DÜZCE İLİ YIĞILCA İLÇESİNDE ÜRETİLEN BALLARIN KİMYASAL VE PALİNOLOJİK ANALİZ YÖNTEMLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 2, 67 - 79, 30.05.2016

Meral Kekeçoğlu

https://doi.org/10.31467/uluaricilik.377032

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada Düzce ili Yığılca ilçesi
çevresinden 2015 bal hasat sezonunda rastgele seçilen arıcılardan alınan bal
örneklerinin kimyasal yapısı ve polen içeriği araştırılmıştır. Fiziko-kimyasal
değerlendirme için analize alınan bal örnekleri nem, asitlik, maltoz, sakkaroz,
früktoz, glikoz, früktoz/glikoz, elektriksel iletkenlik, diastaz sayısı, HMF,
C13 ve C4 yönünden incelenmiştir. Fiziko-kimyasal analiz sonuçları bal
örneklerinden ikisinin Türk Gıda Kodeksi (TGK) ile uyumsuz olduğunu
göstermiştir. Örneklerinden biri C4, C13 (% 8,72, -1,39, 8. örnekte), diğeri serbest
asitlik (70 meq/kg, 10. örnekte) değerleri bakımından TGK’de belirtilen
değerlerden yüksek çıkmıştır.

Monofloral
balların dominant (≥%45) polen içeriğini oluşturan familyalar Ericaceae (Rhododendron ponticum, 1. bal örneğinde)
ve Fagaceae(Castanea sativa, 2. ve 6.
bal örneğinde)’dir. Multifloral balların sekonder (%15-44) polen içeriğini
oluşturan familyalar ise Fabaceae, Fagaceae, Poaceae, Apiaceae, Asteraceae
olarak tespit edilmiştir. Rosaceae familyasına ait polenlere ise tüm örneklerde
minör (%3-15) oranda rastlanmıştır. Minör veya eser (<%3) oranda polene
rastlanan diğer familyalar ise Aceraceae, Apiaceae, Berberidaceae,
Boraginaceae, Brassicaceae, Cistaceae, Dipsaceae, Lamiaceae ve Lythraceae
familyaları olarak belirlenmiştir. Arıcıların ifadelerine göre analiz için üreticiden
alınan balların yayla balı olduğu bilinmekteydi. Fakat mikroskobik analiz
sonuçlarına göre incelenen örneklerin üçü monofloral bal (kestane ve orman
gülü) olarak tanımlanmıştır. Sonuç olarak halk sağlığını korumak için doğrudan
üreticiden satın alınan etiketsiz ballar daha sıkı denetlenmelidir

Anahtar Kelimeler

Yığılca balı, kimyasal analiz, mikroskobik analiz

Kaynakça

• Akdeniz, G., Şahin, S., Yılmaz, Ö., Karataş, Ü., Karmaz, E., Kabakçı, D., Yaşar, N. (2013). Karaçalı (Paliurus spina-christi Mil-ler) ve Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Bal-larının Mikroskobik Yapısı ve Biyokimyasal Özelliklerinin Karşılaştırılması. Arıcılık Araştırma Dergisi. 5(9):22-25.
• Allsop K.A., Miller J.B. (1996). Honey revisited: Areappraisal of honey in pre-industrial diets. Br J. Nutr. 75: 513-520.
• Anonim, 1995. Official Methods of Analysis of AOAC International. 16th edn., ed. P. Cunniff. AOAC International, Arlington, Virginia, USA.
• Anonim, 2002. Bal Standardı. Türk Stan-dartları Enstitüsü, TS 3036. ANKARA.
• Anonim. (2012). Tük Gıda Kodeksi, Bal Tebliği (2012/58). Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Ateş, Y. (2014). Bingöl ve yöresinde üreti-len balların kimyasal incelenmesi. Bingöl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yük-sek Lisans Tezi.
• Aydın, B. D., Sezer, Ç., Oral, N. B. (2008). Kars’ta satışa sunulan süzme balların kalite niteliklerinin araştırılması. Kafkas Ünv. Vet. Fak Derg. 14(1): 89-94.
• Aytuğ, B. (1967). Polen morfolojisi ve Tür-kiye'nin Önemli Gymnospermleri Üzerinde Palinolojik Araştırmalar, İ. Ü. Yayın No: 1261, O. F. Yayın No:114, İstanbul.
• Bağcı, Y., Tunç, B. (2006). Hadim-Taşkent (Konya), Sarıveliler (Karaman) Yöresi Bal-larında Polen Analizi. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi. 28: 67-76.
• Barbattini, R., Gretti, M., Iob, M., Sabatini, A. G., Marcazzan, G. I., Colombo, R. (1991). Osservazioni su Metcalfa pruinosa (Say) E indagine sulle caratteristiche del miele deivato dalla sua melata, Apicoltura. 7:113-135.
• Batu, A., Küçük, E., Çimen, M. (2013). Do-ğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgeleri Çiçek Ballarının Fizikokimyasal ve Biyo-kimyasal Değerlerinin Belirlenmesi. Electronic Journal of Food Technologies. 8(1): 52-62.
• Bogdanov, S. (2002). Harmonised Methods of the International Honey Commission (Introduction and General Comments on the Methods) Swiss Bee Research Centre. FAM, Liebefeld, CH-3003 Bern, Switzerland.
• Brown, C.A. (1967). Palynological Techniques, Baton Rouge, Lo.
• Costa, I., Albuquerque, M. Trugo, I., Quinteiro, I., Barth, O., Ribeiro, M. and Demaria, C. (1999). Determination of non-volatile compounds of different botanical origin Brazilian honeys. Food Chemistry. 65:347-352.
• Crane, E. (1975). History of honey of melissopalynology, Apimondia Publishing House. Bucharest. 308.Doğan, C., Sorkun, K. (2001). Türkiye'nin Ege, Marmara, Ak-deniz ve Karadeniz bölgelerinden toplanmış ballarda polen analizi. Mellifera, 1(1): 2-12.
• Erdtman, G. (1969). Handbook of Palynology, Hafner Publishing Co., New York, 486.
• D'Albore, G. R. (1997). Textbook, G. (1969). Handbook of Palynology, Hafner Publishing Co., New York, 486.
• Doğan, C., Sorkun, K. (2001). Pollen Analyses of Honeys from Aegean, Marma-ra, Mediterranesan and Blacksea regions in Trurkey. Mellifera 1(1): 34-44.
• Esti, M., Panfili, G., Marconi, E. Ve Trivisnno, M.C. (1997). Valorization of the honeys from the Molise region through physico-chemical”, organoleptic and nutritional assessment. Food Chemistry. 58(1-2): 125-128.
• Gökmen, V. (2007). Analysis of HMF By HPLC. Cost Action 927 Training School. Building Skills on the Analysis of Thermal Process Contaminants in Foods, ANKARA.
• Gül, A., Şahinler, N. (2004). Balın yapısına ve kalitesine etki eden faktörler. IV. Ulusal Zooteknik Bilim Kongresi.1-3 Eylül. Isparta.
• Gümüş, Y., Sorkun, K., Doğan, C., Başoğlu, N., Bulakeri, N., Ergün, K. (1999). Türkiye'de üretilen doğal ve yapay kaynaklı balların ayırt edilmesine esas olacak fizik-sel, kimyasal ve palinolojik kriterlerin belir-lenmesine yönelik araştırmalar. TÜBiTAK, Proje no: TOGTAG-1270, 112.
• Kekeçoğlu, M., Rasgele, P.G. (2012). Physico-chemical analyses of Turkish honey samples. Food Analysis. 24(1):38-41.
• Khan, F. R., Abadin Z.U., Rauf, N. (2007). Honey: Nutritional and Medicinal Value. Int J Clin Pract, 61(10): 1705-1707.
• Lašáková, D., Nagy, J., Kasperová, J. (2009). Comparison of water content and electric conductivity in honey of various origin. In Folia Veterinaria.53(1): 31-34.
• Louveaux, J., Maurizio, A., Vorwohl, G. (1970). Internationale Kommission für Bienenbotanik der IUBS Methodik der Melissopalynologie. Apidologie. 1(2): 193-209.
• Maurizio, A., (1951). Pollen analysis of hone.,The Bee World. 32(1):1-6.
• Melliou, E. ve Chinou, I. (2011). Chemical constitutents ofselected unifloral Greek bee-honeyswith antimicrobial activity. Food chemistry. 129:284-290.
• Özkan, N.G. (2009). Hasanlar Baraj Gölü (Düzce) ve Çevresinin Florası. Düzce Üni-versitesi, Fen Bilimleri Ensitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Padovan, G.J., Rodriques, L.P., Leme, I.A., Jong, D.D., Marchini, J.S. (2007). Presence of C4 sugars in honey samples detected by the carbon isotope ratio measured by IRMS. Eurasion Journal of Analytical Chemistry, 2(3): 134-141.
• Ramirez Cervantes, M.A., Gonzalez Novelo, S.A., Sauri Duch, E. (2000). Effect of the temporary thermic treatment of honey on variation of the quality of the same during storage. Apacta. 4: 1-8.
• Sabuncu, A. G. İ., Bıçakçı, A., Tatlıdil, A. G. S., Malyer, H. (2002). Bursa piyasasında satılan ve Uludağ ile Karacabey yörelerine ait olduğu belirtilen polenlerin mikroskobik analizi. Uludag Bee Journal, 4:3-9.
• Sawyer, R. (1998). Honey identification, Cardiff AcademicPress, U.K., 109.
• Serrano, S., Espejo, R., Villarjo, M. and Jodral, M.L. (2006). Diastase and invertase activities in Andalusian honeys. International Journal of Food Science and Technology. 42: 76-79.
• Silici, S. (2004). Türkiye’nin farklı bölgeleri-ne ait bal örneklerinin kimyasal ve palinolojik özellikleri. Mellifera, 4(7): 12-18. Sorkun, K. (2008). Türkiye’nin Nektarlı Bit-kileri, Polenleri ve Balları. Palm Yayıncılık, Ocak 2008 / 1. Baskı / 341 syf.., Ankara.
• Suver, M. (2008). Arıcılık ve organik bal üretimi elkitabı. Marmara Grubu Vakfı, İs-tanbul. ss.173-205.
• Terzi, E., Yılmaz, H., Şakar, V. (2010). Bi-lecik ve çevresinde üretilen ballarda bulu-nan polenlerin araştırılması.MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu. 21-22 Ekim-2010- Düzce.
• Tezcan, F., Kolaylı, S., Şahin, H., Ulusoy, E., Erim, F.B. (2011). Evaluation of organic acid, saccharidae composition and antioxidant satatus of certified and uncertified Turkey’s honeys. International Journal of Food Properties. 13: 599-607.
• Tolon, B., (1999). Muğla ve Yöresi Çam Ballarının Biyokimyasal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi, Fen Biimleri enstitüsü Doktora Tezi.
• Tosi, E., Ciappini, M., Re, E., Lucero, H. (2002). Honey thermal treatment effects on hydroxmethylfurfural content. Food Chemistry (77): 71-74.
• Ünal, C., Küplülü, Ö. (2006). Chemical quality of strained honey consumed in An-kara. Ankara Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi. 5: 1-4.
• Warakomska, Z., Jaroszynska, T. (1992). Analysis of the honeydew honeys of Roztocze. Pszczelnicze Zeszyty Naukowe. 36: 149-156.
• Yılmaz, H., Küfrevioğlu, İ. (2001). Composition of honeys collected from eastern andsouth-eastern anatolia and effect of storage on hydroxymethylfurfural content and diastase activity. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 25: 347-349.
• Yurtsever, N., Sorkun, K. (2005). Kemaliye-Erzincan yöresinde üretilen balların mikros-kobik ve organoleptik analizleri ile yöre bal-larının botanik kökeninin saptanması. Mellifera, 5(9):12-23.