221-241.
• Dodi, D., Supiyadi D. and Arief, M. (2018). Islamic Bank Profitability: A Study of Islamic Bank in Indonesia. The International Journal of Business Review, 1(1), 55-65.
• Driscoll, J.C. and Kraay, A. C. (1998). Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data. Review of Economics and Statistic, 80(4), 549- 560.
• Gökalp, F. (2014). Kriz Öncesi ve Kriz Sonrası Dönemler İtibariyle Katılım Bankaları ve Ticari Bankaların Kârlılığı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 191-201.
• Gul, S., Irshad, F. and Zaman, K. (2011). Factors Affecting Bank Profitability in Pakistan. Romanian Economic Journal, 14(39), 61-87.
• Güler, S. (2019). Banka Kârlılık Oranlarının Panel Veri Analizi ile Değerlendirilmesi: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Mevduat ve Katılım Bankalarının Karşılaştırılması. İzmir Democracy University Social Sciences Journal, 2(2), 173-190.
• Hasan, M. M. and Dridi, J. (2010). The Effects of the Global Crisis On Islamic and Conventional Banks: A Comparative Study. IMF Working Papers, 1-46.
• Hausman, J., A. (1978). Specification Tests in Econometrics, Econometrica, 46(2), 1251-1271.
• ICD Thomson Reuters (2018), Islamic Finance Development Report. Erişim adresi: https://icd-ps.org
• Karakuş, E ve Yılmaz Küçük, Ş. (2016). Katılım Bankalarında Kârlılığın Belirleyicileri: Türkiye Örneği İçin Bir Panel Veri Analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 119-131.
• Khan, M. M. S., Ijaz, F. and Aslam, E. (2014). Determinants of Profitability of Islamic Banking Industry: An Evidence from Pakistan. Business & Economic Review, 6(2), 27-46.
• Khrawish, H. A. (2011). Determinants of Commercial Banks Performance: Evidence from Jordan. International Research Journal of Finance and Economics, 81(1), 148-159.
• Kusumastuti, W. I. and Alam, A. (2019). Analysis of Impact of CAR, NPF, BOPO on Profitability of Islamic Banks (Year 2015-2017), Journal of Islamic Economic Laws, 2(1), 30-59.
• Levin, A., Lin, C. F. and Chu, C. S. J. (2002). Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties. Journal of Econometrics, 108(1), 1-24.
• Mahmud, K., Mallik, A., Imtiaz, M. F. and Tabassum, N. (2016). The Bank-Specific Factors Affecting the Profitability of Commercial Banks in Bangladesh: A Panel Data Analysis. International Journal of Managerial Studies and Research, 4(7), 67-74.
• Mimouni, K., Smaoui, H., Temimi, A. and Al-Azzam, M. (2019). The Imact of Sukuk on the Performance of Conventional and Islamic Banks. Pacific-Basin Finance Journal, 54, 42-54.
• Obamuyi, T. M. (2013). Determınants of Banks‘profitability in A Developing Economy: Evidence From Nigeria. Organizations and Markets in Emerging Economies, 4(8), 97-111.
• Pan, Q. and Pan, M. (2014). The Impact of Macro Factors On the Profitability of China’s Commercial Banks in The Decade After WTO Accession. Open Journal of Social Sciences, 2(9), 64-69.
• Parlakkaya, R., Çürük, S. A., Kahraman, Ü. and Şen, G. (2020). Determination of Factors Affecting the Profitability Variables by Panel Data Analysis in The Islamic Banks: The Case of Turkey. Bilimname, (42), 41-61.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. University of Cambridge Faculty of Economics Cambridge Working Papers in Economics. 1240.
• Riaz, S. (2013). Profitability Determinants of Commercial banks in Pakistan, Proceedings of 6th International Business and social Sciences Research Conference, 3-4 January, Dubai, and UAE. Available at: http://www.wbiconpro.com/603-Samina.pdf.
• Samad, A. (2015). Determinants Bank Profitability: Empirical Evidence from Bangladesh Commercial Banks. International Journal of Financial Research, 6(3), 173-179.
• Sarıdoğan, H. Ö. (2020). Katılım Bankalarının Performansını Etkileyen Faktörler: Küresel Kriz Bağlamında Bir Dinamik Panel Veri Analizi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 148-167.
• Supiyadi, D., M. Arief and N. Nugraha, (2019). The Determinants of Bank Profitability: Empirical Evidence from Indonesian Sharia Banking Sector, Advances in Economics. Business and Management Research, 65, 21-26.
• TKBB (2019). Katılım Bankaları 2019 Raporu. Erişim adresi: https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/Katilim-Bankalari-2019.pdf
• TKBB (2023). Türkiye Finans Sektöründe Katılım Bankacılığı. Erişim adresi: https://tkbb.org.tr/faaliyetler/yayinlar/sektor-sunumlari
• TKBB, (2021), Katılım Bankacılığı Nedir? Nasıl Çalışır?. Erişim adresi: https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/TKBB-Katilim-Bankaciligi-Nedir-Brosur.pdf
• Tüzün, O. ve Ceylan, I. E. (2018). Finansal Hizmetler Güven Endeksi İle Kredi Temerrüt Takası (CDS) arasındaki nedensellik ilişkisi. Safranbolu/Karabuk (International Conference) 12th-14thSeptember 2018.
• Ürgüp, S. E. (2022). Türk Katılım Bankaların Finansal Performansı Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 433-441.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2016). Panel Veri Ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2017). Panel Zaman Serileri Analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yılmaz, C. ve Özgür, E. (2021). Katılım Bankalarında Kârlılığa Etki Eden Faktörlerin Tespiti İçin Panel Veri Analizi Uygulaması. Muhasebe Ve Finansman Dergisi, (92), 1-20. Zeitun, R. (2012). Determinants of Islamic and Conventional Banks Performance in GCC Countries Using Panel Data Analysis. Global Economy and Finance Journal, 1, 53-72.