AVRUPA BİRLİĞİ’NDE SIĞINMA MEVZUATI

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 78 - 97, 30.06.2024

Kezban Büyükyılmaz

Öz

İkinci Dünya savaşından itibaren oluşan yeni toplum yapılanması ve anlayışı ile beraber insana verilen değer artmış, savaşmadan bölüşmek ve birlik olma idealleri yeni toplum düzenlerinin kurularak geliştirilmesine neden olmuştur. Ancak insani boyutlar; toplumlar ve insanlar var oldukça sığınma, sığınma hakkı ve mülteci kavramları yaşamın zorunluluğunun bir parçası haline gelmektedir. Bu durum uluslararası toplumda, bölgesel ve ülkesel çapta insani sığınma hakkını ön plana çıkartmıştır. Bundan dolayı korunma isteği insanları ve toplumları doğal olarak rahatsız etmeye başlamıştır. Bu bağlamda çalışmada Avrupa Birliği’nin zamanla geliştirip değiştirerek gerçekleştirdiği sığınma mevzuatı ele alınmaktadır. Çalışmanın sorunsalı açısından son günlerin yoğun insan hareketliliği sonucunda adeta dünyanın gündemine oturan insanlık dışı muameleler toplumları derinden sarsmaktadır. Bu nedenle Avrupa Birliği’nin sığınma mevzuatı incelenip araştırılması uygun görülmüştür. Bu bağlamda çalışmanın kapsamında öncelikle sığınma mevzuatına dair temel kavramlara yer verilmektedir. Ardından Avrupa Birliğinin kuruluşu ve genişlemesi incelenmektedir. Daha sonra Avrupa Birliği hukuku ve sığınma mevzuatının getirdiği mülteci politikalarına değinilerek oluşturulan yasal ve siyasi mevzuatlara yansımaları incelenmektedir. Bu kapsamda çalışmada, Avrupa Birliği’nde geçmişten bugüne göç ve mülteci problemine yönelik birden fazla kurum oluşturulmasına, antlaşmalar yapılmasına, raporlar hazırlanıp kararlar alınmasına rağmen Birlik içinde kapsamlı ve uzun vadeli politikalar oluşturulamadığı saptanmıştır. Dolayısıyla, geliştirilen tüm ortak yasal ve siyasi önlemler sadece Avrupa Birliği değil ilgili tüm ülkeleri kapsamalı, uygulamada geçerliliği olmalıdır. Avrupa ülkeleri dendiğinde barış, insan hakları, demokrasi, eşitlik gibi evrensel değerler kabul edildiği için yürütülen çalışmaların günümüzde ve gelecekte tüm ülkelerin ve özellikle insan onurunun korunması adına hiçbir ayrım gözetilmeden garanti altına alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Sığınma Mevzuatı, Mülteci

ASYLUM LEGISLATION IN THE EUROPEAN UNION

Öz

With the new social structuring and understanding that has emerged since the Second World War, the value given to human beings has increased, and the ideals of sharing and unity without war have led to the establishment and development of new social orders. However, as long as humanitarian dimensions, societies and people exist, the concepts of asylum, the right to asylum and refugees become a part of the necessity of life. This situation has brought the humanitarian right to asylum to the forefront in the international community, regionally and nationally. Therefore, the desire for protection has naturally started to disturb people and societies. In this context, the study focuses on the asylum legislation that the European Union has developed and amended over time. In terms of the problematic of the study, as a result of the intense human mobility of recent days, the inhumane treatments that have become the agenda of the world have deeply shaken the societies. For this reason, it was deemed appropriate to examine and research the asylum legislation of the European Union. In this context, within the scope of the study, firstly, the basic concepts of asylum legislation are given. Then, the establishment and enlargement of the European Union is examined. Then, the refugee policies introduced by the European Union law and asylum legislation and their reflections on the legal and political legislation are examined. In this context, in this study, it has been determined that although more than one institution has been established, treaties have been made, reports have been prepared and decisions have been taken on the migration and refugee problem in the European Union from past to present, comprehensive and long-term policies have not been established within the Union. Therefore, all common legal and political measures developed should cover not only the European Union but also all relevant countries and should be valid in practice. Since universal values such as peace, human rights, democracy and equality are accepted when it comes to European countries, it is necessary to guarantee the protection of all countries and especially human dignity without any discrimination today and in the future.

Anahtar Kelimeler

European Union, Asylum Legislation, Refugee

Kaynakça

• Acar, F. (2019). Türkiye-Avrupa Birliği Mülteci Politikaları ve Suriyeli Mülteciler. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akdoğan, E., & Atalay, M. (2017). Avrupa Birliği’ni Değişime Zorlayan Güç: Göç. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Kayfor 15 Özel Sayısı), 2437-2454.
• Akgönenç, O. (2010). Türkiye’nin AB Stratejisi. Ankara: Nobel.
• Avrupa Birliği Başkanlığı, (2018). Birliğin Temelleri ile İlgili Gelişmeler. https://www.ab.gov.tr/_105.
• Bütünleştirilmiş Haliyle Avrupa Birliği Kurucu Antlaşmaları, Amsterdam Anlaşması. (2007). Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Kasım İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları (İKV162), https://www.ikv.org.tr/images/files/A6-tr.pdf
• Bayraklı, E., & Keskin, K. (2015). Türkiye, Almanya ve AB Üçgeninde Mülteci Krizi. (Sayı.143) İstanbul: SETA.
• Bayraklı, E., & Keskin, K. (2017). Avrupa’nın Mülteci Krizi. Akademik İncelemeler Dergisi, 12(2), 115-136.
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (2018). (BMMYK-UNHCR), 30.11.2015,http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/home http://cenevreofisi.dt.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/203413
• Bozca, N. (2020). Göç Krizi Işığında Dublin sistemi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozdağ, F., & Ergün, N. (2022). Okulda Ruh Sağlığı Hizmetleri Kapsamında Mülteci Çocuklar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(1), 157-170.
• Cenkci, Z., & Nazik, E. (2018). Sığınmacı ve Mülteci Kadınların Yaşadığı Sorunlar ve Sunulan Sağlık Hizmetleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(4), 293-299.
• Ciğer, M. İ. (2018). Silahlı Çatışma Durumlarında Ayrım Gözetmeyen Şiddet Hareketlerinden Kaçan Kişilerin Avrupa Birliği Hukuku ve Türk Hukukunda İkincil Korunması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(1), 199-237.
• Çay, M., & Kalaycı-Kırlıoğlu, H. İ. (2021). Göç Olgusu ve Suriyelilerin Yaşadığı Sorunların Değerlendirilmesi. 2. Uluslararası 1 Mayıs Sosyal Politikalar ve Bilimsel Araştırmalar Kongresi, s. 55
• Elmas, F. Y. (2016). Avrupa ‘Kapı Duvar’: Göç Yaklaşımında Söylem-Eylem Tutarsızlığı. Ankara: USAK
• Erdem, C. (2017). Sınıfında Mülteci Öğrenci Bulunan Sınıf Öğretmenlerinin Yaşadıkları Öğretimsel Sorunlar ve Çözüme Dair Önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Ergüven, N. S., & Özturanlı, B. (2013). Uluslararası Mülteci Hukuku. AÜHFD, 62 (4), 1007-1061.
• Eroğlu, E.C., & Taşkıran, R. (2002). Sığınma Hakkı ve Mültecilerin Durumu. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1, 105-128
• Ersoy, Ö. (2003). AB’nin Göç ve İltica Politikasındaki Yeni Aracı ‘EURODAC’. Çağın Polisi Dergisi, 2 (22), https://www.caginpolisi.com.tr/abnin-goc-ve-iltica-politikasindaki-yeni-aracieurodac/
• Fribergh, E. (2014). Sığınma, Sınırlar ve Göç ile İlgili Avrupa Hukuku El Kitabı. https://insanhaklariizleme.org/vt/yayin_view.php?editid1=1142
• Güleç, C. (2015). Avrupa Birliği’nin Göç Politikaları ve Türkiye’ye Yansımaları. Journal of TESAM Akademy, 2 (2), 81-100.
• Helvacı, Z., Kalaycı-Kırlıoğlu, H. İ., & Kırlıoğlu, M. (2021). Suriyeli Çocukların Eğitimine İlişkin Tarihsel Bir Değerlendirme. 3. Uluslararası 23 Nisan Bilimsel Çalışmalar Kongresi, s. 296-307.
• Hopyar, Z. (2016). Avrupa’da Göç ve Mülteci Olgusu. Diaspora Araştırmaları Merkezi. https://diam.sakarya.edu.tr/tr/icerik/10644/41509/avrupa-da-goc-ve-multeci-olgusu
• İnce, M., & Shiko, M. (2021). Suriyeli Mültecilerin, Türk Toplumu ile Entegrasyon Sürecinde Yaşadıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 39-58.
• Kırlıoğlu, M., & Kalaycı-Kırlıoğlu, H. İ. (2020). Suriyeli Göçmen Akınının Türk Toplumu Açısından Değerlendirilmesi: Sorunlar ve Deneyimler. 12. Uluslararası Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi, s. 46.
• LL2II Projesi. (2015). Göçmenlerin Entegrasyonu İçin Yerel Kuruluşların Öğrenimi, Avrupa’daki Göçmenlerin Entegrasyonu’nda Yerel Kuruluşlar ve Çalışanlar için Rehber Kitap. https://www.programmaintegra.it/wp/wp-content/uploads/2017/03/Guidebook_for_Local_Bodies_and_Operators_on_Integration_of_Migrants_in_Europe_ENG.pdf
• Maastricht Antlaşması. (2007). Avrupa Birliğini Kuran Anlaşma. https://www.ikv.org.tr/images/files/A5-tr.pdf
• Mormenekşe, S., Seçer, F., Minerel, B., & Göçben, N. (2023). Mülteci Öğrencilerin Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunda Yaşadığı Problemlerin İncelenmesi. International Journal of Original Educational Research, 1(1), 23-45.
• Özcan, M. (2005). Avrupa Birliği Sığınma Hukuku Ortak Bir Sığınma Hukukunun Ortaya Çıkışı. Ankara: USAK. Özkerim Güner, N. (2016). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Mültecilerin Haklarının Korunmasındaki Rolü. Göç Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 212-241.
• Öztürk, N.Ö. (2012). Avrupa Birliği Temel Haklar Şartında Yer Alan Sığınma Hakkının Tahlili. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3(2), 287-229.
• Pazarcı, H. (2005). Uluslararası Hukuk Dersleri. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Perruchoud R., & Cross J.R. (2013). Uluslararası Göç Hukuku Göç Terimleri Sözlüğü. https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf
• Servantie, D. (2017) Türkiye-AB Mülteci Sözlüğü. https://www.ikv.org.tr/images/files/multecisozlugu.pdf
• Ünal, Ş. (2007). Avrupa Birliği Hukukuna Giriş. Ankara: Yetkin.
• Yücel, Y., S. (2017). Avrupa’nın Mültecilerle İmtihanı. Ankara: SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.