Constitutional Debates in the European Union up to the Lisbon Treaty

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 48 - 65, 29.06.2024

Delil Yüksekdağ

Öz

This study examines the constitutionalization process of the European Union, extensively covering the period up to the Lisbon Treaty. The concept of forming a union in Europe has been of interest to many scientists and philosophers throughout history, especially turning into concrete steps after the two world wars. Beginning with the Paris and Rome Treaties, the process continued with the Maastricht, Amsterdam, and Nice Treaties, and finally entered a new structuring phase with the Lisbon Treaty. The paper discusses the political and legal dimensions of this process, particularly through the unsuccessful referendums during the constitutional draft process, and deeply analyzes the legal and political structuring of the EU. Additionally, it presents alternative approaches, such as the utilitarian constitution model, proposing suggestions that encourage the EU to adopt a more pragmatic and flexible structure.

Anahtar Kelimeler

constitution, the european community, constitution draft

LİZBON ANTLAŞMASINA KADAR AVRUPA BİRLİĞİ’NDE ANAYASA TARTIŞMALARI

Öz

Bu çalışma, Avrupa Birliği'nin anayasallaşma sürecini ele almakta ve Lizbon Antlaşması'na kadar olan dönemi kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Avrupa'da birlik oluşturma düşüncesi tarih boyunca birçok bilim insanı ve düşünür tarafından ilgi çekmiş, özellikle iki dünya savaşı sonrasında bu fikirler somut adımlara dönüşmüştür. Paris ve Roma Antlaşmaları ile başlayan süreç, Maastricht, Amsterdam ve Nice Antlaşmaları ile devam etmiş ve sonunda Lizbon Antlaşması ile yeni bir yapılanma sürecine girilmiştir. Çalışma, bu sürecin siyasi ve hukuki boyutlarını, özellikle anayasa taslağı sürecinde yaşanan başarısız referandumlar üzerinden tartışmakta ve AB'nin hukuki ve siyasi yapılanmasını derinlemesine incelemektedir. Ayrıca, faydacı anayasa modeli gibi alternatif yaklaşımlar sunarak, AB'nin daha pragmatik ve esnek bir yapıya kavuşmasını teşvik eden önerilerde bulunmaktadır

Anahtar Kelimeler

Anayasa, Avrupa Birliği, Anayasa Taslağı

Kaynakça

• Arsava, A.F. (2004). “AB’nin Anayasallaşma Sürecinde Temel Haklar Şartı”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 3(2):1-9.
• Arsava, F. (1997). “Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve Temel Haklar Şartı” Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 52(1): 117-124.
• Arsava, F. (2006). “Üye Devletlerin Anayasa Tasarısı Işığında Statüsü ve Etki Olanakları”. Uluslararası Hukuk ve Politika, 2(6):77-90.
• Atar, Y. (2012). Türk Anayasa Hukuku. Mimoza Yayınları, Konya.
• Aytuğ, H. K. (2009). “AB Anayasasının Reddedilme Dinamikleri ve AB’nin İzlediği Yeni Strateji: Lizbon Antlaşması”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3): 13-30.
• Baykal, S. (2004). “Avrupa Birliği‟nin Geleceği: Meşruiyet Sorunu, Anayasallaşma Süreci ve Bütünlemenin Nihai Hedefi Üzerine”. Uluslararası İlişkiler Akademik Dergisi, 1(1):121-140.
• Best, E. (2005). “After the French and Dutch Referendums: What Is to Be Done?”. Intereconomics, 40(4): 180-186.
• Bozkurt, E., Özcan, M., Köktaş, A., (2006). Avrupa Birliği Hukuku. 3. Baskı, Asil Yayınları, Ankara.
• Canbolat, İ..S.(2002). Avrupa Birliği ve Genişleme Sürecinde Türkiye ile İlişkiler. Güncelleştirilmiş 3. Baskı, ALFA Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Çalışkan, Ö. (2011), “Lizbon Antlaşması Sonrası Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısı”, Sunum Metni, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 1-21.
• Dinan, D. (2008). AB Tarihi, (çev. Hale Akay), Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Dinan, D.(2005). AB Ansiklopedisi Cilt 2, (çev. H. Akay ) Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Efe, H. (2010). “Soğuk Savaş Döneminde Avrupa’da Ortak Dış Politika Oluşturma Çabaları”. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 9(1): 37-62.
• Erdoğan, M. (2015). Anayasal Demokrasi. 12. Baskı, Siyasal Kitabevi, İstanbul.
• Eroğul, C. (2004). “Avrupa Birliği’ne Bir Anayasa”. Mülkiye Dergisi, 28(245): 7-22.
• Gözler, K. (2008). Anayasa Hukukuna Giriş: Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Yayınları.
• Güneş, A. (2008). “Lizbon Antlaşması Sonrasında Avrupa Birliği”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1):739-772.
• Habermas, J. (2001). “Avrupa Topluluğu Neden Anayasal Bir Çerçeveye Gereksinim Duyuyor,” Cogito , (26): 69-84.
• Karakaş, A.I. (2003). Avrupa Birliği Hukukunda Anayasal İlkeler. Yenilik Yayınevi, İstanbul.
• Karluk, R. (2005). Avrupa Birliği ve Türkiye. Beta Yayınları, İstanbul.
• Metin, Y. (2002). “Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(04): 35-63.
• Metin, Y., ve Kaygısız, Ü. (2016). “Avrupa Birliği’nde Temel Hakların Korunması ve Lizbon Antlaşması’nın Getirdiği Yenilikler”. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1):125-158.
• Miller, V. (2005). “The Future of the European Constitution”. House of Common Library Research Paper 05/45.
• Oğurlu, E. (2008). “Lizbon Antlaşması’ndan Sonra Avrupa Birliği”. Avrasya Etüdleri, 34(2): 7-33.
• Özcan, M. (2000). “Avusturya Seçimleri Işığında Avrupa Birliği Bütünleşmesi Hakkında Bir Değerlendirme”. Yeni Türkiye Dergisi, AB Özel Sayısı, Sayı:35-36: 556-569.
• Özler, Z. ve Mindek, C. (2008). AB’de Anayasa Süreci ve Lizbon Antlaşması. İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Öztan, E. (2005). Anayasa Anlaşması’nın Geleceği. Avrupa Birliği Ansiklopedisi, (Editör: Dınan, D.), Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Schambeck, H. (2005). “Devletlerin Anayasası ve Avrupa Birliği Anayasası”. (Çev. G. Develi). Marmara Üniversitesi Avrupa Araştırmaları Dergisi, 13(2): 1-28.
• Selçuk, E. (2004). “Anayasasını Arayan Avrupa: Avrupa Anayasal Antlaşma Tasarısı Üzerine” . Hukuk ve Adalet, (3): 59-99.
• Selçuk, E. (2005). “Avrupa Birliği Anayasal Düzeninde Temel Hakların Serüveni” . İ.Ü SBF Dergisi, 32: 13-52.
• Şahin, M. (2004). “Avrupa Birliği Anayasadan Sınıfta Kaldı”, Stratejik Analiz, 4(46).
• Tekinalp, Ü. (2000). “Avrupa’nın Bütünleşmesi Sürecinde Aşamalar”, Avrupa Birliği Hukuku, (Derleyenler: Tekinalp, Ü.- Tekinalp, G.), Güncelleştirilmiş 2. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul.
• Tekinalp, Ü. (2005). Avrupa’nın Bütünleşmesi Sürecinde Aşamalar. Beta Yayınları, İstanbul.
• Tezcan, E. (2003). “Avrupa Birliği Anayasası’nın Doğuşu ve Öngördüğü Yenilikler”, Stradigma, Sayı 8: 1-17.
• Tezcan, E. (2008). “Anayasadan Lizbon Antlaşmasına: Avrupa Birliği’nde Temel Metin Tartışmaları,” Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Akdeniz Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (düzenleyen), 27-30 Mart 2008, 73-101.
• Tonus, Ö. ve Baykal, S. (2003). “Avrupa Birliği Anayasa Taslağı Üzerine Değerlendirmeler”. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1-2): 115-132.
• Ülger, İ. K. (2003). Avrupa Birliği El Kitabı, 1. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Ülger, İ. K. (2005). Avrupa Birliği’nin ABC’si. 3. Baskı, Sinemis Yayınları, Ankara.
• Yanıkdağ, T. (2010). “Anayasallaşma Sürecinde Avrupa: Temel Haklar Şartı’ndan Lizbon Antlaşması’na”. Bilge Strateji, 2(3): 115-143.