AFRİKA’NIN GİYDİRİLMİŞ SİYASAL KİMLİĞİNİN DÖNÜŞÜMÜ: AFRİKA BİRLİĞİ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 49 - 65, 30.06.2024

Ebru Gür

Öz

Soğuk savaş dönemi sonrasında; Afrika’nın uluslararası sistemdeki konumu inşa edilirken kıtada yaşanmakta olan çatışmalar, bölgeselci politikalar üzerinden şekillenmiştir. Birleşmiş Milletler (BM) ile Afrika’daki örgütler arasında kıtada barış ve güvenliğin sağlanmasına yönelik olarak bölgesel sorumluluğun paylaşılması konusunda yapılandırılan iş birliği, bu çerçevede yaşanmış gelişmelerden biridir. Afrika kıtasında bölgesel alandaki iş birliği, bağımsızlığı kazanan devletlerarasında kendini göstermiştir. Kıtada görülen gelişmelerin ideolojik çerçevesi Pan-Afrikanizm ile şekillenerek siyasi ve güvenlik zemininin temelleri atılmıştır. Kıtadaki kolonyalizmin Afrika toplumunu indirgeyici yaklaşımının izlerini ekonomik ve siyasal birlik aracılığıyla silmeye çalışan Pan-Afrikanizm, Afrika kültürünün ortak değer ve kimliklerin yeniden hayat bulma tasarımı olarak doğmuştur. Afrika Birliği Örgütü (ABÖ), Afrika kıtasının bölgesel çerçevede yeniden kurulmasını teşvik eden bir yapılanmadır. Sömürge sonrası çok kutuplu dünyada yaşanan ekonomik, siyasi ve sosyal dönüşümde Afrikalılaşmanın gelişimi açısından bu tür yapılanmalar önemli roller üstlenmiştir. Pan Afrikanizm ile başlayıp Afrika Birliği ile halen oluşumunu sürdüren Afrika kimliğinin dönüşümü çerçevesinde Afrika’nın uluslararası sistemde bağımsız bir güç olarak yeniden tanımlanmasını ne ölçüde katkı sağlandığı değerlendirilecektir. Bölgeselcilik ve bölgesel barış ve güvenlik politikası, Afrika’daki siyaset ve güvenlik alanlarında yaşanan gelişmeleri aydınlatması amacıyla ABÖ’nün Afrika Birliği’ne (AfB) dönüşümünü incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Bölgeselcilik, Afrika Kimliği, Barış ve Güvenlik Politikası, Afrika Birliği Örgütü, Pan Afrikanizm

THE TRANSFORMATION OF AFRİCA’S GARBED IDENTITY İNTO AFRİCAN UNİON

Öz

In the aftermath of the Cold War, construction of Africa in the international system has been built around conflicts in the continent through regionalization policies. The cooperation between the United Nations (UN) and African organizations to share regional responsibility for ensuring peace and security in the continent is one of the developments in this framework. Regional cooperation in the continent has manifested among the states which gained independence. The ideology, Pan Africanism, established the foundations of political and security ground within the scope of regional developments in this period. Pan Africanism, which had been appeared as a design on the ground of African values and identities revitalization, struggled with the colonial heritage’ reductive approach through economic and political unity framework. The Organization of African Unity (OAU) as a incentive mechanism that regenerate African continent in this context. In the economic, politic and social transformation in the post-colonial multipolar world, such organizations have played an important role in the development of Africanization. In the framework of ongoing transformation of African identity from Pan Africanism to African Union (AU), the extent to which they have contributed to the redefinition of Africa as an independent power in the international system will be evaluated. It analyzed regionalism/regional peace and security policies, political/security developments in Africa; due to clear understanding about transformation OAU into the African Unity (AU).

Anahtar Kelimeler

Regionalism, African Identity, Peace and Security Policy, The Organization of African Unity, Pan Africanism

Kaynakça

• Açıkmeşe, A. S., Ağcan, A. M., Balta, E., Boyraz, C., Denk, E., Çalkıvık, A., . . . Hülagü, F. (2018). Küresel Siyasete Giriş: Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Ağartan, T., Bush, M. C., Woo-Young, C., Huynh, T., Kalouche, F., Mielants, E., et al. (2008). Toplumsal Hareketler (1750-2005). W. G. Martin, Dü., & D. Keskin (Çev.) İstanbul: Versus Kitap.
• Albert, I. O. (2007). The African Union and Conflict Management. Africa Development, 41-68.
• Almond, G. (2008). Political Culture and Political Socialization. G. Almond, G. B. Powell, K. Strom, & R. J. Dalton (Ed.), Comparative Politics Today: A World View içinde, (s. 43-60). New York: Pearson. https://www.researchgate.net/publication/322644145
• Armaoğlu, F. (2017). 19.yy. Siyasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ateş, D. (2004). Kuram, Eylem ve İnanç Ekseninde Siyasal İdeolojilerin Geleceği. Doğu Batı 7(28), 84-95. Bell, D. (1988). The End of Ideology Revisited. Cambridge University Press, 131-150.
• Bogland, K., Egnell, R., & Lagerström, M. (2008). The African Union: A Study Focusing on Conflict Management. Sweden: Swedish Defence Research Agency.
• Chambers, I. (2005). Göç, kültür, kimlik. İ. Türkmen, & M. Beşikçi, (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Edozie, R. K. (2014). Pan-African Security and Pax Africana: Navigating Global Hierarchies. African Conflict and Peacebuilding Review, 4(2), 38-59.doi: 10.2979/africonfpeacrevi.4.2.38
• Efegil, E. (2016). Dış Politika Analizi Ders Notları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ermağan, İ. (2014). Dünya Siyasetinde Afrika 1. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ermağan, İ. (2015). Dünya Siyasetinde Afrika 2. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Fowkes, J. (2017). The Relationship between IHL AND IHRL in Peacekeeping Operations: Articulating the Emerging AU Position. Journal of African Law, 61(1), 1-22. doi:https://doi.org/10.1017/S0021855317000067
• Franke, B. (2010). A Pan African army: The evoliution of an idea and its eventual realisation in the African Standby Force. African Security Review, 1-16. https://www.semanticscholar.org/paper/A-Pan-African-army%3A-The-evolution-of-an-idea-and-in-Franke/fc69e3cfd457ba0e2a5dc8fbc916a2efd20b6887
• Gilbert, E., & Reynolds, J. T. (2010). Dünya Tarihinde Afrika: Tarihöncesinden Günümüze. İstanbul: Küre Yayınları.
• Grant, J. A., Issa, A., Söderbaum, F., & Yusuf, B. (2022). Regionalism beyond state centrism: African regionalism in comparative perspective. International Journal, 77(3), 449-468. doi: 10.1177/00207020231156136
• Hasgüler, M., & Uludağ, M. B. (2007). Devletlerarası ve Hükümet Dışı Uluslararası Örgütler. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Heywood, A. (2013). Siyaset. Ankara: Liberte Yayın Grubu.
• International Crisis Group. (2024). Eight Priorities for the African Union in 2024. Nairobi/Brussels: International Crisis Group.
• İnan, Ş. (2017). Bölgesel Entegrasyonların Ekonomi Politiği ve Tarihsel Evreleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (54), 852-866. doi: 10.17719/jisr.20175434653
• Kurtar, S. (2012). Lefebvre ve Mekanın Diyalektik Oluşumu. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, 349-356. http://tucaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/280/2015/08/semp7_41.pdf
• Kurubaş, E. (2008). Etnik Sorunlar: Ulus Devlet ve Etnik Gruplar Arasındaki Varoluşsal İlişki. Doğu Batı, (44), 11-43.
• Lacoste, Y. (2007). Büyük Oyunu Anlamak: Jeopolitik: Bugünün Uzun Tarihi. İ. Akça (Çev.) İstanbul: NTV Yayınları
• Oginni, O. S., & Moitui, J. N. (2017). Afrika Rönensansı ve Pan Afrikacılık. HECE Dergisi, 34(246/247/248), 609-629.
• Olaosebikan, A. J. (2011). Kwame Nkrumah and the proposed African common government. Journal of Political Science and International Relations, 218-228. https://academicjournals.org/journal/AJPSIR/article-full-text-pdf/271A68140636/1000
• Olsen, G. R. (2015). Great Power İntervention in Africam armed Conflicts. Cambridge Review of International Affairs, 28(2), 229-245.doi: 10.1080/09557571.2013.867299
• Organization of African Unity. (1963). No:6947, Charter of the Organization of African Unity. Etiopia. https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20479/volume-479-I-6947-English.pdf
• Portela, C., & Charron, A. (2015). The UN, regional sanctions and Africa. International Affairs , https://www.jstor.org/stable/24539066, 1369-1385.
• Rein, C. (2015). Enchanging Peace and Security in Africa through Instutional Cooperation. Contemporary Security Policy, 36(2), 267-295. doi: 10.1080/13523260.2015.1061757
• Ruggeri, A., Gizelis, T., & Dorussen, H. (2012). Managing Mistrust: An Analysis of Cooperation with UN Peacekeeping in Africa. Journal of Conflict Resolution, 386-409. doi:10.1177/0022002712448906
• Sharkdam, W. (2021). Pan-Africanism in the 21st Century: African Union and the challenges of Cooperation and integration in Africa. Brazilian Journal of International Relations, 10(2), 283-311. doi:https://doi.org/10.36311/2237-7743.2021.v10n2.p283-311
• Sherwood, M. (2021). The All African People's Congress (AAPC) called by Kwame Nkrumah and George Padmore. Contemporary Journal of African Studies, https://www.ajol.info/index.php/contjas/article/view/221510, 63-68.
• Smith, S., Hadfield, A., & Dunne, T. (2016). Dış Politika Teoriler, Aktörler, Örnek Olaylar. İstanbul: Role Akademik Yayıncılık.