The Role of Ijtihād in Family Law Reforms of Modern Muslim-Majority States: A Case Study of Morocco (PhD. Dissertation)

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 189 - 191, 31.07.2018

Miyase Yavuz Altıntaş

Öz

Yavuz [Altıntaş], Miyase.The Role of Ijtihādin Family Law Reforms of Modern Muslim-Majority States: A Case Study of Morocco.PhD. Dissertation, SOAS University of London Faculty of Law and Social Sciences School of Law, England, 2018. 

The primary objective of this thesis is to investigate the role of ijtihādin its application to Islamic law in modern Muslim-majority states by analysingits conceptualisationsand the jurisprudential justification for its practices. The question of how and why ijtihādoperates in legal reforms is addressed as well as what are the motivations, techniques, forms and reasoning adopted when practisingit. This thesis involves examining whether ijtihād is exercised by going back to the primary sources, i.e. the Qur’an and the Sunnah or by choosing among existing juristic views in classical Islamic jurisprudence. To what extent the rules and principles of classical Islamic legal theory (uṣūl al-fiqh) are respected and followed in bringing about the reforms by means of contemporary ijtihād, is explored. The main substantive area of focus is family law due to its being the most widely applied aspect of Islamic law among modern Muslim-majority states. Specifically, the reforms of the Moroccan Family Code of 2004 are examined as having been introduced on the basis of ijtihād. A central argument of the thesis is that whilst the modern conceptualisations of ijtihādand its practice differ from classical mainstream understanding of the notion in terms of their definition, scope, and the authority of exercising it, they can still be accommodated within Islamic law. That is, a conceptual analysis reveals that various ijtihād understandings and practices, which were particularly triggered by the socio-political changes of the historical context, existed in Islamic legal history. Based on the research findings, it is concluded that most modern ijtihād practices do not strictly follow the detailed rules and principles of classical Islamic legal theory, in general. Nevertheless, they do not lack jurisprudential justifications, and some of them can be rooted in classical Islamic jurisprudence. Moreover, these practices also present a legitimate theoretical, albeit rudimentary, framework. 

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Ijtihād, Contemporary ijtihād practices, Modern Muslim-Majority States, Family Law Reforms, Morocco, Moroccan Family Law Reform of 2004 (Mudawwanah)

İctihadın Modern Müslüman-Çoğunluklu Ülkelerin Aile Hukuku Reformlarındaki Rolü: Fas Örneği (Doktora Tezi)

Öz

Yavuz [Altıntaş], Miyase. İctihadın Modern Müslüman-Çoğunluklu Ülkelerin Aile Hukuku Reformlarındaki Rolü: Fas Örneği. Doktora Tezi, SOAS Londra Üniversitesi, Hukuk ve Sosyal Bilimler Fakültesi Hukuk Anabilim Dalı, İngiltere, 2018. 

Bu çalışmanın temel amacı ictihadın modern dönemdeki kavramsallaştırma ve hukuki temellendirmelerini analiz ederek İslam hukukunun modern Müslüman-çoğunluklu ülkelerde uygulanmasındaki rolünü araştırmaktır. Bu araştırmada ictihadın hukuk reformlarında neden ve nasıl kullanıldığı meselesinin yanı sıra uygulama esnasında hangi motivasyonlar, teknikler, formlar ve muhakeme usullerinin benimsendiği incelenmektedir. Aynı zamanda ictihadın birincil kaynaklara, yani Kur’an ve Sünnet’e dönülerek mi yoksa klasik İslam hukuk bilimi içerisinde var olan hukuki görüşlerden seçmek suretiyle mi yapıldığı analiz edilmektedir. Son olarak klasik İslam hukuk teorisi (fıkıh usûlü) kuralları ve prensiplerinin ne derece itibar gördüğü ve bunların günümüzde ictihad vasıtasıyla gerçekleştirilen reformlarda ne derece takip edildiği araştırılmaktadır. Tezin ana odak noktasını modern Müslüman-çoğunluklu ülkelerde İslam hukukunun en yaygın uygulanan yönü olması sebebiyle aile hukuku teşkil etmektedir. 2004 Fas Aile Kanunu reformlarıictihada dayanılarak uygulamaya konduğundan dolayı özellikle incelenmiştir. Tezin ana argümanı ictihadkavramının klasik ana akımdaki anlayıştan tanım, kapsam ve ictihadetme yetkisi açısından farklılık gösterse de modern dönemdeki ictihadkavramsallaştırmaları ve uygulamalarının İslam hukuku içerisinde yer alması gerektiğidir. Nitekim kavramsal bir analiz yapıldığında özellikle tarihi bağlamın sosyo-politik değişikliklerinin zemin hazırladığı çeşitli ictihadanlayışlarının ve uygulamalarının  İslam hukuk tarihi içerisinde var olduğu görülmektedir. Modern dönem ictihaduygulamalarına bakıldığında çoğunun genel olarak klasik İslam hukuk teorisinin detaylı kural ve prensiplerini sıkı bir şekilde takip etmediği görülmektedir. Bununla birlikte bu uygulamalar hukuki temellendirmelerden mahrum değildir ve bazıları klasik İslam hukuk bilimi içerisinde kaynağını bulabilmektedir. Dahası bu uygulamalar iptidai de olsa meşru bir teorik çerçeve sunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, İctihad, Güncel İctihad Uygulamaları, Modern Müslüman-Çoğunluklu Ülkeler, Aile Hukuku Reformları, Fas, 2004 Fas Aile Hukuku Reformu (Müdevveneh)

Kaynakça

• Yavuz [Altıntaş], Miyase. The Role of Ijtihād in Family Law Reforms of Modern Muslim-Majority States: A Case Study of Morocco. PhD. Dissertation, SOAS University of London Faculty of Law and Social Sciences School of Law, England, 2018