Ekolojik Krize Nüfus Artışı ve Endüstriyel Üretimin Etkileri: OECD Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 18 - 25, 31.12.2022

Fatma Çelik Bayram

Öz

Dünyanın, etkisini giderek artıran bir ekolojik krizin içinde olduğu artık çoğu kesimler tarafından kabul edilmektedir. Doğadaki dengenin bozulması; yeraltı kaynaklarının azalması, temiz su rezevlerinin tükenmeye başlaması, yerüstünde ekilebilir alanların yapısının değişmesi, buzulların erimeye devam etmesi, ozon tabakasının incelmesi veya delinmesi, çevre kirliliği gibi sonuçlar insanın doğa ile savaşının sonuçları olarak ortadır. Dolayısıyla insanın doğa ile ilişkisi artık sürdürülebilir olmaktan çıkmaktadır. Ekolojik kriz yeryüzündeki birçok canlı türünün yanında insan yaşamının devamını da tehdit eder şekilde kendisini göstermektedir. İnsanın çevreyi yanlış kullanımı yeni bir olgu değildir. Başlangıçta insanın doğaya verdiği zarar önemli sayılabilecek bir düzeyde değil iken, özellikle Sanayi Devrimi’ndan sonra üretimin yoğunlaşması, kentleşme, fosil yakıtların kullanmının artması, nüfusun artmaya devam etmesi 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren çevre tahribatının “kriz” ve “felaket”kavramlarıyla anılmaya başlanmasına sebep olmuştur. Bu aşamada ekolojik krizin nasıl algılandığının ve asıl sebeplerin belirlenmesi, öncelikli ve etkin çözümlerin bulunması ve uygulanması konusu önem arz etmektedir. Nüfus ile doğa arasındaki ilişkiye duyulan ilgi uzun bir zaman dilimini kapsarken bu konudaki ilk bilimsel araştırma konusu olarak ele alınmaya başlanması Thomas Malthus’un 1798’de yayınlanan çalışmasıyla olmuştur. Dolayısıyla nüfus ve çevre ile ilgilenen literatür yazını sürdürülebilirlik , ekolojik kriz, nüfus ve doğa bağlantılarını konu edinmektedir. Buradan yola çıkılarak çalışmada, nüfus artışının çevresel bozulmaya sebebiyeti göz ardı edilmeden, gelişmiş ve az gelişmiş ülkelerin tüketimleri ile nüfus büyüklükleri karşılaştırılarak ekolojik krizin ana nedenlerinden birisi tüketim ve üretim sistemleri olabilir mi sorusunun cevabı aranmaya çalışılmıştır. Bu sebeple salt nüfus artışını neden olarak gören Malthusyen düşünceye yönelik alternatif bir bakış açısı sunulmaya çalışılmıştır. Bu çalışma, küresel nüfus büyüklüklerinin ekolojik krizi ve sürdürülebilir gelişmeyi ne yönde etkilediğini araştırmayı ve böylelikle yeni çalışmalara fikir sunmayı amaçlamaktadır. Ayrıca araştırmanın insanlığı yakından ilgilendiren bir konuya işaret etmesi ve toplumsal farkındalık oluşturmayı katkısı araştırmanın bir başka amacıdır.

Anahtar Kelimeler

Nüfus Artışı, Ekolojik Kriz, Thomas Malthus, Endüstriyel Üretim, Kapitalizm

Kaynakça

• Ahmed, K. and Long, W. (2012), “Environmental Kuznets Curve and Pakistan: An Empirical Analysis”, Procedia Economics and Finance 1, ss. 4-13
• Akın, C. S. (2014). Yabancı Sermaye Yatırımlarının CO2 Emisyonu üzerine Olan Etkisi: Dinamik Panel Veri Analiz. Akademik Bakış Dergisi, 1-15
• Bella, G, Massidda, C. and Etzo, I. (2010) “A Panel Estimation of The Relationship between Income, Electric Power Consumption and CO2 Emissions”, MPRA (Munich Personal RePEc Arhive) Online at http://mpra.ub.unimuenchen.de/26077
• Çınar, S. (2011) “Gelir ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Panel Birim Kök ve Eşbütünleşme Testi”, Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (Uludağ Journal of Economy and Society) Cilt/Vol.XXX, Sayı/Nu.2 ss. 71- 83.
• Çoban M.N., Kangal N., Yeter F., Eroğlu İ., (2021). İnovasyonun Yenilenebilir Enerji Üretimine Etkisi: IEA Üyesi Ülkeler Üzerine Panel Veri Analizi, Aydın Facolty of Economics Journal, Journal Homepage: www.dergipark.org.tr/tr/pub/aifd
• Deacon, Robert and Catherine S. Norman (2004), “Does the Environmental Kuznets Curve Describe How Individual Countries Behave?”, UCSB Working Papers
• Dinçbaş, T. (2016, Mayıs). Teknoloji İklim Değişikliğine Çözüm Olabilir Mi? Kalkınmada Anahtar Verimlilik (329), 16-21. https://anahtar.sanayi.gov.tr/Files/Pdfs/anahtar_mayis_2016.pdf
• Doğan, M. (2011). Türkiye’de Uygulanan Nüfus Politikalarına Genel Bakış. Marmara Coğrafya Dergisi (23), 293-307
• Ergün, S., ve Polat, A. M. (2015). OECD ülkelerinde CO2 emisyonu, elektrik tüketimi ve büyüme ilişkisi. Erciyes Üniversitesi İktisat ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (45), 115-141.
• Eskeland, G.S. and Harrison, A.E. (2003) “Moving to Greener Pastures? Multinationals and The Pollution Haven Hypothesis”, Journal of Development Economics 70, ss. 1-23.
• Gary, P., & Robert, L. (2005). Population Geography, Problems, Concepts And Prospect, Eighth Edition, Dubuque. Kendall Hunt Publishing Company
• Görmez, Kemal (2003), Çevre Sorunları ve Türkiye, Gazi Kitapevi, Ankara,
• Güzel, B. (2014). “Sanayi Devriminin Ortaya Çıkardığı Toplumsal Sorunların Edebiyattaki İzdüşümü: Emile Zola’nın Germinal Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (33), ss. 157-165.
• Hamilton, C. and Turton, H. (2002) “Determinant of Emissions Growt in OECD Countries”, Energy Policy 30, ss. 63-71
• Harvey, David. (2010). Sermaye Muamması, Kapitalizmin Krizleri. (Çev.S. Savran). (2. Baskı). İstanbul: Sel Yayınları
• Hirschman, C. (2004). Population and Development. Whar Do We Really know?,. Universty of Washington Paper to be presented at the conference on development challenges for the Twenty First Century. Center for Studies in Demography and Ecology and Department of Sociology.
• Jaunky, V.C. (2011) “The CO2 Emissions-Income Nexus: Evidence from Rich Countries”, Energy Policy 39, ss. 1228-1240.
• Karaca, C. (2012) “Ülkeler Tarafından Uygulanan Çevre Politikalarının Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Üzerindeki Etkileri: Kirlilik Sığınağı Hipotezinin Test Edilmesi” İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 47, ss. 181-200.
• Karakaş, A. (2016). Yaklaşan Tehlikenin farkına Varmak: İktisadi Büyüme, Nüfus ve Çevre kirliliği İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 57-73.
• Kışlalıoğlu, Mine; Fikret Berkes (1994), Ekoloji ve Çevre Bilimleri. İkinci Basım. Remzi Kitabevi. İstanbul. Kocataş, Ahmet. (2003). Ekoloji-Çevre Biyolojisi. Ege Üniversitesi Basımevi. İzmir
• Lise, W. (2006) “Decomposition of CO2 Emissions over 1980-2003 in Turkey” Energy Policy 34, ss. 1841–1852. Özdemir, Ş. (2014). “Sanayi Devriminin Bilim Tarihi Üzerindeki Etkisi: Bilim ve Teknoloji İç İçe”, Üretim Ekonomisi Kongresi 21-22, ss. 1-11
• Selden, T.M. and Song, D. (1994) “Environmental Quality and Development: Is There a Kuznets Curve for Air Pollution Emisions?”, Journal of Environmental Economics and Management”, Volume: 27, Issue: 2, ss. 147-162.
• Sınmaz, S. (2014). Akıllı Yerleşme Kurgusu Ve Küçük Ölçekli Yerleşmelerin Enerji Verimli Gelişimi: Lapseki Üzerine Bir Değerlendirme. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü.
• Süleyman Dönmez- Mehmet Ali Çelik(2016), Ekolojik Krizin Kaynağını İnsan Olarak Gören İndirgemeci Anlayışın Eleştirisi, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016, cilt: 16, sayı: 2, ss. 39-51. Yaylı, Hasan; Çelik, Vasfiye (2011), Çevre Sorunlarının Çözümü İçin Radikal Bir Öneri: Derin Ekoloji, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26.
• Yılmazer, M. ve Ersoy, B.A. (2009) “Kirlilik Sığınağı Hipotezi, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Kamu Politikaları” Ege Akademik Bakış 9, ss. 1441-1462.