The Determination of the Efficiency of Beekeeping by Provinces in Turkey via Data Envelopment Analysis

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 2, 146 - 156, 11.11.2021

Duran Güler

https://doi.org/10.31467/uluaricilik.940167

Cited By: 2

Öz

Besides its contribution to ecological balance, being an alternative source of income in rural areas increases the importance of beekeeping. The aim of this study is the determination of the efficiency of beekeeping by provinces in Turkey. The research data consists of honey production, beeswax production, the number of beekeeping businesses, and the number of hives in 81 provinces. Data envelopment analysis was used to determine the efficiency of beekeeping by provinces. The number of beekeeping businesses and the number of hives were defined as the input variables for analysis. Honey production was defined as the output variable in the first model, and honey production and wax production were defined as the output variables in the second model. Ordu is among the provinces that have full efficiency in both models. Total efficiency values were calculated as 0.19 and 0.30 in the first and second models, respectively. These values show that the efficiency in beekeeping in Turkey is low. However, it has been determined that the efficiency value is high in provinces with large-scale beekeeping businesses and high honey yield. Therefore, it is important to implement incentive policies for beekeepers to increase the number of hives.

Anahtar Kelimeler

Efficiency, beekeeping, data envelopment analysis

TÜRKİYE’DE İLLERE GÖRE ARICILIK ETKİNLİĞİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ

Öz

Ekolojik dengeye sağladığı katkının yanı sıra kırsal alanda alternatif gelir kaynağı olması arıcılığın önemini artırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki illerin arıcılık faaliyetindeki etkinliklerinin belirlenmesidir. Çalışmanın ana materyalini 81 ildeki bal ve bal mumu üretimi, arıcılık faaliyeti yapan işletme sayısı ve kovan sayısı verileri oluşturmaktadır. İllerin arıcılık faaliyetindeki etkinliklerini belirlemek amacıyla veri zarflama analizinden yararlanılmıştır. Analizde girdi değişkenleri olarak arıcılık faaliyeti yapan işletme sayısı ve kovan sayısı değerlendirilmiştir. Çıktı değişkenleri ise ilk modelde bal üretimi iken, ikinci modelde bal ve bal mumu üretimi olarak belirlenmiştir. Ordu ili her iki modelde de tam etkinliğe sahip olan iller arasında yer almaktadır. Toplam etkinlik değerleri birinci ve ikinci modelde sırasıyla 0,19 ve 0,30 olarak hesaplanmış olup, bu değerler Türkiye’de arıcılıktaki etkinliğin düşük olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte işletme ölçeği büyük ve bal verimi yüksek illerde etkinlik değerinin yüksek olduğu saptanmıştır. Bu nedenle, arıcılıkta üreticilerin kovan sayılarını artırmalarına yönelik teşvik edici politikaların yürütülmesi önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik, Arıcılık, Veri zarflama analizi

Kaynakça

• Abdul-Malik, A., Mohammed, A. 2012. Technical Efficiency of Beekeeping Farmers in Tolon-Kumbungu District of Northern Region of Ghana. Journal of Development and Agricultural Economics 4(11): 304-310. doi.org/10.5897/JDAE12.074
• Affognon, HD., Kingori, WS., Omondi, AI., Diiro, MG., Muriithi, BW., Makau, S., Raina, SK. 2015. Adoption of Modern Beekeeping and Its Impact on Honey Production in the Former Mwingi District of Kenya: Assessment Using Theory-Based Impact Evaluation Approach. International Journal of Tropical Insect Science 35(2): 96-102. doi.org/10.1017/S1742758415000156
• Aksoy, A., Öztürk, FG. 2012. Arıcılık İşletmelerinde Üretimi Etkileyen Faktörler; Ordu İli Örneği. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Konya.
• Aksoy, A., Sarı, MM., Terin, M. 2017. Economic Structure of Beekeeping Sector in Erzurum Province. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences 4(4): 434-440.
• Aksoy, A., Sarı, MM., Terin, M. 2017. Economic Structure of Beekeeping Sector in Erzurum Province. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 4(4): 434–440.
• Anonim 2001. Ordu Tarım İl Müdürlüğü 2000 Yılı Çalışmaları. Sayfa 27-29. Ordu.
• Aydın, B., Aktürk, D., Arsoy, D. 2020. Economic and Efficiency Analysis of Beekeeping Activity in Turkey: Case of Çanakkale Province. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 67(1): 23-32. doi.org/10.33988/auvfd.571371
• Banker, RD., Charnes, A., Cooper, WW. 1984. Some Models for The Estimation of Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science 30:1078-1092. doi.org/10.1287/mnsc.30.9.1078
• Behçet, L., Yapar, Y. 2019. Matan Dağı (Bingöl) Florasında Arıcılık Açısından Önemli Bitkiler. Biological Diversity and Conservation 12(1): 149-159. doi.org/10.5505/biodicon.2019.13008
• Borum, E. 2014. Arıların Yavru Çürüklüğü İnfeksiyonlarında Doğru Teşhis, Mücadele ve Korunma Yöntemleri. U. Arı D. - U. Bee J. 14 (1): 44-55. doi.org/10.31467/uluaricilik.376732
• Burucu, V., Gülse Bal, HS. 2018. Arıcılık İşletmelerinin Pazarlama Olanakları: Kastamonu İli Azdavay İlçesi Örneği. TEAD 4(1); 23-35.
• Cabrera, CG., Farfan, RA., Bedascarrasbure, EL., Palacio, MA., Dini, CB., Roble, CL. 2019. Producing High Quality Honey in Argentinian Sub Tropic. 46th APIMONDIA - International Apicultural Congress 8-12 September, 2019, Québec - Canada.
• Ceyhan, V. 2017. Production Efficiency of Turkish Beekeepers and Its Determinants. Custos e @gronegócio online 13(3): 149-171.
• Charnes, A, Cooper, WW., Rhodes, E. 1978. Measuring The Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research 2(6): 429-444. doi.org/10.1016/0377-2217(78)90138-8
• Çakmak, E. 2016. Türkiye’deki İllerin Sosyo-Ekonomik Temel Göstergelerle Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İstatistik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 106 s.
• Çelik, Y., Turhan, İ. 2014. Konya İlinde Arıcılık İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. U. Arı D. - U. Bee J. 14 (1): 15-25. doi.org/10.31467/uluaricilik.376715
• Çevrimli, MB., Sakarya, E. 2018. Arıcılık İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Sorunları; Ege Bölgesi Örneği. Eurasian Journal of Veterinary Sciences 34(2): 83-91. doi.org/10.15312/EurasianJVetSci.2018.187
• Çukur, F., 2014. Muğla İli Milas İlçesinde Arıcılık Faaliyetinin Sürdürülebilirliliği Üzerine Bir Değerlendirme. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun.
• Deliktaş, E. 2002. Türkiye Özel Sektör İmalât Sanayiinde Etkinlik ve Toplam Faktör Verimliliği Analizi. ODTÜ Gelişme Dergisi 29(3-4): 247-284.
• Demen, H., Karacaoğlu, M., Uçak Koç, A. 2015. Diyarbakır İli Arıcılığının Yapısı ve Sorunları. Tralleis Elektronik Dergisi 4(2015): 8-17.
• Fadare, SO., Ojo, SO., Imoudu, PB. 2008. Analysis of Production Performance of Beekeeping in the Niger Delta Area of Nigerıa. Apiacta 43: 37-48.
• FAO 2021. Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAOSTAT. http://www.fao.org (Erişim Tarihi: 12.04.2021).
• Gul, M., Koc, B., Dagistan, E., Akpinar, MG., Parlakay, O. 2009. Determination of Technical Efficiency in Cotton Growing Farms in Turkey: A Case Study of Cukurova Region. African Journal of Agricultural Research 4(10): 944-949.
• Güler, D., Engindeniz, S., Can Aydın, B., Saner, G. 2018. Türkiye'de Arıcılığın Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi ile Değerlendirilmesi. 6. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi 15-19 Ekim 2018, Muğla.
• Güler, D., Saner, G. 2020. Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Etkinlik Ölçümü: İzmir ve Manisa Örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 30(2): 386-397. doi.org/10.29133/yyutbd.715342
• Gülsevin, G. 2014. Türkiye’deki İllerin Eğitim Göstergelerine Göre Veri Zarflama Analizi İle İncelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İstatistik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 136 s.
• Kaya, U. 2020. Hatay İli Arıcılık İşletmelerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Biyoistatistik Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 131 s.
• Kekeçoğlu, M., Göç Rasgele, P. 2013. Düzce İli Yığılca İlçesindeki Arıcılık Faaliyetleri Üzerine Bir Çalışma. U. Arı D. - U. Bee J. 13 (1): 23-32. doi.org/10.31467/uluaricilik.162298
• Keleş, OC., Demir, N., Eyduran, E. 2019. Trabzon İli’nde IPARD Programı Kapsamındaki Arıcılık Hibelerinin Etkinliğinin Belirlenmesi. 4th International Symposium on Innovative Approaches in Social, Human and Administrative Sciences, November 22-24, 2019, Samsun, Turkey. doi.org/10.36287/setsci.4.8.037
• Koc, B., Gul, M., Parlakay, O. 2011. Determination of Technical Efficiency in Second Crop Maize Growing Farms in Turkey: A Case Study for The East Mediterranean in Turkey. Asian Journal of Animal and Veterinary Advances 6(5): 488-498.
• Koçak, İ. 2018. Türkiye’deki İllerin Elektrik Tüketimlerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Enerji Sistemleri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 102 s.
• Kutlu, MA., Özdemir, FA., Kılıç, Ö. 2016. Hizan İlçesindeki (Bitlis) Arıcılık Faaliyetleri Üzerine Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21(2): 197-206.
• Legesse, H., Bekele, Y., Bayissa, M., Lemma, T. 2020. Technical Efficiency of Smallholder Honey Farmers in Jimma Zone, Ethiopia. RUDN Journal of Economics 28(1): 7–22. doi.org/10.22363/2313-2329-2020-28-1-7-22
• Makri, P., Papanagiotou, P., Papanagiotou, E. 2015. Efficiency and Economic Analysis of Greek Beekeeping Farms. Bulgarian Journal of Agricultural Science 21 (3): 479-484.
• Olohungbebe, AS., Daniel, PO. (2015). Resource-Use Efficiency of Honey Production in Kachia Local Government Area, Kaduna-State, Nigeria. Journal of Agricultural Studies 4(1), 117–126.
• Onuç, Z., Yanar, A., Saner, G., Güler, D. 2019. Arıcılık Faaliyetinin Ekonomik Yönü Üzerine Bir Analiz: İzmir-Kemalpaşa İlçesi Örneği/Türkiye. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 56(1): 7-14. doi.org/10.20289/zfdergi.420370
• Ören, N., Alemdar, T., Parlakay, O., Işık Yılmaz, H., Seçer, A., Güngör, C., Yaşar, B., Bahadır Gürer, B. 2010. Adana İlinde Arıcılık Faaliyetinin Ekonomik Analizi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, TEAE Yayın No: 178, ISBN: 978-975-407-290-7, 51 s.
• Örkcü, HH., Kardiyen, F. 2006. İllerin Gelişmişlik Düzeylerini Sıralama ve Sınıflama Bakımından Veri Zarflama Analizi ve Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlerin Karşılaştırılması Üzerine Bir Çalışma. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 24(2): 127-152.
• Özbilgin, N., Alataş, İ., Balkan, C., Öztürk, Aİ., Karaca, Ü. 1999. Ege Bölgesi Arıcılık Faaliyetlerinin Teknik ve Ekonomik Başlıca Karakteristiklerinin Belirlenmesi. Anadolu Journal of AARI, 9(1): 149-171.
• Özden, A. 2016. Veri Zarflama Analizi ile Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Performans Düzeylerinin Belirlenmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi 22(1): 49-55. doi.org/10.24181/tarekoder.272338
• Özmen Özbakır, G., Doğan, Z., Öztokmak, A. 2016. Adıyaman İli Arıcılık Faaliyetlerinin İncelenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 20(2): 119-126.
• Öztürk, Aİ. 2017. Muğla İli Ula İlçesi Arıcılığının Bazı Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi. Hayvansal Üretim 58(2): 52-57. doi.org/10.29185/hayuretim.346617
• Öztürk, C., Subaşı, OS., Uysal, O., Seçer, A., Alemdar, T., Ören, MN. 2014. Akdeniz Bölgesinde Arıcılık İşletmelerinin Teknik ve Ekonomik Yapısının Belirlenmesi. Proje Sonuç Raporu, TAGEM, Tepge Yayın No:254, ISBN:978-605-9175-24-1, 39 s.
• Saner, G., Engindeniz, S., Çukur, F. 2004. Kırsal Kesimdeki Üreticilerin Gelirini Artırmak için Alternatif Olanaklar: Ege Bölgesinden Arıcılık Örnek Olayı. Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 16-18 Eylül 2004, Tokat.
• Saner, G., Yücel, B., Yercan, M., Karaturhan, B., Engindeniz, S., Çukur, F., Köseoğlu, M. 2011. Organik ve Konvansiyonel Bal Üretiminin Teknik ve Ekonomik Yönden Geliştirilmesi ve Alternatif Pazar Olanaklarının Saptanması Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Kemalpaşa İlçesi Örneği. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Yayın No:195, ISBN: 978-975-407-333-1, Ankara,173s.
• Sert, D. 2017. Arıcılık Faaliyetinin Ekonomik Analizi: Isparta İli Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 115 s.
• Sıralı, R. 2015. Arıcılığın Ordu Yöresi İçin Ekonomik Önemi. Arıcılık Araştırma Dergisi 7(14): 16-18.
• Sıralı, R. 2017. Ordu Arıcılığının Başlıca Sorunları ve Çözüm Yolları. U. Arı D. - U. Bee J. 17(1): 35-43. doi.org/10.31467/uluaricilik.373728
• Tarekegn, K., Ayele, A. 2020. Impact of Improved Beehives Technology Adoption on Honey Production Efficiency: Empirical Evidence from Southern Ethiopia. Agriculture & Food Security 9(7). doi.org/10.1186/s40066-020-00258-6
• TKDK 2021. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, https://www.tkdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 30.05.2021).
• TÜİK 2021. Türkiye İstatistik Kurumu, Hayvancılık İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 12.04.2021)
• Yılmazer, M., Aktaş, H., Kargın, M., Açıkgöz, B. 2006. Türkiye’de İllere Göre Kamu Yatırımlarının Etkinliği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8(2): 53-80.