EĞİTİMCİLERİN PERSPEKTİFİNDEN UZAKTAN HİZMET İÇİ ÖĞRETMEN EĞİTİMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: ZORLUKLAR, İHTİYAÇLAR ve ÖNERİLER

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 408 - 425, 30.06.2025

Zeynep Tunay Gül , Dinçer Demir , Banu Yücel-toy

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1662405

Öz

Teknoloji alanındaki hızlı ilerleme ve gelişmeler birçok alanda olduğu gibi eğitim alanında da değişim ve dönüşümün gerçekleşmesine alan açmıştır. Bu değişim ve dönüşümlerin en önemlilerinden birisi de uzaktan eğitimdir. Eğitimcilerin uzaktan eğitiminde karşılaştıkları sorunlarla beraber ihtiyaçları ve çözüm önerilerinin ortaya konulması ilerleyen zamanlarda yürütülmesi düşünülen eğitimlerin etkili bir şekilde planlanıp yürütülmesi ve uygulanan politikaların gözden geçirilip ihtiyaca uygun düzenlenmesi açısından önem arz etmektedir. Bu sebeple bu çalışmada, uzaktan eğitimde öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitim veren eğitimcilerin karşılaştıkları sorunların ve ihtiyaçların derinlemesine anlaşılması, deneyimlerinden yola çıkarak sunacakları önerilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma; nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgubilim) deseninde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma kapsamında üç adet temaya ulaşılmıştır. İlk tema olan ‘sorun’ teması altında ‘teknolojik’, ‘işletimsel’, ‘içerik’, ‘katılımcı’ ve ‘eğitimcilik becerileri’ kategorilerine ulaşılırken; ikinci olarak ‘ihtiyaç’ teması altında elde edilen kategoriler ‘teknolojik’, ‘işletimsel’ ve ‘içerik’ şeklinde belirlenmiştir. Son olarak; ‘öneri’ başlığı altında ulaşılan kategoriler ‘eğitime yönelik’ ve ‘eğitimciye yönelik’ olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim , Hizmet içi eğitim , Uzaktan hizmet içi eğitim , Öğretmen eğitimi

Etik Beyan

Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’ndan 22.02.2022 tarihli ve 2022.02 toplantı no kararı ile etik kurulu onayı alınmıştır.

A RESEARCH ON DISTANCE IN-SERVICE TEACHER TRAINING FROM THE PERSPECTIVE OF EDUCATORS: CHALLENGES, NEEDS AND RECOMMENDATIONS

Öz

The rapid advancements in technology have paved the way for transformation in education, with distance education being a significant development. Understanding the challenges, needs, and solutions proposed by educators in distance education is crucial for effective planning, implementation of future educational programs, and the revision of policies. This study aims to explore the problems and needs of educators providing in-service training to teachers in distance education, and to present their recommendations based on their experiences. Employing a qualitative research approach with a phenomenological design, the study identified three main themes. The ‘problems’ theme revealed categories such as ‘technological’, ‘operational’, ‘content’, ‘participant’, and ‘educator skills’. The ‘needs’ theme highlighted ‘technological’, ‘operational’, and ‘content’ categories. Lastly, the ‘recommendations’ theme was categorized into ‘educational’ and ‘educator-focused’ suggestions.

Anahtar Kelimeler

Distance education , In service training , Distance in service training , Teacher Training

Kaynakça

• Arslan, H. ve Şahin, İ. (2013). Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim kurslarına yönelik görüşleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 56-66.
• Asmara, R. (2020). Teaching english in a virtual classroom using whatsapp during COVID-19 pandemic. Language and Education Journal, 5(1), 16-27.
• Aytaç, T. (2000). Hizmet içi eğitim kavramı ve uygulamada karşılaşılan sorunlar. Milli Eğitim Dergisi, 147, 66-69.
• Beltman, S., Mansfield, C. F., & Price, A. (2011). Thriving not just surviving: A review of research on teacher resilience. Educational Research Review, 6(3), 185-207. doi: 10.1016/j.edurev.2011.09.001
• Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124
• Budak, Y., (1998). Eğitimde toplam kalite yönetimi açısından öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitim ihtiyaçları ve programlarına bir yaklaşım. Milli Eğitim Dergisi, 140, 35-38.
• Burns, M. (2011). Distance education for teacher training: Modes, models, and methods. Education Development Center, Inc.
• Ceylan, V. K. ve Gündoğdu, K. (2017). Öğretmenlerin e-içerik geliştirme becerileri: bir hizmet içi eğitim deneyimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 8 (15) , 48-74 .
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev. Ed. M. Bütün, S.B. Demir). Siyasal Kitabevi.
• Çelikten, M., Şanal, M, (2005), Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 207-237
• Dias, M., Lopez, R., & Teles, A. C. (2020). Will virtual replace classroom teaching? Lessons from virtual classes via ZOOM in the times of COVID-19. Journal of Advances in Education and Philosophy, 4(5), 208213.
• Erdem, A. R. ve Şimşek, S. (2013). Öğretmenlere ve okul yöneticilerine verilen hizmet içi eğitimlerin irdelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (4).
• Erişen, Y., (1998). Öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitim programları geliştirmede eğitim ihtiyacı belirleme süreci. Milli Eğitim Dergisi, 140, 39-43
• Flick, U. (2014). An Introduction To Qualitative Research. Sage
• Flores, J. G. (2004). USDLA 2004: Awards of Distinction. Distance Learning, 1(5), 39.
• Grix, J. (2010). The foundations of research. Palgrave Macmillan
• Holloway, I., & Wheeler, S. (1996). Qualitative research for nurses. Oxford: Blackwell Science Ltd
• Horzum, M. B. , Albayrak, E. ve Ayvaz, A. (2012). Sınıf öğretmenlerinin hizmet içi eğitimde uzaktan eğitime yönelik inançları. Ege Eğitim Dergisi, 13 (1) , 55-72.
• İşman, A, (2011). Uzaktan eğitim (4. Baskı), PEGEM Akademi Yayıncılık, Ankara, s.2.
• Johnson, B., ve Christensen, L. (2012). Educational research quantitative, qualitative and mixed approaches. Sage.
• Kafyulilo, A., Fisser, P., & Voogt, J. (2016). Factors affecting teachers’ continuation of technology use in teaching. Education and Information Technologies, 21(6), 15351554. https://doi.org/10.1007/s10639-015-9398-0
• Kangai, C., & Bukaliya, R. (2011). Teacher development through open and distance learning: The case for Zimbabwe. International Journal on New Trends in Education And Their Implications, 2(4), 124-141.
• Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. (1. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık
• Kerlinger, F. N. & Lee, H. B. (1999). Foundations of behavioral research. Harcourt College Publishers.
• Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: the assessment of trustworthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45 (3), 214-222.
• Marshall, M. N. (1996). Sampling For Qualitative Research. Family Practice, 13(6), 522-526.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2014, Nisan 1). Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü 2013 Yılı Hizmet İçi Eğitim Faaliyet Raporu, Ankara. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_04/30032306_meb_2013_idare_faaliyet_raporu.pdf
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı), (2019). Millî Eğitim Bakanlığı Hizmet içi Eğitim Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi. http://www.meb.gov.tr/earged/earged/Hie_degerlendirme.pdf.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2010, Mayıs 7-8), Milli Eğitim Bakanlığı’nda hizmetiçi eğitimin yeniden yapılandırılması panel ve çalıştayı, Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı.
• Mineo, L. (2020). Time to fix American education with race-for-space resolve. https://news.harvard.edu/gazette/story/2020/04/the-pandemics-impact-on-education/ Adresinden 30.09.2024 tarihinde alındı.
• Miser, R. (2002), Küreselleşen Dünyada Yetişkin Eğitimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Degisi, Cilt: 35, Sayı 1-2, 55-60.
• Mizuno, C. (2004). A comparative study of teacher education in Japan, Korea and Australia. In Proceedings of the 8th Conference of Pan-Pacific Association of Applied Linguistics.
• Mohan, G., McCoy, S., Carroll, E., Mihut, G., Lyons, S., & Domhnaill, C. M. (2020). Learning for all? Second-level education in Ireland during COVID-19. ESRI Survey and Statistical Report Series
• Moustakas,C. (1994). Phenomenological research methods. Sage Publication.
• Özdemir Baki, G., & Çelik, E. (2021). Ortaokul Matematik öğretmenlerinin uzaktan eğitimde Matematik öğretim deneyimleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 293-320. https://doi.org/10.51460/baebd.858655.
• Özavcı, E. ve Çelikten, M. (2017). Uzaktan hizmet içi eğitim uygulamalarında öğretmen görüşlerine göre karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Journal of Educational Studies , 4 (2) , 39-76 .
• Özer, B. (1989). Türkiye'de uzaktan eğitim: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi'nin uygulamaları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 1-24.
• Özer, B. (1991). Uzaktan eğitim yaklaşımının öğretmen eğitiminde kullanılması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, c.4, s. 1-2, ss.73-88.
• Özerbaş, D. (2005). Türkiye ve dünyada uzaktan eğitim uygulamaları, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi,3,85-100.
• McNair, D. E. (2015). Palloff, R. M., & Pratt, K. Lessons From the Virtual Classroom: The Realities of Online Teaching. Journal of College Student Retention: Research, Theory & Practice, 17(2), 264-269. https://doi.org/10.1177/1521025115578237
• Parmaksız, R. ve Sıcak, A. (2015). Uzaktan hizmetiçi eğitime ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (4), 187-212.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün, S.B. Deir). Pegem Akademi.
• Perreaton, H., Creed, C., & Robinson, B. (2001). Teacher education through distance learning: Technology-curriculum-cost-evaluation. Paris: UNESCO. Higher Education Division, Teacher Education Section.
• Richardson, J.C.,Koehler, A., Besser, E., Caskurlu, S. Lim, J. ve Mueller, C. (2015). Conceptualizing and investigating instructor presence in online learning environments. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 16(3), 256-297
• Saldana, J. (2011). Fundamentals of qualitative research. New York: Oxford University Press.
• Seferoğlu, S. S., (2022, Ocak 8). Sınıf öğretmenlerinin kendi meslekî gelişimleriyle ilgili görüşleri, beklentiler ve önerileri. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/149/ seferoglu.htm
• Sezer, B., Yilmaz, F. G. K., & Yilmaz, R. (2017). Comparison of online and traditional face-to-face in-service training practices: an experimental study. Cukurova University Faculty of Education Journal, 46(1), 264-288.
• Şahin Kölemen, C. (2023). The effect of distance education on lifelong learning. Journal of the Human and Social Science Researches, 12 (3), 1396-1411. https://doi.org/10.15869/itobiad.1259139.
• Şahin, M. (2021). Dünyada ve türkiye'de yükseköğretimde uzaktan eğitimin tarihi ve gelişim süreci. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 91-113.
• Şendurur, P., & Arslan, S. (2017). Eğitimde teknoloji entegrasyonunu etkileyen faktörlerdeki değişim. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(43), 25-50. https://doi.org/10.21764/efd.21927
• Taşlıbeyaz, E., Karaman, S. ve Göktaş, Y. (2014). Öğretmenlerin uzaktan hizmet içi eğitim deneyimlerinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 15 (1), 139-160.
• Taymaz, A. H. (1981). Hizmet içi eğitim kavramlar, ilkeler, yöntemler. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Tekin, O. (2020). Uzaktan eğitim kullanılan hizmet içi eğitim programlarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 16(1), 20-35.
• Tekin, S. ve Ayas, A. (2006). Kimya öğretmenlerinin hizmet-içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi: Trabzon örneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (31),169-178.
• Yaylacı, A. F. (2013). Öğretmenlerin kendilerini geliştirmelerine ilişkin yaklaşım sorunu. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Özel Sayı, 25-40.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yıldırım, Y. (2014). Okul yöneticisi ve öğretmen bakış açısıyla hizmet içi eğitim. M. Col (Ed.). Saarbrücken: OmniScriptum GmbH & Co. KG, Türkiye Alim Kitapları. ISBN: 978-3-639-67226-8
• Yıldırım, Y. (2020) Fatih projesi kapsamında düzenlenen uzaktan hizmet içi eğitimlere yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 76-90.
• Yılmaz, H.ve Düğenci, M. (2010, Şubat 10-12). Hizmet içi eğitime farklı bir yaklaşım: e-hizmet içi eğitim. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri. Muğla üniversitesi.
• Van Manen, M. (1990). Researching lived experience. SUNY Press.